संख्या शास्त्र परिभाषा कोश

अवमंदित दोलन

(in demography) मृत्युप्रमाण (न.)

n. १ (as, in quality control) दोष (पु.) २ (as, in probability) न्यून (न.)

विश्वास मान [एखाद्या घटनेची संभाव्यता म्हणजे ती घटना घडण्याच्या खरेपणाविषयीच्या विश्वासाची तीव्रता असे काहीजण मानतात.]

n. अवलंबिता (स्त्री.)

O : PP संकल्पन

n. विचलता (स्त्री.)

अंतर समीकरण

विसरण प्रक्रम (शिवाय पहा : percolation process)

डीरीश्ले वितरण

adj. १ (as, in variable) पृथक २ (as, in process) खंडित

असंतत चल

प्रमाणबाह्य उपवर्ग संख्या

adj. वितरणमुक्त, वितरण-निरपेक्ष

कक्षा

द्विघट कोष्टक

दुहेरी प्रसंभाव्य

n. १ अक्रिय (न.) २ कल्पित (न.)

व्होरेट्‌स्की यादृच्छिक समीपन प्रमेय [अध्यारोपित यादृच्छिक दोष रूपांतरणाच्या अभिसरणाविषयीचे सर्वसाधारण प्रमेय. हे प्रमेय रॉबिन्स-मन्रो आणि कीफर वुल्फोविट्‌झ यांच्या यादृच्छिक समीपन पद्धतीत वापरतात.]

अवमंदन गुणक

adj. शून्यरहित cf. zero-truncated [जर एखाद्या पृथक चल वितरणाची कक्षा 0,1,2,.... अशी असेल आणि प्रत्यक्षात 0 हे मूल्य मिळत नसेल तर त्या चलाची कक्षा शून्यरहित धरावी लागते, अशा चलाच्या वितरणाला शून्यरहित वितरण म्हणतात.]

adj. सदोष n. (also defective item or defective unit) सदोष नग (पु.), सदोष वस्तु (स्त्री.)

मुक्तिसंख्या (स्त्री.)

अवलंबी प्रयत्न

नाशक कसोटी

n. विचल (पु.)

अंतर परिकर्मी

अंकीय संगणक

डीरीश्ले श्रेणीय वितरण

पृथक चक्रीय एकसमान वितरण

adj. भेदकारी

n. (अनेकविध वितरणांचे) पृथ्थकरण (न.)

वितरणमुक्त पर्याप्तता

आकर्षण अभिक्षेत्र

दुहेरी द्वंद्वभाजन

दुहेरी प्रसंभाव्य सारणी

कल्पित मूल्य

व्होरेट्‌स्की प्रमेय

दांडेकर सुधार

शून्यरहित ऋण द्विपदी वितरण

defective unit

यादृच्छिकता संख्या

अवलंबी चल

अवनति निर्देशांक

n. विचलन (न.) (as in : absolute deviation केवल विचलन)

अंतर चिन्ह कसोटी

अंकीय संगणक अनुकार

n. विकलांगता (स्त्री.)

चक्रीय जालक वितरण

भेदकारी फल

असादृश्य निर्देशांक

विक्षोभ फल

अभ्यास क्षेत्र

दुहेरी घातांकी वितरण

दुहेरी यादृच्छिक प्वॉसाँ प्रक्रम

अक्रिय प्रक्रम

डॉस-स्टील कसोटी

डॅनिएल्स कसोटी

adj. दशवार्षिक

न्यून संभाव्यता वितरण

n. विलंब (पु.)

अवक्षय समस्या

मालसाठ्याची खराबी

एक घटातील विचलन

अंतर श्रेणी

विरलीकरण क्रमिका

n. निःसमर्थता (स्त्री.)

पृथक सामग्री

भेदकारी प्राप्तांक

विषममिति (स्त्री.)

विक्षोभित संवादी प्रक्रम

adj. (as, in theory of games) वरचढ, सरस, प्रभावी

दुहेरी घातांकी समाश्रयण

दुहेरी छेदित प्रसामान्य वितरण

control treatment

गतिक नियंत्रण पद्धति

डान्त्सिक सरलाकृति रीत

दशमक (न.)

न्यून संभाव्यता मान [संभाव्यता वितरणात संबंधित अंतराळामध्ये, एकूण संभाव्यता बेरीज (p) 'एक' येईल अशाप्रकारे प्रत्येक घटनेला संभाव्यता नेमून दिलेली असते. परंतु, प्रत्यक्षात काही वेळा ही बेरीज (p) एकापेक्षा कमी येते. अशा वेळी त्या संभाव्यता मानास 'न्यून संभाव्यता मान' म्हणतात. त्यातील न्यूनता (1-p) एवढी असते.]

विलंबित आवर्ती घटना

विकलज (न.)

अवनति कसोटी

विशिष्ट घटांतील विचलन

n. विकलनीयता (स्त्री.)

n. मिति (स्त्री.)

रांग शिस्त

पृथक वितरण

भेदकारी एकाधिकार

n. अंतर (न.)

विक्षोभित दोलन

प्रभावी मूळ

दुहेरी अतिगुणोत्तरीय वितरण

n. अवलंघन बिंदु (पु.)

कल्पित चल

गतिक गठ्ठा-आकार प्रतिमान

डारम्वॉस-कूपमन-पिटमन प्रमेय

निर्णय फल cf. decision rule

सदोष नमुना

पोचवणी कालावधी

adj. साधित

n. सारणिक (पु.)

प्रमाणित बुद्धिगुणांक

विकलनीय फल

adj. मितिरहित

n. असांतत्य (न.)

पृथक गतिक प्रायोजन

n. भेदकरण (न.)

अंतर वितरणे

v.t. & i. अपसृत होणे, अपसृत करणे

प्रभावित अभिसरण प्रमेय

दुहेरी लागीय आलेखपत्र

ऋण अभिनति

डंकन कसोटी

गतिक प्रतिमान

डारम्वॉस-कूपमन वितरण

निर्णय नियम

(also defective item or defective) सदोष नग, सदोष वस्तु

पोचवणी वाहन समस्या

साधित संकल्पन

adj. सारणिक

कर्णरूप (न.)

विविध अभियोग्यता कसोटी

घटते प्रत्याय, घटते फल

adj. १ (as, in variable)असंतत २ (as, in process) खंडित

पृथक वारंवारता वितरण

भेदभावकारी विश्लेषण

adj. वेगळा

n. अपसृति (स्त्री.), अपसरण (न.)

adj. (as, in theory of games) वरचढ, सरस

पॅरेटो बेरीज वक्र

(also called Behrens' method) ड्रॅग्स्टेट-बेहेरेन्स पद्धति

n. द्वयाधिकार (पु.)

भिन्नकालिक प्रतिमान

डरम्वॉस-स्किटोविच प्रमेय

निर्णय फल

adj. स्थगित

मागणी वितरण

साधित नमुनाफल

सारणिक समीकरण

कर्ण समाश्रयण

विभेदक अनुभव

डिमरोथ वॉटसन वितरण

(also called discontinuous process or discrete process) असंतत प्राचल प्रक्रम (पहा : discontinuous process)

पृथक लागप्रसामान्य वितरण

रीतिबाह्य प्रक्रम

वितरित पश्चता

अपसारी वृद्धि प्रक्रम

वरचढ अभिसरण प्रमेय

दुहेरी प्वॉसाँ वितरण

n. (as, in sampling) ओढ (स्त्री.)

द्वि-त्रि कसोटी

कालनिरपेक्ष प्रतिमान [अर्थमितिशास्त्रातील प्रतिमानात पुढीलपैकी एक किंवा दोनही गुणधर्म असले तर त्याला 'गतिक प्रतिमान' म्हणतात : (१) संरचनात्मक समीकरणांतील निदान एका चलाची मूल्ये वेगवेगळ्या कालबिंदूंची असतात किंवा त्या मूल्याची एक कालक्रमिका बनते ; (२) निदान एका समीकरणात कालाचे फल असते. जर पहिला गुणधर्म असला तर अशा प्रणालीला कधीकधी भिन्नकालिक प्रतिमान म्हणतात व एकही गुणधर्म नसला, तर कालनिरपेक्ष प्रतिमान म्हणतात.]

n. pl. आधारसामग्री (स्त्री.)

निर्णय अवकाश़

(also defining relation) निर्धारक भेद

अग्रकालीन मागणी

वर्णात्मक निर्देशांक [चलाच्या प्रत्येक किंमतीबाबत संबंध दर्शविणारा निर्देशांक इतर निर्देशांक फक्त समुच्चयाशी किंवा मध्याशी संबंधित असतात. पॅरेटोचा α किंवा गिनीचा δ हे वर्णनात्मक निर्देशांक होत.]

निर्धारणात्मक चल

आकृतिरूपण (न.)

विभेदक जननक्षमता

समसहसंबंध (पु.)

(also called discrete process or called discontinuous parameter process) असंतत प्रक्रम [असंतत प्राचल t वर आधारित असलेल्या यादृच्छिक प्रक्रमाला कधीकधी या संज्ञा वापरतात. t हे प्राचल असंतत असले तरी त्यावर आधारलेला यादृच्छिक प्रक्रम हा असंतत असेलच असे नाही. हा गोंधळ होऊ नये म्हणून या तिन्ही संज्ञा शक्यतो टाळलेल्या बऱ्या.]

पृथक पॅरेटो वितरण

adj. विभक्त

n. वितरण (न.)

डीव्हिसिया-रॉय निर्देशांक

सरस डावपेच

दुहेरी व्युत्क्रमण संकल्पन

n. (as, in sampling) ओढत (स्त्री.)

त्रिकुटी कसोटी [ या कसोटीत तीन वस्तूंपैकी दोन सारख्या असतात व तिसरी वेगळी असते. या तिन्ही वस्तू परीक्षकांस देतात. परीक्षक त्यांतील तिसरी (वेगळी) वस्तू, सारख्या वस्तूंच्या दिलेल्या गुणधर्मावरून ओळखण्याचा प्रयत्न करतो.]

गतिक द्रव्यविषयक प्रतिमान

डेव्हिड-बार्टन कसोटी

निर्णयशास्त्र (न.)

n. अवनति (स्त्री.)

n. अविरूपण (न.)

१ वर्णनात्मक संख्याशास्त्र २ वर्णनात्मक आकडेवारी

adj. निर्धारणात्मक

n. (as, in flow chart) विटी (स्त्री.)

योगशील प्रक्रम

प्रत्यक्ष चौकशी

असंतत चल cf. discrete variable.

पृथक घातश्रेणी वितरण

n. अप्रसामान्यता (स्त्री.)

वितरण वक्र cf. cumulative frequency (probability) curve

डीव्हिसिया निर्देशांक

n. (as, in theory of games) प्रभाव (पु.) वर्चस्व (न.)

१ (as, in sampling theory) नमुना उप-नमुना निवड २ (as, in statistical quality control) दुबार नमुनानिवड cf. single sampling

(as, in linear programming) अन्योन्य शक्य

प्रति नमुना

गतिक गुणक प्रतिमान

डेव्हिडची रिक्त घट कसोटी

निर्णय वृक्ष

adj. अवनत

n. लोकसंख्याशास्त्र (न.)

वर्णनात्मक सर्वेक्षण

(also called casual distribution) निर्धारणात्मक वितरण [हे एका बिंदूशी संकेंद्रित झालेले अवनत (degenerate) वितरण आहे. त्याचे संभाव्यता फल पुढीलप्रमाणे आहे :]

n. द्वंद्वभाजन (न.)

बेरीजयोग्य प्रक्रम

प्रत्यक्ष रेषीयीकरण

n. विसंवाद (पु.)

पृथक संभाव्यता नियम

n. अपस्करण (न.)

वितरण-निरपेक्ष पद्धति

विभाज्यता गृहीतक

(also called functional central limit theorem) डॉन्स्कर प्रमेय

(as, in test of significance) द्वितारांकित

अन्योन्य किंमती

द्विरुक्त नमुना

गतिक दृकघटना

वस्तुतः

adj. विघटनीय

अवनत पायाभूत उकल

n. शाखाकृति (स्त्री.)

मोसममुक्त आधारसामग्री

निर्धारणात्मक समतुल्य

n. फासा (पु.)

निरवलंबी फरक प्रक्रम

सरळ संभाव्यता

विसंवादी नमुना

discontinuous process

अपस्करण सूचकांक

अप्राचलीय पद्धति [ज्यावेळी एखादी संख्याशास्त्रीय पद्धती आधारभूत वितरणाच्या रूपावर अवलंबून नसते तेव्हा त्या पद्धतीला 'वितरण-निरपेक्ष पद्धती' म्हणतात. उदाहरणार्थ, मध्यकाचे विश्वास अंतराळ द्विपद विचरणावर आधारलेले असते, तेव्हा ते कोणत्याही संतत वितरणासाठी ग्राह्य असते. परिकल्पनांच्या कसोटीच्या पद्धतीसाठी याचा अर्थ असा होतो की ती कसोटी मूळ परिकल्पनेच्या वितरणावर अवलंबून नाही. वितरण-निरपेक्ष अनुमान किंवा कसोट्या यांना उद्देशून कधीकधी प्राचलनिरपेक्ष हा शब्द वापरतात पण हा वापर गोंधळात टाकणारा असल्याने टाळावा.

डीक्सन नमुनाफल

डूलिटल पद्धति

(also two sided test or two tailed test) उभय पुच्छ कसोटी

अन्योन्य समस्या, प्रतिबिंब समस्या

दुहेरी तंत्र

गतिक नियोजन

डी फिनेटी प्रमेय

n. विघटन (न.)

अवनत प्रकार

n. (also density function) घनता फल (न.)

n. १ संकल्पन (न.) (as in : balanced design संतुलित संकल्पन) २ प्रकल्प (पु.) (as in : sampling design नमुना प्रकल्प )

निर्धारणात्मक प्रतिमान

आहार समस्या

विभेदक सप्रमाणता

प्रत्यक्ष नमुनानिवड

घातावरोही लघुतम वर्ग पद्धति

पृथक आयताकार वितरण

अपस्करण सारणी

cumulative frequency (probability) function

डॉज संतत नमुनानिवड योजना

डूलिटल तंत्र

दुहेरी गुणोत्तर आकलक

अन्योन्य प्रक्रम

n. द्विरुक्ति (स्त्री.)

गतिक प्रायोजन

D square नमुनाफल

विधितः

धोक्याचे घटते मान

अवनत वितरण

रांग सोडणारा

संकल्पन समीकरण

निर्धारणात्मक पुनर्निर्मिति प्रतिमान

उपचार मध्य फरक

(also vague prior) संदिग्ध पूर्ण

निदेशित साखळी

(return) वटवलेले मूल्य (प्राप्ति)

पृथक आढावा प्रतिमान

अपस्करण स्थिरकारी रूपांतरण

प्रयास वितरण समस्या

डॉज-रोमिग कोष्टक

मात्रारूपांतरित मूल्य cf. response metameter

n. द्विक (न.)

अन्योन्य प्रमेय

n. अवधि (पु.)

गतिक यादृच्छिक प्रक्रम

धरण नियमन

डी-मॉइव्हर प्रमेय

n. क्षय (पु.), घट (स्त्री.)

अवनत उकल

निर्गमन प्रक्रम

१ (as, in sampling) अवलोकन सूची २ (as , in experimental design) संकल्पन सारणी

निर्धारणात्मक प्रक्रम

फरक नियमन आलेख

विसरण स्थिरांक

निदेशित चक्र

error sum of squares

पृथक प्रकार III वितरण

विल्हेवाट खर्च

आधिक्य वितरण

डॉज-रोमिग नमुनानिवड परीक्षण कोष्टक

दुहेरी द्विपद वितरण

दुहेरी अकेंद्रीय F-वितरण

अन्योन्य चल

डर्बिन बहुटप्पी प्रचरण आकलक

गतिक पद्धति

अवमंदित संवादी भार

क्षय प्रक्रम

बहुघटकी स्तरण

१ अचूकता मान २ यथार्थता मान

n. अवलंबन (न.)

प्रयोग संकल्पन

अपकारक चल

अंतर विकलक समीकरण

विसरण निर्देशांक [दिलेल्या क्षणी एखाद्या कालक्रमिकेच्या संचातील चढत्या क्रमिका समुच्चयाच्या प्रमाणासाठी बर्न्स आणि मूर (१९५०) यांनी सुचवलेली संज्ञा.]

दिशात्मक सारणी

n. विसंगति (स्त्री.)

(also discrete variate) पृथक चल

विल्हेवाट धोरण

मालिका लांबी वितरण

n. अधिक्षेत्र (न.)

दुहेरी संकुलन

दुहेरी व्याप्त

n. अन्योन्यता (स्त्री.)

डर्बिन-वॉटसन नमुनाफल

गतिदत्त प्रतिमान