साहित्य समीक्षा परिभाषा कोश

काव्यात्मक संवेदनक्षमता

१ प्रयुक्त समीक्षा २ प्रात्यक्षिक समीक्षा (see criticism)

आदिम पुराणकथा

n. (also props-pl. abbr. of property) रंगमंचसामग्री (स्त्री.), प्रॉपर्टी (स्त्री.)

n. (also epithalamion; prothalamium) विवाहगीत (न.)

n. विशुद्धतावाद (पु.)

लिंगप्रतीक (न.) (see symbol)

निर्मितिक्षम कल्पनाशक्ती (see imagination)

n. पुस्तपत्रक (न.) cf. book

n. अंतःक्षिप्त (विधान) (न.)

n. १ विराम (पु.) २ यती (स्त्री.)

नाटकातील पात्रे (न. अ. व.)

n. १ वाक्यांश (पु.) २ वाक्प्रयोग (पु.)

सुखतत्त्व (न.)

काव्यगत सत्य

परिणामवादी समीक्षा (see criticism)

adj. आदिम n. आदिम (न.)

n. (also prophesy) भविष्यवाणी (स्त्री.), भविष्यसूचन (न.)

n. आद्यस्वरागम (पु.)

n. विशुद्धतावादी (पु.)

तत्त्वप्रधान कादंबरी (see novel)

कामगारवर्गीय साहित्य (see literature)

n. १ प्रशस्ती (स्त्री.) २ स्तवनिका (स्त्री.)

n. सहेतुक संदिग्धता (स्त्री.)

adj. १ शिक्षणशास्त्रीय २ पंतोजीछाप–

ललित निबंध

n. शब्दयोजना (स्त्री.)

n. सुख (न.) cf. delight

n. १ काव्यशास्त्र (न.) २ साहित्यशास्त्र (न.)

परिणामवादी कलासिद्धान्त

n. आदिमतावाद (पु.)

n. प्रमाण (न.)

n. मूलकल्प (पु.), आदिबंध (पु.), मूळ नमुना (पु.) cf. archetype, आदिमरूप

n. सोवळा (पु.), कर्मठ (पु.)

अपहृत आवृत्ती (see edition)

प्रचार साहित्य (न.) (see literature)

n. १ समग्र दर्शन (न.) २ समग्रचित्रण (न.)

n. शब्दश्लेष (पु.)

n. पंडितमन्य (पु.)

n. व्यक्तिमत्त्व (न.)

n. १ ठककथा (स्त्री.) २ प्रसंगमालानिष्ठ कादंबरी (स्त्री.) adj. प्रसंगमालानिष्ठ

n. निरर्थक पुनरुक्ती (स्त्री.)

n. १ काव्य (न.) २ कविता (स्त्री.)

n. फलप्रामाण्यवाद (पु.)

adj. आद्य

n. स्फुट निबंध (पु.)

n. म्हण (स्त्री.)

n. सोवळेपणा (पु.), कर्मठपणा (पु.)

रूपाश्रयी कला (see art)

प्रचारकी साहित्य (see literature)

n. सर्वेश्वरवाद (पु.)

n. १ घटक (पु.) २ (of a book) भाग (पु.)

adj. १ पंडितमन्य २ पांडित्यप्रदर्शक

n. (also prosopopoeia) १ मानुषीकरण (न.) २ चेतनगुणोक्ती (स्त्री.)

चित्रात्मक पद्धती

n. कथानक (न.), संविधानक (न.)

१ निवेदनभूमिका (स्त्री.) २ दृष्टिकोन (पु.)

n. कृती (स्त्री.)

adj. (of beauty), सहज (सौंदर्य), नैसर्गिक (सौंदर्य)

n. औचित्य (न.)

n. (also localism) प्रादेशिक बोलीवैशिष्ट्य (न.), स्थानिक बोली वैशिष्ट्य (न.)

(also purple passage) भडक भाग, भडक ठिगळ

काव्यसंकेत (पु.), कविसंकेत (पु.) (see convention)

गद्यकाव्य (न.) (see poem)

n. दैवतमंडल (न.)

adj. विशिष्ट, विवक्षित

n. पांडित्यप्रदर्शन (न.)

n. परिदर्शन (न.), सम्यक्‌दर्शन (न.)

adj. चित्ररमणीय, चित्ररूप

पॉकेटबुक (न.)

पद्यसदृश गद्य, पद्यधर्मी गद्य

n. नटवेपणा (पु.)

n. संभवनीयता (स्त्री.)

n. pl. (abbr. of property) रंगमंचसामग्री (स्त्री.), प्रॉपर्टी (स्त्री.)

n. (also hymn) १ स्तोत्र (न.) २ सूक्त (न.)

n. हेतू (पु.)

१ काव्यनाटक (न.) २ पद्यनाटक (न.) (see drama)

मनोदर्शनात्मक कादंबरी (see novel)

n. १ मूकनाट्य (न.) २ मूकाभिनय (पु.)

n. pl. १ विशेष (पु. अ. व.) २ तपशील (पु.)

n. रकानाभरू लेखक (पु.)

n. १ प्रसाद (पु.) २ प्रसादगुण (पु.) २ पारदर्शकता (स्त्री.)

n. स्वरस्तर (पु.)

n. कविता (स्त्री.), गोपगीत (न.)

अनेकाक्षरी यमक

n. संक्षेप (पु.) cf. abridgment,

n. प्रक्रिया (स्त्री.)

adj. १ गद्यप्राय २ नीरस

कृतक विधान, व्याज विधान (न.)

n. हेतुपुर्णता (स्त्री.)

काव्यमूल्य (न.) (see value)

n. १ शब्दश्लेष (पु.) २ शाब्दिककोटी (स्त्री.) (see comic)

n. (also research paper) शोध-निबंध (पु.) cf. dissertation

n. वासना (स्त्री.)

n. बोधन (न.), बोधना (स्त्री.), ऐंद्रिय ज्ञान (न.)

(also begging the question) अन्योन्याश्रयदोष (पु.)

n. करुणा (स्त्री.)

(also court poet) राजकवी (पु.)

n. अनेकदेवतावाद (पु.)

n. बोधपूर्व (न.) cf. conscious

n. प्राक्‌कालदोष (पु.)

n. रंगपुरोभाग (पु.)

adj. कृतक व्याज

n. (also conundrum, riddle) कूट (न.), कोडे, (न.), उखाणा (पु.)

१ कविप्रतिभास (पु.) २ कवीची प्रातिभदृष्टी (see vision)

विशुद्ध कला (see art)

n. प्रेक्षकोद्दिष्ट (भाषण) (न.)

adj. १ विषयी २ आवेगपूर्ण ३ वासनासक्त

adj. बोधनात्मक

पेट्रार्कन सुनीत

n. (also plagiary) वाङ्‌मयचौर्य (न.)

n. कवी (पु.)

n. कामोद्दीपक साहित्य (न.), कामोत्तेजक साहित्य (न.)

n. (also foreword) प्रास्ताविक (न.) cf. acknowledgment

n. प्रस्ताव-ग्रंथ (पु.)

गद्यातील लय

n. कृतक संकल्पना (स्त्री.), व्याज-संकल्पना (स्त्री.)

n. १ शैलीविडंबन (न.) २ विडंबन (न.)

प्रतिरूपात्मक प्रतीक (see symbol)

१ विशुद्ध सुखात्मिका २ विशुद्ध सुखांतिका (see comedy)

n. तात्पर्यकथा (स्त्री.) cf. allegory

adj. गोप, जानपद

n. प्रयोग (पु.) (नाट्य, नृत्य, इ.)

adj. लिंगविषयक

n. १ मानचित्र (न.) cf. design २ आराखडा (पु.) ३ योजना (स्त्री.)

n. कविब्रुव (पु.)

n. व्यक्तिचित्रांकन (न.)

n. प्रारंभक (पु.)

n. निर्माता (पु.)

n. गद्य (न.)

(also aesthetic distance) कलात्मक ताटस्थ्य, कलात्मक अंतर

विशिष्ट विधान (see statement)

(also epic of growth) आर्ष महाकाव्य (see epic)

विशुद्ध काव्य, विशुद्ध कविता (see poetry)

n. पश्चात्कालदोष (पु.)

n. बोलभाषाप्रयोग (पु.)

n. आवर्तन बहुलता (स्त्री.)

n. (also phantasmagory) मायाजाल (न.)

n. पिष्टपेषित विधान (न.), शिळे विधान (न.)

n. कवयित्री (स्त्री.)

adj. करणात्मक, होकारात्मक, भावरूप

n. आधारविधान (न.)

n. प्रक्षेपण (न.)

गणमात्रालेखन (न.)

n. (also psychanalysis) मनोविश्लेषण (न.)

ख्रिस्त-यातना-नाट्य (न.)

प्रथम श्रेणीची कल्पनाशक्ती (see imagination)

n. रूपावली (स्त्री.)

१ चैतन्यारोप (पु.) २ चेतन गुणोक्ती (स्त्री.)

n. १ युग (न.) २ पर्व (न.) ३ कालखंड (पु.), काल (पु.) ४ विरामचिन्ह (न.)

n. शब्दावडंबर (न.)

अशारीर प्रेम

काव्यव्यापार (पु.)

n. अनुभववाद (पु.), प्रत्यक्षवाद (पु.)

मुद्रणप्रत (स्त्री.)

कामगारवर्गीय नाटक

n. (also metrics) छंदशास्त्र (न.)

मनोविश्लेषणात्मक समाक्षा (see criticism)

n. विडंबक लेखनकथा (स्त्री.)

(also primitive image) आद्यप्रतिमा (see image)

n. विरोधाभास (पु.)

adj. १ करुणाजनक २ दयनीय, करुण

n. नियतकालिक (न.)

n. उदरभरणैकवादी (पु.), क्षुद्रव्यवहारवादी (पु.), फिलिस्टिन (पु.)

n. प्लेटोवाद (पु.)

काव्यकृती (स्त्री.)

n. शक्यता (स्त्री.)

adj. आद्य, मूळचा

कामगारवर्गीय लेखक

n. समग्र रूपवर्णन

n. मनोविकृती (स्त्री.)

गोपगीत (न.), जानपदगीत (न.) (see poem)

(also private poetry) खाजगी कविता (see poem)

n. परिच्छेद (पु.) cf. chapter

n. भावनोद्दीपक घटक (पु.), भावनोद्दीपक अंश (पु.)

n. (also peripetia; peripety; reversal) परावृत्ती (स्त्री.) cf. climax (शोकात्मिका)

n. उदरभरणैकवाद (पु.), क्षुद्रव्यवहारवाद (पु.), फिलिस्टिनिझम् (पु.)

n.१ खेळ (पु.) २ नाटक (न.)

१ काव्याची शब्दकळा २ काव्यातील पदयोजना

n. पोटभरू लेखन (न.)

आदिम सत्य

adj. शब्दबंबाळ

n. (also personification) १ मानुषीकरण (न.) २ चेतनगुणोक्ती (स्त्री.)

n. विरामचिन्हांकन (न.)

जनता रंगभूमी (see theatre)

खाजगी प्रतीक (see symbol)

n. १ शोभायात्रा (स्त्री.) २ भव्यदृश्यप्रधान नाटक (न.)

n. पूरणिका (स्त्री.)

n. कारुण्य (न.)

n. (also circumlocution) शब्दघोळ (पु.)

n. १ वाङ्‌मयविद्या (स्त्री.) २ वाग्‌विद्या (स्त्री.) ३ (as comparative philology; comparative linguistics) तौलनिक भाषाविज्ञान (न.)

n. पार्श्वगायन (न.)

१ काव्यात्मक अनुभव २ काव्यानुभूती (स्त्री.)

n. सुप्त सामर्थ्य (न.) adj. प्रभवक्षम

adj. (also primaeval) आदिम, आद्यकालीन

n. १ (in drama) आमुख (न.), नांदी (स्त्री.) २ उपन्यास (पु.) cf. acknowledgment

n. १ मुख्य पात्र (न.) २ नायक (पु.)

(also puppet show) कळसूत्री बाहुल्यांचा खेळ, कठपुतळी खेळ

प्रयोगनिष्ठ कला (see art)

समस्याप्रधान कादंबरी (see novel)

n. पुरालिपिविद्या (स्त्री.)

n. १ सादृश्य (न.) २ समांतर न्यास (पु.)

(also altar poem or carmen figuratum) चित्रकाव्य (न.)

n. १ समारोप (पु.) २ आलंकारिक लांबण (स्त्री.)

कलामीमांसा (स्त्री.)

n. नाट्यगृह (न.)

काव्यगत न्याय, काव्यगत आदर्श न्याय

n. सुप्त सामर्थ्य (न.), प्रभवक्षमता (स्त्री.)

(also primordial image) आद्य प्रतिमा (see image)

n. १ प्रचार (पु.) २ प्रचारसाहित्य (न.)

n. १ पूर्वांग (न.) २ प्रस्ताव (शोकात्मिका) (पु.)

n. विरेचन (न.)

अनुनयी व्याख्या (see definition)

समस्याप्रधान नाटक (see play)

n. मुरजबंध (पु.)

n. अर्थानुवाद (पु.) cf. adaptation

n. १ आकृतिबंध (पु.), आकृती (स्त्री.), बंध (पु.) cf. design २ रूप (न.) (as in : spatial pattern अवकाशबद्ध रूप)

n. निवेदक ‘मी’ (पु.)

समीक्षेचे तत्त्वज्ञान

n. (also dramatist) नाटककार (पु.)

कविस्वातंत्र्य (न.), कवीची निरंकुशता