औषधशास्त्र परिभाषा कोश

(also solvellae) विद्राव्य वटिका (स्त्री.अ.व.)

पल्याणस्पर्शी भाग

नमुना संख्या

n. क्रमवीक्षण (न.)

n. त्वग्वसास्त्राव (पु.), त्वग्वसाधारा (स्त्री.)

adj. निवडक

n. सोनामुखी (स्त्री.)

सीरमी गुहिका

कर्तरण प्रतिबल-प्रति एकक क्षेत्र विरूपण बल.

सिग्मा-पाते मिश्रणी

n. संधिअंतराल (न.)

सरकती मापनी

मृदु साबण-खोबरेल व पाम तेलाव्यतिरिक्त इतर कोणत्याही वनस्पति तेलापासून ग्लिसरीन वेगळे न काढता तयार केलेला पोटॅशिअम-युक्त साबण.

n. विद्रावण (न.), द्रावण (न.)

विशेषकार्य पेशी (स्त्री.अ.व.)

n. पंक्तिअनुदीप्तिमापी (पु.)

adj १ आंतरांग– २ आशयी

तुषार शुष्कक

n. स्थिरण (न.), स्थिरीकरण (न.), स्थिरीभवन (न.)

चिंतातुरता (स्त्री.)

n. मेदरेच (पु.) वसारेच (पु.)

n. (also stoechiometry) तत्त्वानुपातिकी (स्त्री.), स्टॉयंकिओमेट्री (स्त्री.)

n. मुखशोथ (पु.)

स्त्रवण विभव-सच्छिद्र निगाद्वारे (प्लगाद्वारे) होणाऱ्या द्रव रेणूंच्या हालचालीमुळे उत्पन्न झालेले विभव.

pfx. १ अव– २ उप–

adj. अवसंपृक्त

अधिसंक्रमण-मूळ सक्रंमणावरील रसायनी चिकित्सा चालू असताना नवीन संक्रमण निर्माण होणे.

पृष्ठताण (पु.)

n.शिवण (स्त्री.) v.t.– शिवणे

संपर्कस्थानी पारेषण

सिरप लेप

n. सूक्ष्मग्राहिता (स्त्री.), संवेदिता (स्त्री.)

जाति सह्यता

सुरक्षा साठा

n. १ नमुना घेणे (न.), नमुना निवड (स्त्री.) २ नमुनाचाचणी (स्त्री.)

n. विखंडनजनन (न.)

त्वग्वसास्त्रावी त्वचा शोथ

दृढकारक-अपस्फीत शिरा नाहीशा करण्यासाठी किंवा गुंतागुंत नसलेली मूळव्याध तंतुमय करण्यासाठी वापरण्यात येणारा क्षोभक पदार्थ.

n. संवेदन (न.), संवेदना (स्त्री.)

रक्तलस सीरम, रक्तलस वसा

साठवण कालमर्यादा-उत्पादन दिनांक आणि मुदतसमाप्ति-दिनांक यांमधील कालावधी.

सिग्मा-बंध जटिल

तापपिंडित काच गाळणी

कृशकारी आहार

मृदुकरण चाचणी

v. t. विद्रावण होणे

जाति संकेंद्रण

पंक्तिअनुदीप्तिमितीय शोषकता मापन

n. ढलपी (स्त्री.) v.i. ढलपा निघणे, ढलपणे

तुषार शुष्कन

n. स्थिरक (पु.)

अनिश्चयावस्था (स्त्री.)

त्रिमिति स्थिरण

साचा आसंजन-वटिकेचा भाग साच्याला चिकटून राहणे.

n. तोटी (स्त्री.)

सुवाही प्रवाह

अधोजालआवरण रक्तस्त्राव

v.i. उपशम होणे

n.अतिसंपृक्ति (स्त्री.)

surfactant

n. बोळ्याने पुसणे (न.)

v.t. & i.संकालन करणे, संकालन होणे

n. १.पद्धति (स्त्री.) २ संस्था (स्त्री.) ३ रचना (स्त्री.)

n. सॉल (पु.)

n.विशिष्टता (स्त्री.)

विक्रय संवर्धन कर्मचारी (सेवाशर्ती) अधिनियम, १९७६

सॅन्डविच संयुगे (न.अ.व.)

n. खंडप्रसू (पु.)

adj. त्वग्वसास्त्रावी

स्वयं पायसकारक मेण

प्रमाणशीलतेचे भान

रक्तलस रुग्णता-परकीय लसीच्या अंतःक्षेपणामुळे निर्माण होणारे संलक्षण.

n. कवच (न.)

अवग्रहाभ वक्र, अवग्रहाभ आलेख

शिरानाल लय, शिरानाल आवर्तन

मंद ॲसेटिलीकारक

n. अल्पवास (पु.)

n. विद्रावण (न.)

जाति सह्यता-मानवाला मारक ठरेल इतक्या प्रमाणातील काही औषधे सहन करण्याची विशिष्ट प्राणिजातींची क्षमता.

n. पंक्तिअनुदीप्तिमिति (स्त्री.)

n. बारीक तुकडे होणे (न.)

तुषार पद्धति, फवारा पद्धति

स्थैर्य चाचणी

राज्य औषधनिर्माण परिषद

n. त्रिमितिरसायनशास्त्र (न.)

तार सूची

n. बूच (न.)

n. स्त्रोतरेखा (स्त्री.)

अवसंपुटी-मोतीबिंदु

ऊर्ण अधोगमन

पर्यवेक्षित उपचार मालिका-निश्चित अनुपालनासाठी रुग्णाला चिकित्सालयातील देखरेखीखाली केलेली औषध योजना.

पृष्ठक्रियाकारक, पृष्ठसक्रियक-द्रवांचा पृष्ठताण कमी करणारी रासायनिक संयुगे. आंतरपृष्ठावर अधिशोषण होऊन तेथील ताण कमी करणारे रेणू.

n. स्वेदन (न.)

–n. मूर्च्छा (स्त्री.)

पद्धतशीर त्रुटि

n. मानकन (न.), प्रमाणन (न.)

n. अडावस्था (स्त्री.)

n. सॅलिसिलेट (न.)

आरोग्यरक्षक नॅपकिन

adj. खंडप्रसूमारक

n. त्वग्वसा (स्त्री.)

स्व-कायन पायसकारी क्रिया

n. संवेदीकरण (न.), संवेदीभवन (न.)

घट्टन बिंदु

n. लाख (स्त्री.)

adj.अवग्रहाभ

n. सुषिशोध (पु.)

(abbr. SRS) स्लोरिॲक्टिंग सवस्टंसेस

सॉल-घन पदार्थाच्या द्रव, घन, किंवा वायुरूप माध्यमातील अपस्करणासाठी वापरली जाणारी एक सर्वसाधारण संज्ञा. अपस्करण माध्यमाचे नाव उपसर्गासारखे जोडण्यात येते. उदा. हायड्रोसॉल, अल्कोसॉल, बेन्झोसॉल, इ.

solution tablets

विशिष्ट उष्मा

n. पंक्तिदर्शन (न.)

सूक्ष्मजीवांमुळे झालेली खराबी

तुषार चाचणी फवारा चाचणी

n. स्थिरता (स्त्री.), स्थायित्व (न.), स्थैर्य (न.)

स्थितिक प्रभार

n. त्रिमिति समघटकता (स्त्री.)

ऊर्ध्वपातन उपकरण शीर्य

n. बंद करणे (न.)

n. तीव्रता (स्त्री.)

n.१ अधःस्तर (पु.) २ उपलेप (पु.)

n. अवसीदन (न.) अधोगमन (न.)

आधारदायी उपचार

संरक्षक मुखवटा

स्वीट क्लोव्हर रोग

adj. सम-द्वि-व्यवस्थ–

सार्वदेहिक आणि स्थानिक प्रत्याम्ले (न.अ.व.)

n. अधिसंक्रमण (न.)

n. साचा आसंजन (न.)

लवण विरेचक

adj. स्वच्छकारी

adj. छिन्नमनस्क

द्वितीय संदेशवाही

स्वयं औषधोपचार प्रायोजना

adj. संवेदी

लिंग संप्रेरक

शिगेला संक्रमण

लक्षणीय फरक, अर्थवत् फरक

ओरखडा पट्टी

n. Tablet manufacture, लोष्टकं (न.), स्लग (पु.), मोठी कठीण गोळी (स्त्री.)

घन द्रावण

n. द्रावक (पु.) adj. द्रावक

विशिष्ट आयनन

n. (pl.speetra) पंक्ति (स्त्री.), स्पेक्ट्रम (पु.)

n. खराबी (स्त्री.)

तुषार संघनन प्रक्रिया

सगर्भतेच्या अवस्था (स्त्री.अ.व.)

सांख्यिकी गुणवत्ता नियंत्रण

त्रिमिति अपवर्जन वर्णलेखन

n. ऊर्ध्वपातन उपकरण (न.)

n. विराम घडयाळ (न.)

प्रताणजन्य व्रण

n. उपलेपन (न.)

n. कार्यद्रव्य (न.), क्रियाधार (पु.)

वर्तिका साचेकाम

शल्य व्रणोपचार

n. मधुरक (न.)

n. संलक्षण (न.)

दैहिक उभयरोधी

n. (also surface-active agent) पृष्ठक्रियाकारक (पु.), पृष्ठसक्रियक (पु.), पृष्ठतलकारक (पु.)

स्टोक व्यास

adj. १ लवणद्राव– २ क्षार–

adj. उताणा

प्रस्फुरण रूपित्र

द्वितीय क्रम, द्वितीय कोटि

n. स्वयं औषधोपचार (पु.)

सूक्ष्मग्राहिता, संवेदिता-औषधाला प्रतिसाद देण्याची क्षमता.

संयोग संक्रमी रोग

१ माल चढवणे व उतरवणे २ माल पाठवणे व स्वीकारणे

अव्यक्त जोन

तापपिंडित मृत्पात्रे (न.अ.व.), सिंटरित सिरॅमिके (न.अ.व.)

n. लोष्टन (न.)

घन स्त्रोत

n. निद्रालुता (स्त्री.)

विशिष्ट आविष्कार

n. शुक्र पेशीजनन (न.)

स्पंज प्रक्रिया

औषध सूक्ष्मतुषारित्र

adj. अवरुद्ध, कुंटित, अप्रवाही

सतत जमा

त्रिमिति स्थिरण

adj. उद्दीपक (न.) n.उद्दीपक (न.)

संचय व मोचन

१ प्रताण (पु.) २ प्रतिबलन (न.)

n. उपसंवर्ध (पु.)

चूषण विभव

n. वर्तिका (स्त्री.)

१ गॉझ (पु.) २ जालवस्त्र(न.)

pharmaceaties जेल शोफ,जेल फुगवटा

सोत्सर्ग आकुंचन-स्थिरावल्यावर जेल संरचनेचे होणारे आकुंचन. सतत भरडीकरण होऊन द्रवोत्सर्ग झाल्याने हा बदल घडून येतो.

adj. सार्वदेहिक, दैहिक

दृढकारक (न.)

संरचित वाही (पु.अ.व.)

लाला उत्सर्जन

साबणीकरणांक (पु.)

n. ऊतिकाठिण्य (न.), ऊतिदृढन (न.)

दुय्यम संसर्ग

n. स्वयं सीलनक्षमता (स्त्री.), स्वसीलता (स्त्री.)

विलगनशीलता घटक

n. सेक्सोजन (पु.)

n. आघात (पु.), मर्माघात (पु.), धक्का (पु.)

n. सिलिकामयता (स्त्री.), सिकतामयता (स्त्री.)

hip bath

n. स्लरी (स्त्री.), कणयुक्त द्राव (पु.), गारा (पु.)

घनीभवन बिंदु

n. शोषण (न.)

विशिष्ट क्रियागति स्थिरांक

सूक्ष्म गुलिकाकरण

n. उत्स्फूर्तता (स्त्री.)

तुषार संरक्षी पटल

n. स्टॅलॅग्मोमीटर (न.) (एकप्रकारचे पृष्ठताणमापी)

सतत अपस्मारावस्था सतत अपस्मार

निर्जंतुक गॉज

v.t. उद्दीपन करणे

संचय परिस्थिति

पट्टिका आवेष्टन , पट्टी आवेष्टन

adj. अधस्त्वचा–

n. अजा वपा (स्त्री ), स्वेट (न.)

वर्तिका-मलाशयात ठेवावयाचे अर्धधन मात्रारूप.

शल्य सूचिका

जेल शोफ, जेल फुगवटा-जेलद्वारे द्रवाचे शोषण झाल्यामुळे त्याच्या आकारमानात होणारी वाढ.

सहयोगी व विरोधी

n. प्रकुंचन (न.)

अवसादन विभव

त्रवण विभव

adj. लाला–

साबणीकरण मूल्य

n. काळे ठिपके (पु.अ.व.) (दृष्टिक्षेत्रातील)

दुय्यम लिंग लक्षण

स्वयं निर्जंतुकीकरण द्रायु

n. पूतिरक्तता (स्त्री.), पूति-जीवाणुरक्तता

दाढी फेस

n. उपमार्ग (पु.)

adj. वानरवत्

n. आकारमानानुसार वर्गीकरण (न.)

n. धूर (पु.)

घन स्त्रोत सूक्ष्मतुषार

n उगमस्थान (न.)

विशिष्ट पृष्ठ

n. आर (स्त्री.)

उत्स्फूर्त आकुंचन

प्रसारी पट्टिका

प्रमाण विचलन

स्थिर पातळी

निर्जंतुक उत्पादने (न.अ.व.)

n. उद्दीपन (न.)

n. संचय (पु.), साठा (पु.)

n. पट्टी (स्त्री.) पट्टा (पु.)

अधोवृढआवरण रक्तस्त्राव

n. शर्करावगुंठन (न.)

n.दमन (न.)

n. विवशता (स्त्री.), ग्रहण क्षमता (स्त्री.)

अनुकंपी नेत्रशोध

adj. सहयोगी

n. निर्देशांग (न.) cf.prescription

रक्तलस रुग्णता

संरचना-क्रिया संबंध

n. लालास्त्राव (पु.)

उप औषधनिर्माणशाळा

मळसूत्री टोपण

n. स्त्राव (पु.)

अर्धवाहक संसूचक

n. परिणामभूत रोग (पु.)

कर्तर वेग पातळी

n. (also sialagogue) लालीत्पादक(न.)

एक व अनेक औषध सिद्धी

कंकाल स्नायु शिथिलकारी

सहज आकुंचन

n. विद्राव्यकरण (न.)

जागेचे नियत वाटप

adj. विशिष्ट

आभ्राम क्वांटम अंक

उत्स्फूर्त विक्षेप

n. प्रसारक (पु.)

प्रमाण मध्य दोष (पु.अ.व)

स्थिर अवस्था, निश्चल अवस्था

निर्जुंतुक पाणी

n. ढवळणी (स्त्री.)

ताण प्रमापी

स्पंद निर्गम

अवसंदनी संहति

सल्फेटित पॉलिसेंकराइड

adj. दमनकारक

adj. विवश, ग्रहणक्षम

n. अनुकंपी तानता

स्नेहल द्रव

n.उपपत्रांग (न.) cf. prescription

कर्तरण प्रतिबल

n. सौर संरक्षी (पु.), रोधक उपलेप (पु.)

सालमोनेला संक्रमण

n. तृप्ति (स्त्री.)

n. स्कर्वी (पु.), ॲस्कॉर्बिक आम्लहीनता (स्त्री.)

adj. अतिदीर्घकालिक

शुक्रजनक सूक्ष्मनलिका

कर्तरण विकृति

n. लालातिस्त्राव (पु.), लालाधारा(स्त्री.)

सरल विसरण

कंकाल स्नायू

अरेखित स्नायु

विद्राव्य कारक

pellet

n. विनिर्देश (पु.)

मेरुरज्जू नियंत्रित प्राणि

उत्स्फूर्त हालचाल

प्रसारी गुणांक

प्रमाण ऑक्सिडन क्षपण विभव

स्थिर अवस्था रक्तद्रव पातळी

n. निर्जुंतुकीकरण (न.)

संग्रह द्रावण

१ प्राणि वंशप्रकार २ प्राणिप्रभेद

adj. तीव्र

adj. व्यक्तिनिष्ठ cf.objective

n.( also sulfur) सल्फर (न.), गंधक (न.)

adj, सपूय,पूयुक्त

निलंबक कारक

adj. अनुकंपी

n. संश्लेषण (न.)

n. अधिपत्रांग (न.) cf. pre-scription

साठवण कालमर्यादा

पर्यवेक्षित उपचार मालिका

n. डिंबवाहिनीशोथ (पु.)

संतृप्ति विश्लेषण

जलरोधी वेष्टन

tight closed

अर्धपार्य पटल

अनुक्रमित पद्धति

कर्तरण सामर्थ्य

सहोदर-एकाच मातापित्याच्या दोन किंवा अधिक मुलांपैकी एक.

साधा पाक, साधे सिरप-सुक्रोजचे शुद्ध पाण्यातील जवळजवळ संपृक्त असलेले द्रावण.

कंकाल चेता स्नायु पारेषण

v.t. गुळगुळीत करणे, नितळ करणे

द्रावणीयता प्राचले(न.अ.व.)

शिलकी ग्राही

विशिष्टता (औषधी अभिक्रियेची)-१ विशिष्ट औषधी क्रिया घडवणे. २ विशिष्ट यंत्रणेद्वारा विशिष्ट औषधी क्रिया घडवणे.

मेरुरज्जु आघात

बीजाणु अभिरंजन

वसंत प्रतिश्याय

प्रमाण अवस्था

बाष्पक (न.)

n. निर्जंतुकरण यंत्र (न.)

स्टोक व्यास-असममितीय कणांच्याच वेगाने अवसादन होणाऱ्या समतुल्य गोलाचा व्यास.

n.१ ताण (पु.) २ प्रभेद (पु.)

संरचनात्मक सूत्र

n. संप्लवन (न.)

n. समन्स (न )

अधिमहत्तम आघात

adj. निलंबी

adj. अनुकंपी अनुकारक

१ कृत्रिम राळ २ संश्लेषित राळ

n. सहोदर (पु.)

n. शोफ (पु.) सूज (स्त्री.)

क्षार सेतु

संतृप्ति आर्द्रता

सील चाचणी

n. शामक (न.)

adj. अर्धपार्य

अनुक्रमानें प्रकटित

कर्तर प्रतिबल

आनुषंगिक परिणाम-औषधाच्या उपचार-मात्रेमुळे झालेले अनिष्ट औषधशास्त्रीय परिणाम.

रुग्ण अनभिज्ञ तंत्र

वितलन (न.)

गुळगुळीत करणे (न.), नितळ करणे (न.)

द्रावणीयता गुणनफल

n. आकर्ष (पु.)

n. pl. (sing spectrum) पंक्ती (स्त्री.अ.व.), स्पेक्ट्रा (पु.अ.व.)

n. फिरकी श्वसित्र (न.)

n. बीजजीवक (पु.)

n. मेदसंग्रहणी (स्त्री.)

n. मानक (न.), प्रमाण (न.) adj प्रमाणित

वाफ ऊर्ध्वपातन

निर्जंतुकीकरण पेटी

तत्त्वानुपातिक अंक, स्टॉयकिओमेट्रिक अंक

शल्क स्तर

संरचना-क्रिया संबंध (संक्रिसं)-रासायनिक संरचनेचा औषधी क्रियेशी संबंध.

अधोजिल्हा वटिका

सौर संरक्षी (कारक)

adj. अधिमहत्तम

लायसनचे निलंबन व ते रद्द करणे

n. लक्षण (न.)

कृत्रिम सूत्र

आनुषंगिक परिणाम

n. सोत्सर्ग आकुंचन (पु.)

क्षार चकाकीकरण

n. संतृप्ति (स्त्री.), संपृक्ति (स्त्री.)

n. सील (न.), मुद्रा (स्त्री.), मोहोर (स्त्री.)

अवसादन विभव-स्थिर द्रव रेणु सापेक्ष धन कणांच्या हालचालीमुळे उत्पन्न झालेले विभव.

adj. अर्धध्रुवी

विविक्तकारी राळ

कर्तरण सांद्रीभवन संस्था

n. चाळणी (स्त्री.)

एकेरी वटिका दाबयंत्र, एकेरी वटिका दाबक

n. छायालेख (पु.) (क्ष-किरणचित्र)

सोडिअम क्लोराइड सममूल्य-विशिष्ट वजनाच्या औषधिद्रव्याइतकी समताणता असणाऱ्या सोडिअम क्लोराइडचे वजन.

n. विद्राव्यता (स्त्री.), द्रावणीयता(स्त्री.) द्राव्यता (स्त्री.)

n. आकर्षजनक (पु.)

पंक्ति शोषण वक्र

आभ्राम-आभ्राम युग्मन

n. ठिपके उमटणे (न.)

नकली सिद्ध पदार्थ

मानकन समिति

बाष्प आवेष्टने (न.अ.व)

निर्जंतुकता हमी

n. स्टोक (न.) (विष्यंदितेचे परिमाण)

कणिका स्तर

संरचित वाही-निलंबन कारक म्हणून वापरली जाणारी बहुवारिकीय पदार्थांची जलीय द्रावणे.

अधोजिह्वा वटिका-एखाद्या औषधाचे थेट रक्तामध्ये अवशोषण व्हावे म्हणून जिभेखाली ठेवावयाची वटिका.

सौर संरक्षी, रोधक उपलेप-सूर्याच्या जंबुलातीत किरणांमुळे उद्‌भवणाऱ्या प्रतिक्रियांपासून त्वचेचे संरक्षण करणारे औषध.

adj, अधिनिलयी–

n. निलंबन (न.)

लक्षणानुसारी उपचार

adj. १ कृत्रिम २ संश्लेषित, संश्लेषण–

साधा पाक, साधे सिरप

n.सहयोगिता (स्त्री.)

n. १ लवण (न.) २ क्षार (पु.)

परिनिरीक्षण मापन

सीलन दोष

n. अवसादन (न.)

adj. अर्ध-घन–

adj. विविक्तकारी

कर्तरण सांद्रीभवन

सिग्मा रेणु-बंध

एकक मात्रा

त्वचारोग (पु.)

सोडिअम-धारण (न.)

adj. विद्राव्य

n. ताठरता (स्त्री.), स्नायुतानता (स्त्री.)

n. पंक्तित्रतिदीप्तिमापी (पु.)

n. स्पिरिट (न.)

तुषार प्रवर्तक

n. कफ (पु.), बेडका (पु.)

मानकन, प्रमाणन-१ मानकाशी तुलना. २ मानकाच्या पातळीत आणण्यासाठी संहतीचे समायोजन.

बाष्प निर्जंतूकरण यंत्र

निर्जंतुकता चाचणी

आमाशय उभवरोधी

संयोगी स्तर

संरचना सूत्र

adj.अधोजिहृा–

pfx ( also supra) १ अति– २ अधि–

पृष्ठ संपर्क घटक (पु.अ.व.)

सतत कार्यकारी मात्ररूप

adj. लक्षणानुसारी

n. उपदंश (पु.), गरमी (स्त्री.), सिफिलिस (पु.)

(tonicic equivalent isolonic solutions) सोडिअम क्लोराइड सममूल्य

n. शर्करामिति (स्त्री.)

क्षारीय अवक्षेपण

प्रमाणवृद्धि तंत्र

n. बंद करणे (न.), मुद्रा लावणे (न.)

शेषांत्र खंड

adj. अंश संश्लेषित

n. विविक्तन (न.)

कर्तरण अवसांद्रीभवन संस्था

adj. शिरानालअलिंद–

पुरळ (न.)

मृदु जिलेटिन संपुटिका

विद्रावण गति सिद्धांत

n. स्पॅच्युला (पु.), सपाट चमचा (पु.)

n. पंक्तिलेखी (पु.), स्पेक्ट्रोग्राफ (पु.)

adj कुंतलाणुमारक

तुषार संघनन

चित्कारण प्रभावसीमा

n. उपाशी ठेवणे (न.), उपासमार (स्त्री.)

n. मर्माघात (पु.) adj. मर्माघाती

n. निर्जंतुकता (स्त्री.)

जठर नळी

स्वच्छ स्तर

संघर्ष प्रतिसाद

मध्यकालिक विषाक्तता

पृष्ठ पटल