शिक्षणशास्त्र परिभाषा कोश

तज्ञमंडळ चर्चा

अंशकालिक वर्ग

n. (science of teaching) शिक्षणशास्त्र (न.), अध्यापनशास्त्र (न.)

n. १ काल (पु.), कालावधि (पु.), कालखंड (पु.), मुदत (स्त्री.), अवधि (पु.), समय (पु.) २ तास (पु.), तासिका ३ युग (न.) ४ आवर्त (न.)

n. व्यक्तिमत्त्व (न.)

तत्त्वज्ञान (न.)

शरीर विकास, शारीरिक विकास

चित्र शब्दकोश

adj. आकार्य, घडणक्षम

n. (short polio) पोलिओ (पु.)

pfx. उत्तर

सराव पाठ

भविष्यसूचक सप्रमाणता

n. पूर्वावश्यकता (स्त्री.) adj. पूर्वावश्यक

मुख्य कार्य

n. १ प्राथम्य (न.) २ अग्रक्रम (पु.)

समस्याकेंद्रित अभ्यासक्रम

व्यवसायकेंद्रित अभ्यासक्रम, व्यावसायिक अभ्यासक्रम

programmed instruction

n. प्रचार (पु.)

n. मन:श्रवणगुणविज्ञान (न.)

n. जनता (स्त्री.), लोक (पु.अ.व.) adj. १ सार्वजनिक,लोकोपयोगी, लोक २ सरकारी ३ अशासकीय ४ जाहीर

छात्राचे संपादन, छात्राची उपलब्धि

शुद्ध गणित

n. मूकनाट्य (न.)

अंशकालिक उत्तर पाठ्यक्रम वर्ग

n. बालविज्ञान (न.)

प्रवेशकाल (पु.)

व्यक्तिमत्त्व विकास

शैक्षणिक तत्त्वज्ञान, शिक्षणाचे तत्त्वज्ञान

शारीरिक भेद

n. १ विमानचालक (पु.), वैमानिक (सा.), पायलट (सा.) २ पथदर्शक (सा.)

सुघटन कला, प्रतिमानाश्रयी कला

n. राज्यशास्त्र (न.)

v.t. १ पदस्थापना करणे २ (आकडे, माहिती, इत्यादी) भरणे n. पदस्थापन (न.)

सराव साहित्य

१ अग्रसूचक चल २ अग्रसूचक अपस्कारी

शालापूर्व शिक्षण

मूलभूत मानसिक क्षमता (स्त्री.अ.व.)

खाजगी उमेदवार

समस्याकेंद्रित अभ्यासक्रम

व्यावसायिक प्रशिक्षण

प्रगतिशील शाळा

n. नैसर्गिक कल (पु.)

n. मनोविश्लेषण (न.)

सार्वजनिक ग्रंथालय

छात्र समायोजन

n. उद्दिष्ट (न.), उद्देश (पु.), प्रयोजन (न.), हेतु (पु.)

लेखी कसोटी, लेखी चाचणी

अंशकालिक विद्यार्थी

समवयस्क गट

n. नियतकालिक (न.)

व्यक्तिमत्त्व शोधिका

भाषिक तत्त्वज्ञान, भाषेचे तत्त्वज्ञान

शारीरिक शिक्षण

पथदर्शक दीप (चित्रपट प्रक्षेपकावरील)

n. १ पठार (न.) २ स्थिरावस्था (स्त्री.)

n. १ बहुभुजा (स्त्री.) २ बहुभुज (पु.) (as in: frequency polygon वारंवारता बहुभुज)

n. १ आसन (न.) २ स्थिति (स्त्री.)

सरावाची तासिका

n. पूर्वप्रवृत्ति (स्त्री.), पूर्वानुकूलन (न.)

adj. विहित, नियुक्त

प्राथमिक शाळा

खाजगी शिक्षक प्रशिक्षण संस्था

समस्या उकलन क्षमता

n. प्राध्यापक (सा.)

n. १ प्रकल्प (पु.) २ विरचना (स्त्री.) v.t.& i. प्रक्षेपित करणे, प्रक्षेपित होणे

n. १ प्रमाण (न.) २ समानुपात (पु.)

मानसशास्त्रीय उपागम

लोकमत (न.)

प्रतिछात्र शालेय खर्च

सहेतुक क्रिया

n. प्राश्निक (सा.)

अंशकालिक शिक्षक

खुंटीफलक

नियतकालिक तपासणी

व्यक्तिमत्त्वदर्शी प्रश्नमालिका, व्यक्तिमत्त्वदर्शी प्रश्नावली

adj. जड, मंद

शारीरिक पात्रता, शारीरिक क्षमता

पथदर्शी प्रकल्प

चिपिटशिखरी वक्र, चपट्या शिखराचा वक्र

n. तंत्रनिकेतन (न.)

कुक्कुटपालन प्रशिक्षण

(also student teaching) सराव अध्यापन, सराव प्रशिक्षण

n. पसंती (स्त्री.), अधिपसंती (स्त्री.)

adj. १ उपस्थित, हजर २ विद्यमान

प्राथमिक शाला प्रमाणपत्र परीक्षा

खाजगी विद्यार्थी

n. क्रियापद्धति (स्त्री.), कार्यपद्धति (स्त्री.)

n. १ रूपरेखा (स्त्री.) २ पार्श्वचित्र तक्ता

१ प्रकल्प पद्धति २ विरचना पद्धति

n. १ प्रस्ताव (पु.) २ सूचना (स्त्री.)

मानसशास्त्रीय अवरोध

जनसंपर्क (पु.)

छात्र विफलता

सप्रयोजन कृति

(of a test) तुल्यप्रश्न प्रपत्रे (न.अ.व.)

adj. १ अक्रिय, सुप्त २ अप्रवर्तक

n. मैदानी क्रीडापंचक (पु.)

परिधि अभ्यासक्रम

व्यक्तिमत्त्व कसोटी, व्यक्तिमत्त्व चाचणी

n. उच्चारण (न.)

भौतिकोपचारतज्ञ (सा.), शरीरचिकित्सक (सा.)

पथदर्शी अभ्यास, पथदर्शक अभ्यास

(also distracter or distractor) विकर्षक (न.)

n. लोकसंख्या (स्त्री.), जनसंख्या (स्त्री.)

n. शक्ति (स्त्री.), सामर्थ्य (न.)

अध्यापन शाळा

adj. यौवनपूर्व

n. १ प्रतिपादन (न.) २ सादर करणे (न.)

मुख्य आधार, मूळ आधार

अनुकूल परिस्थितीतील बालक

n.pl. १ कार्यवाही (स्त्री.) २ वृत्तांत (पु.अ.व.)

प्राप्तांकमाला अभ्यसन

n. १ प्रक्षेपण (न.) २ प्रक्षेप (पु.)

n. १ प्रस्ताव (पु.) २ साध्य (न.)

मानसशास्त्रीय पद्धति

विद्यानिकेतन (न.)

छात्र व्यवस्थापन

१ सहेतुक प्रतिचय २ सहेतुक प्रतिदर्श

n. परजीविशास्त्र (न.)

अक्रिय मनोरंजन

n. शेकडा प्रमाण (न.), टक्केवारी (स्त्री.), प्रतिशतता (स्त्री.)

कायम वेतन अनुसूची, स्थायी वेतन अनुसूची

n. कर्मचारीवर्ग (पु.), सेवकवर्ग (पु.)

ध्वनिपद्धति (स्त्री.)

शारीरिक प्रशिक्षण

पथदर्शक सर्वेक्षण

n. १ क्रिडा (स्त्री.), क्रीडन (न.), खेळ (पु.) २ नाटक (न.), नाट्य (न.)

n. भाग (पु.), वाटा (पु.), तुकडा (पु.), खंड (पु.)

शक्ति चाचणी, शक्ति कसोटी,सामर्थ्य चाचणी, सामर्थ्य कसोटी

व्यावहारिक उपागम, व्यावहारिक दृष्टिकोन

n. पूर्वग्रह (पु.)

n. जतन (न.), परिरक्षण (न.)

मूल चालक

n. संभाव्यता (स्त्री.), संभवनीयता (स्त्री.)

n. १ प्रक्रिया (स्त्री.) २ संस्करण (न.)

१ रूपरेखा तक्ता २ पार्श्वचित्र तक्ता

प्रक्षेपण कसोटी, प्रक्षेपण चाचणी

n. १ बोधिका (स्त्री.) २ उद्देशपत्रक (न.)

n. मानसशास्त्रज्ञ (सा.)

प्रचारसाधन (न.)

छात्र चलनशीलता, छात्रांची चलता

सप्रयोजन प्रतिचयन

n. पालक (सा.) adj. मूळ

(also echo technique) (of counselling interview) अप्रवर्तक मुलाखत तंत्र, प्रतिध्वनि मुलाखत तंत्र

प्रतिशत अनुपस्थिति, शेकडा अनुपस्थिति

adj. १ अनुज्ञात्मक २ मुक्ताचार

n. यथार्थदर्शन (न.), सम्यक्‌दर्शन (न.)

n. ध्वनिविचार (पु.), स्वनविज्ञान (न.)

शारीरिकदृष्ट्या अपसामान्य बालक

आद्यप्रवर्तक (पु.)

क्रीडा गट

भावंडांमधील क्रम

adj. १ प्रात्यक्षिक २ व्यावहारिक

n. व्यवहारवाद (पु.)

adj. पूर्वप्राथमिक

सेवापूर्व शिक्षण

दृढ संख्या, अभाज्य संख्या

n. परिवीक्षा (स्त्री.)

१ प्रक्रिया निरीक्षक २ कार्यपद्धति निरीक्षक

n. प्रपत्र (न.)

प्रक्षेपक अनुज्ञप्ति

n. १ आद्याक्षर आगम (पु.) २ कृतकावयवरोपण (न.)

n. मनोविज्ञान (न.), मानसशास्त्र (न.)

n. युयुत्सा (स्त्री.)

छात्र चळवळ, छात्र विचलन

n. हेत्रुवाद (पु.), प्रयोजनवाद (पु.)

मूळ संस्था

सुप्त शब्दसंग्रह

निरक्षरतेचे शेकडा प्रमाण, निरक्षरतेची टक्केवारी

n. १ प्रसक्ति (स्त्री.) २ चिकाटी (स्त्री.)

यथार्थदर्शन चित्रकला, सम्यक्‌दर्शन चित्रकला

n. ध्वनिविद्या (स्त्री.)

शारीरिकदृष्ट्या अपसामान्य बालक

स्थान संकल्पना

शैक्षणिक क्रीडन मार्ग, शैक्षणिक क्रीडा पद्धति

adj. १ प्रत्यक्ष, २ विधायक ३ ठाम, निश्चित ४ भावरूप ५ धन ६ होकारात्मक

प्रात्यक्षिक भूमिति

n. १ सूक्ष्मता (स्त्री.) २ परिशुद्धि (स्त्री.) ३ सुनिश्चितता (स्त्री.)

पूर्वपरीक्षा (स्त्री.)

n. पूर्व कसोटी (स्त्री.), पूर्व चाचणी (स्त्री.)

n. प्रारंभ पुस्तिका (स्त्री.)

परिवीक्षा पत्रक

n. प्रॉक्टर (पु.)

भविष्यसूचक कसोटी, भविष्यसूचक चाचणी

प्रक्षेपी तंत्र

n. कैवारी (सा.)

n. मनोमिति (स्त्री.)

छिद्रित पत्र

छात्रांच्या गरजा (स्त्री.अ.व.)

मूळ लोकसंख्या

माजी विद्यार्थी

n. शततमक (न.)

n. संवेदन सातत्य (न.)

n. १ विकृति (स्त्री.) २ विपर्यास (पु.)

n. फोनोग्राफ (पु.)

शारीरिकदृष्ट्या अपंग

n. यथोचित नियुक्ति (स्त्री.), यथोचित प्रवेश (पु.), पदयोजन (न.)

n. क्रीडांगण (न.)

धन त्वरण, धन वेगवर्धन

व्यावहारिक गणित

adj. अकालप्रौढ

n. आधारविधान (न.)

निवारक शिस्त

आदिकालीन शिक्षण, आदिम शिक्षण

परिवीक्षा अधिकारी

n. १ अलौकिक प्रतिभाशाली (सा.) २ बालबृहस्पति (पु.)

n. १ कार्यक्रम (पु.) २ अध्ययनक्रम (पु.)

n. प्रक्षेपक (पु.), प्रक्षेपण यंत्र (न.)

n. संरक्षण (न.)

n. मनोमितिज्ञ (सा.)

पत्र छिद्रण यंत्र

छात्र सहयोग, छात्र सहभाग

पालक शिक्षक संघ

n. १ विकृतिशास्त्र (न.) २ विकृतिचिकित्सा (स्त्री.)

n. १ अवबोध (पु.) २ प्रत्यक्षज्ञान (न.)

दृष्टिसातत्य (न.)

fantasy

n. १ स्वनविचार (पु.) २ स्वनव्यवस्था (स्त्री.)

n. भौतिकशास्त्र (न.)

यथोचित नियुक्ति केंद्र

अचर क्रीडासाहित्य, अचल क्रीडासाहित्य

विधायक वर्तन

व्यावहारिक तत्त्वज्ञान

अकालप्रौढ बालक

n. १ तयारी (स्त्री.), सिद्धता (स्त्री.) २ सिद्धि (स्त्री.)

adj. व्यवसायपूर्व

आदिमानव (पु.), आदिम मानव

adj. परिवीक्षाधीन

१ गुणन प्रभाव पद्धति २ कर्ण गुणाकार पद्धति

(also progressive learning) क्रमान्वित अध्ययन

n. दीर्घोच्चारण (न.)

n. जीवद्रव्य (न.)

conative domain

छिद्रित पत्र पद्धति

विद्यार्थी शिक्षक, छात्राध्यापक (पु.)

n. (also paediatrist) बालरोगचिकित्सक (सा.)

n. उद्यान (न.)

n. पथक (न.)

प्रत्यक्ष अध्ययन

निरंतर जीवन प्रसंग (पु.अ.व)

n. ग्रसनी (स्त्री.)

n. फोटोभूमापिकी (स्त्री.)

n. शरीरसामुद्रिकशास्त्र (न.)

n. १ योजना (स्त्री.) २ समयसारणी (स्त्री.), वेळापत्रक (न.) ३ टाचण (न.) (as in : lesson plan पाठाचे टाचण)

n. क्रीडाकक्ष (पु.)

धनात्मक अभिसंधान

व्यावहारिक समस्या

n. अकालप्रौढत्व (न.)

पूर्वाध्ययन शाळा

व्यवसायपूर्व कृषिशिक्षण, व्यवसायपूर्व शेतीशिक्षण

n. १ प्राचार्य (सा.) २ प्रमुख (सा.) adj. १ मुख्य २ प्रधान ३ प्रमुख ४ मूल

n. १ समस्या (स्त्री.) २ प्रश्न (पु.)

कार्यक्रम संयोजक

n. १ प्रगति (स्त्री.) २ पुरस्सरण (न.) ३ वाढ (स्त्री.)

adj. वर्गोन्नत

adj. तात्पुरता

experimental psychology

छिद्रण यंत्र

adj. छात्रकेंद्री

adj. (also child-centric) बालकेंद्रित

भाग पद्धति, अंश पद्धति, खंड पद्धति

n. आश्रयदाता (पु.)

अवबोध कक्षा

स्वीय सल्लागार

n. १ टप्पा (पु.) २ अवस्था (स्त्री.)

यथाचित्रस्मृति (स्त्री.)

शरीरक्रियात्मक मनोविज्ञान, शरीरक्रियात्मक मानसशास्त्र

n. समतल पृष्ठ (न.)

बिंदु श्रेणी

धन सहसंबंध

१ प्रात्यक्षिक सप्रमाणता २ व्यावहारिक सप्रमाणता

n. पूर्वसंकेतन (न.)

१ पितृत्वपूर्व शिक्षण २ मातृत्वपूर्व शिक्षण

व्यवसायपूर्व शिक्षण

n. १ तत्त्व (न.) २ नियम (पु.) ३ सिद्धांत (पु.)

समस्या पडताळा सूची

n. उत्पादकता (स्त्री.), उत्पादनक्षमता (स्त्री.)

प्रगतिपत्रक (न.)

n. १ पदोन्नति (स्त्री.), बढती (स्त्री.) २ वर्गोन्नति (स्त्री.)

निकटवर्ती ध्येय

n. मनोरोगी (सा.)

n. शिक्षा (स्त्री.)

छात्रकेंद्री पद्धति

adj. तालव्य

n. सहभागी (सा.)

n. १ आकृतिबंध (पु.) २ पद्धति (स्त्री.)

पूर्ण सहसंबंध

आत्मनिवेदन (न.)

n. १ निसर्ग घटना (स्त्री.) २ दृश्य घटना (स्त्री.) ३ चमत्कार (पु.)

n. छायाचित्रण (न.), प्रकाशचित्रण (न.)

शरीरक्रियात्मक प्रतिक्रिया

समतल भूमिति

अंकदान पद्धति

धन संख्या, धनांक

n. १ व्यवहार्यता (स्त्री.), व्यावहारिकता (स्त्री.) २ एखाद्या कसोटीच्या अंगी उपयुक्ततेची लक्षणे कितपत आहेत हे जाणण्याचा एक परीक्षा निकष

adj. अपचाराभिमुख, दुर्वर्तनाभिमुख

adj. पूर्वप्राथमिक

adj. १ प्राथमिक, प्रथम, आद्य २ मूलभूत, मौलिक, मूल

अनुशासन तत्त्वे (न.अ.व.), शिस्तीची मूलतत्त्वे (न.अ.व.)

समस्या बालक

n. १ पेशा (पु.), व्यवसाय (पु.) २ व्यवसाय (पु.)

प्रगति तक्ता

n. १ उच्चार (पु.) २ उच्चारण (न.)

n. दूरदर्शित्व (न.)

n. मनोरोग (पु.)

adj. दंडानुसारी

छात्रकेंद्री अध्यापन

n. तालु (पु.)

सहभागी अवलोकन, सहभागी निरीक्षण

n. १ यति (पु.) २ विराम (पु.) ३ स्वल्पविराम (पु.)

n. परिपूर्णतावाद (पु.)

व्यक्तिगत परिचय प्रपत्र

n. लोकहितबुद्धि (स्त्री.)

n. छायाशिलामुद्रण (न.)

n. शरीरक्रियाशास्त्र (न.)

प्रतल त्रिकोणमिति

n. दर्शक (पु.), संकेतक (पु.)

१ विधायक अनुक्रिया २ होकारात्मक प्रतिसाद

n. सराव (पु.)

v.t. पूर्वकथन करणे n. पूर्वकथन (न.), प्राक्कथन (न.)

पूर्वप्राथमिक शाळा

मूलभूत क्षमता

अध्यापन तत्त्वे (न.अ.व.)

समस्यापद्धति (स्त्री.)

adj. व्यावसायिक

n. श्रेढी (स्त्री.)

उच्चार सूची

n. आभासी घात (पु.), आभासी पक्षाघात (पु.)

n. गंभीर मनोविकृति (स्त्री.)

दंडानुसारी शिस्त

n. छात्रतास (पु.)

n. अंगघात (पु.), घात (पु.)

n. सहभाग (पु.), सहयोग (पु.), सहभागिता (स्त्री.) v.t. भाग घेणे, सामील होणे

n. वेतन (न.), पगार (पु.)

n. १ क्रिया (स्त्री.), कृति (स्त्री.), कार्य (न.) २ संपादणूक (स्त्री.) ३ कार्यपालन (न.)

व्यक्तिगत परिचय पत्रक

n. १ भाषाशास्त्र (न.) २ ग्रंथ चिकित्साशास्त्र (न.) ३ भाषाभ्यास (पु.)

बलसंवर्धन (न.)

n. १ भौतिकोपचार (पु.) २ भौतिकचिकित्सा (स्त्री.)

n. नियोजन (न.), योजना (स्त्री.) (as in: lesson planning पाठ नियोजन, पाठ योजना)

n. धोरण (न.)

१ धन संक्रामण २ होकारात्मक संक्रामण

सरावाचा परिणाम, पूर्वानुभूति परिणाम

n. पूर्वकथन (न.), प्राक्कथन (न.)

adj. व्यवसायपूर्व

प्राथमिक शिक्षण

मुद्रणलिपि (स्त्री.), प्रिंट स्क्रिप्ट

समस्या निरसन

व्यावसायिक अभिवृत्ति

adj. १ उद्‌गामी २ पुरोगामी, प्रगतिशील

n. १ प्रमाण (न.), पुरावा (पु.) २ सिद्धता (स्त्री.) ३ print. मुद्रित (न.)

n. मनोविकृतिचिकित्सक (सा.)

n. मानसोपचार (पु.)

n. छात्र (सा.), विद्यार्थी (सा.)

१ छात्राचे संचयी नोंदपत्रक २ छात्राचे संकलित नोंदपत्रक

n. १ नामिका (स्त्री.) २ पथक (न.) ३ तज्ञमंडळ (न.) ४ संदर्भ चौकट (स्त्री.)

सहभागिता तक्ता

वेतनश्रेणी (स्त्री.)

कृति कसोटी, कृति चाचणी

व्यक्तिवृत्त प्रपत्र

तत्त्वज्ञानात्मक पद्धति

शारीरिक व्यंग

n. चित्र (न.)

नियोजन तासिका

n. (abbr. of poliomyelitis) पोलिओ (पु.)

n. १ पद (न.) २ जागा (स्त्री.) ३ स्तंभ (पु.) ४ चौकी (स्त्री.), ठाणे (न.)

प्रायोगिक अभ्यास गट

भावी तौलनिक प्राप्तांक

व्यवसायपूर्व प्रशिक्षण

१ प्राथमिक तथ्ये (न.अ.व.) २ मूल तथ्ये (न.अ.व.), मूलकृत्य तथ्ये (न.अ.व.)

n. मुद्रण (न.), छपाई (स्त्री.)

समस्या उकलन क्षमता

पेशा प्रमाणपत्र

पुरोगामी शिक्षण

n. मुद्रितवाचन (न.)

n. मनोविकृतिचिकित्सा (स्त्री.)

n. यौवनारंभ (पु.) तारुण्यागम (पु.)

छात्र (सुरक्षा) पथक

छात्र ग्रंथालय, विद्यार्थी ग्रंथालय