औषधशास्त्र परिभाषा कोश

विकर प्रेरण

–(in comb.)–उच्छेदन

प्रबुद्‌बुदी वटिका, प्रबुद्‌बुद्‌कारी वटिका

विद्युतगतिक तंत्र

इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शिकी

n. विद्युत संयुजा (स्त्री.)

आकस्मिक औषध आदेशपत्र

पायस सूक्ष्मतुषार

adj. अंतर्जात, अंतर्भव

आंत्र-यकृत चक्र

n. (also depilation) केशनिर्मूलन (न.)

समरेणु प्रतिविसरण

n. निस्तार (पु.)

n.कारणमीमांसा (स्त्री.), कारण-विज्ञान (न.)

जोम वाढवणे

निष्कासित बेंझॉइन

n. निष्कासन (न.)

निष्कर्षी ऊर्ध्वपातन

n. प्रक्षारक (न.)

n. बाह्य परजीवीनाशक (न.)

गुणकारिता-ग्राहीबरोबरच्या अन्योन्यक्रियेनंतर औषध शास्त्रीय प्रतिसाद निर्माण करण्याची औषधाची क्षमता.

n. विद्युत अपघटन (न.)

इलेक्ट्रॉन समचुंबकीय संस्पंदन

विद्युत संयुजी बंध

तात्कालिक उपचार (पु. अ. व.), तातडीचे उपचार (पु. अ. व.)

पायस-परस्पर विद्राव्य नसणाऱ्या दोन द्रव पदार्थांचे मिश्रण. या मिश्रणामध्ये पायस कारकाच्या साह्याने एक प्रावस्था दुसऱ्या प्रावस्थेत अपस्कृत केलेली असते.

n. गर्भाशय अंतःस्तर अस्थानता (स्त्री.)

आंत्रमुखिका साहित्य

n. अपस्मार (पु.), फेफरे (न.)

adj. समक्षम

प्रक्षारक-ऊती नष्ट करण्यासाठी आणि क्षतमांस गळण्यास मदत करणारा कारक.

adj. दृश्यकेंद्रकी

n. उच्चता (स्त्री.)

adj. १ श्रांत २ निःशेषित

n. स्फटिक निर्जलीकरण (न.)

adj. निष्कर्षी

n. सुखभ्रम (पु.)

अस्थानी स्पंद

adj. निःसृत, बहिर्वाही

विद्युत अपघटनी व जल संतुलन

इलेक्ट्रॉन आभ्राम संस्पंदन

n. विद्युत रूपांतरण (न.)

n. आकस्मिकता (स्त्री.) adj. आकस्मिक, तात्कालिक, तातडीचा

n. प्रतिबिंबरूपी (पु.)

n. गर्भाशय अंतःस्तर (पु.)

n. एन्थॅल्पी (स्त्री.) , पूर्णऊष्मा (पु.)

adj. अपस्मारसदृश

१ तुल्यता बिंदु २ सममूल्यता बिंदु

एशेरिशिआ कोलाय संक्रमण

adj.नपुंसकाभ

n. विनिमयक (पु.)

n. निःशेषण (न.)

तात्कालदेय औषधे (न. अ. व.)

n.१ निष्कर्षित्र (न.) २ निष्कर्षण-पात्र (न.)

सुद्रवी मिश्रण

इसब लसटोचणी

n. फुलारणे (न.)

विद्युत अपघटनी द्रायुपदार्थ

n. इलेक्ट्रॉन (पु.)

विद्युतजन्य विष्यंदिता

n. वांति (स्त्री.), वमन (न.)

विरोधीनुवर्ती बदल

अंतर्द्रव्यी जालिका, अंतर्जालिका (स्त्री.)

n. एन्ट्रॉपी (स्त्री.) (उत्क्रममाप)

अपस्मारजनक विक्षति

सममूल्य प्रवहन

अपस्फीत शिरा (स्त्री. अ. व.)

सुखभ्रम-सुस्थितीच्या भावनेचा आभास.

n. pl. पूरक द्रव्ये (न. अ. व.) पूरक घटक (पु.अ.व.)

बहिर्जात पदार्थ, बहिर्जात द्रव्य

(also called prolonged action) विस्तारित क्रिया

(also peridural anaesthesia) परिदृढी बधिरीकरण

देहबाह्य, शरीरबाह्य, कायाबाह्य

n. इसब (पु.)

लवचिक नळ

n. विद्युत अपघटनी (स्त्री.)

adj. विद्युत-ऋण–

n.१ मूलद्रव्य (न.) २ घटक (पु.)

adj. वांतिकारी, वमनकारी n. वांतिकारक (न.), वमनकारक (न.)

विरोधानुवर्ती रूप

n. अंतर्बीजाणु (पु.)

प्रवेश, झडती व जप्ती

n. अपभाजन (न.)

सममूल्य मात्रा

n.सार (पु.), अर्क (पु.)

सुद्रवी मिश्रण-दोन पदार्थाचे नियत प्रमाणात मिश्रण करून त्यांचा वितळण बिंदु खाली आणला जातो. या किमान वितळण बिंदूला सुद्रवण बिंदु व मिश्रणाला सुद्रवी मिश्रण असे म्हणतात.

n. उच्छेदन (न.)

नेत्रोत्सेध कारक द्रव्य

व्यापक गुणधर्म (पु. अ. व.)

adj.आगंतुक

(also date of expiry) मुदत-समाप्ति-दिनांक (पु.)

विवर्त विसरण

adj. (as, bandage, etc) प्रत्यास्थ, लवचिक

विद्युत अपघटनी समतोल (पु. अ. व.)

इलेक्ट्रॉनी अवशोषण पंक्ति

प्रतिसाद अजमावणे

उत्सर्जन पंक्तिदर्शन

n. विरोधानुवर्तन (न.)

ऊष्माग्राही प्रक्रिया

असंयतमूत्रता-ताबा नसलेले अनैच्छिक मूत्रोत्सर्जन.

घटना विशिष्ट

n. निर्मूलन (न.)

१ आवश्यक चयापचयक २ स्वाभाविक चयापचयज

सुद्रवण बिंदु

n. उत्तेजनक्षमता (स्त्री.)

n.नेत्रोत्सेध (पु.)

बाह्यप्रारण प्रभावन

n. बहिर्वेशन (न.)

कर्ण पिचकारी

n. विवर्त (पु), भोवरा (पु.)

n. प्रत्यास्थता (स्त्री.),लवचिकपणा (पु.)

विद्युत चुंबकीय प्रारण

विद्युतपरासरण-विद्युत क्षेत्राच्या प्रभावाखाली स्थिर अपस्कृत प्रावस्थेशी सापेक्ष अपस्करण माध्यमाची होणारी हालचाल किंवा विद्युतगामी बलामुळे कणांच्या सच्छिद्र थरामधून होणारे द्रव रेणूंचे स्थलांतर.

n. विलोपन (न.)

n. उत्सर्जकता (स्त्री.)

n. मस्तिष्क-बेरुरज्जु विकृति (स्त्री.)

जैव अंतर्विष आघात

विकर प्रेरण-विशिष्ट रासायनिक पदार्थांमुळे सूक्ष्म-कणिकांमध्ये आणि अन्य विकरांच्या कार्यामध्ये वृद्धी होणे.

n. अधिकाय (पु.), एपिसोम (पु.)

अर्गट अल्काभ

बाष्पनशील तेल

n. सुद्रविकी (स्त्री.)

उत्तेजन पंक्ती (स्त्री. अ. व.)

adj.१ ऊष्मादायी २ ऊष्माक्षेपी

विलोपन सहगुणांक

(vitamin B₁₂) बहिःस्थ घटक (व्हिटॅमिन बी १२)

n. गुणकारिता (स्त्री.), कार्यक्षमता (स्त्री.)

n. (also ebullioscope) बुद्‌बुद्‌मापी (पु.), बुद्‌बुद्‌दर्शी (पु.)

n. (also oedema) शोफ (पु.)

n. हृदविद्युतलेख (पु.), विद्युतहृद्स्पंदन-लेख (पु.)

विश्लेषणाची विद्युतमापी पद्धति

विद्युतपरासरणी दाब

इलिक्झिर-औषधांच्या संमिश्रणामध्ये वापरलेला मधुरित, सुगंधी जल-अल्कोहोली द्रवपदार्थ.

adj. मृदूकारक, मृदूकारी

n. मस्तिष्क-विकृति (स्त्री.), मस्तिष्क-विकार (पु.)

n. शरीरविष (न.), अंतर्विष (न.), जैव अंतर्विष (न.)

n. विकर (पु.)

n. नासारक्तस्त्राव (पु.)

अपक्षरणी गाभा

एस्टर मूल्य

रिक्तक बस्ति

n. उत्तेजन (न.)

n. प्रसरण (न.), विस्तार (पु.)

विलोपन काल पद्धति

adj. बाह्य–

n. एनिमा (पु.), वस्ति (स्त्री.)

n. उत्कलनांकमिति (स्त्री.)

कडा गाळणी, कडा निस्यंदक

विद्युतरासायनिक घट

adj. विद्युतमापी

इलेक्ट्रॉन स्नेही अभिक्रिया

n. निक्षालित (न.)

भावना उद्रेक

n. पर्यटन (न.), पापुद्रा तयार होणे (न.)

एनिमा-मलाशयात द्रवरूप औषध घालणे.

(short for economic order quantity) इओक्यू (किमाप)

n. अभिस्तरण (न.)

n. अपक्षरण (न.)

n.एस्टरेज (न.)

मूल्यमापन पद्धति

उत्तेजनी पारेषणित्र

adj. कफोत्सारक

विलोपन अवधि

n. दाबसारण (न.)

प्रबुद्‌बुदी क्षार (पु.अ.व.)

ebulliometer

n. १ धार (स्त्री.) २ काठ (पु.) ३ सीमा (स्त्री.) ४ कड (स्त्री.)

विद्युत-आक्षेप उपाचार, विद्युत-आक्षेप चिकित्सा

इलेक्ट्रॉन त्वरक (पु. अ. व.)

विद्युत-कणसंचलन चकती

v.t. निक्षालन करणे

n. वातस्फीति (स्त्री.)

विस्फारणोत्तर आवतन

n. ऊर्जाप्रकटनशास्त्र (न.)

n. साथीचा रोग (पु.)

इपॉक्सि संयुग

n. त्रुटि (स्त्री.)

n.एस्टरन (न.)

n. बाष्पन (न.)

उत्तेजित अवस्था

n.१ कफ (पु.) निष्ठीवन (न.) (कफ बाहेर टाकणे)

n. विलोपन (न.)

n. वनस्पतिज बहिःस्त्राव (पु.)

(also zeta potential) विद्युतगतिज विभव, झीटा विभव

उत्कलनांकमितीय स्थिरांक

शिक्षणविषयक विनियम (पु.अ.व.)

इलेक्ट्रोड विभव

इलेक्ट्रॉन प्रग्रहण संसूचक

n. विद्युत-कणसंचलन (न.)

Chromatography निक्षालन विकसन

adj. (also empirical) अनुभवजन्य, अनुभवधिष्ठित

कांडण गिरणी

कुलोम अन्योन्यक्रिया ऊर्जा

बाह्यत्वचा वृद्धि घटक

इपॉक्सि लेपन, इपॉक्सि लेप

n. १ ढेकर (पु.) २ ढेकर देणे (न.)

एस्टरित इस्ट्रोजेन

बाष्पीय स्फटिककारी, बाष्पीय स्फटिककारित्र

n. उत्सर्ग (पु.)

प्रायोगिक जैवी पद्धति

adj. पेशीबाहय

(lamellae) नेत्र चकत्या (स्त्री. अ. व.) (डोळयात वापरण्यासाठी मात्रारूप)

n. विद्युतपरासरण (न.)

adj. बुद्‌बुद्‌दर्शी

कार्यक्षम अर्धायुष्य

n. विद्युत व्याश्लेषण (न.)

इलेक्ट्रॉन प्रग्रहण

विद्युत-कणसंचलन गुणधर्म (पु. अ. व.)

n. निक्षालम (न.)

रिक्तन काल

रोगग्रस्त क्षेत्र

n. एन्केफॅलिन (न.)

अधित्वचीय आधारद्रव्ये (न. अ. व.)

इप्सम क्षार

n. विसर्प (पु.), धावरे (न.)

n. इस्ट्रोजेन (न.), स्त्रीमदजनक (न.)

n. बाष्पक (न.), उद्बाष्पक (न.)

n. उत्सर्जन (न.)

समन्वेषक हालचाल

शरीरबाह्य अपोहन

नेत्र कूर्चा

(also Nernst potential) विद्युतऊष्मागतिक विभव, नर्न्स्ट विभव

n. (pl. ecchymoses) नीलत्वचा (स्त्री.),नील त्वकखंड (पु.), (त्वचेवरील काळानिळा झालेला भाग)

प्रबुद्‌बुदन (न.)

n. मस्तिष्कविद्युतलेख (पु.)

इलेक्ट्रॉन अभ्र

विद्युतस्थितिक अन्योन्यक्रिया

n. अधिक्षालन (न.)

n. अंतःपूयता (स्त्री.)

प्रदेशनिष्ठ रोग

आंत्र-अवगुंठित गोळी

n. अधिवृषणशोध (पु.)

adj. समपरिणामी

n.रक्तिमा (स्त्री.), लाली (स्त्री.)

n. (also oestrus) स्त्रीमद (पु.)

n. घटना (स्त्री.)

वर्जित जाहिराती (स्त्री. अ. व.) वर्जित विज्ञापने (न. अ. व.)

n. निःश्वसन (न.)

शरीरबाह्य किरणन

दळण गिरणी, वळण गिरणी, कड गिरणी

n. इलिक्झिर (न.)

n. गर्भापस्मार (पु.), गर्भजन्य आकडी (स्त्री.),गर्भाक्षेपक आकडी (स्त्री.)

प्रबुद्‌बुद्‌कारी कणिका

n. विद्युतभारमिति (स्त्री.)

इलेक्ट्रॉनी विस्थापन परिणाम

विद्युतस्थितिक अवक्षेपण

एस्कुलेपिअसचे बोधचिन्ह

n. पायसीकरण (न.), पायसीभवन (न.)

n. हदंतः स्तरशोध (पु.)

आंत्रविद्रावी अवगुंठन, आंत्रविद्रावी विलेपन-जठराम्लाला प्रतिरोध करणारे परंतु आंत्रामध्ये विमोचित करणारे विलेपित मात्रारूप.

n. अधिवृषण-वृषण शोथ (पु.)

समतोल आर्द्रता

n.लोहितजनक पेशी (स्त्री.)

इथेरिअल सल्फेट

देहबाह्य, शरीरबाह्य, कायाबाह्य-सजीव शरीराबाहेर.

n. अपशल्कन (न.)

मुदतसमाप्ति-दिनांक-साठवणविषयक विहित अटी पूर्ण केल्या असता एखाद्या पदार्थाची आवश्यक क्षमता सर्वसाधारणतः ज्या कालावधीनंतर टिकू शकणार नाही असा अवधी दर्शविणारा दिनांक.

v.t. अर्क काढणे

n. विद्युत वर्णलेखन (न.)

आंत्रविद्रानी अवगुंठन, आंत्रविद्रावी विलेपन

किफायती लाट, किफायती घाणा

प्रबुद्‌बुद्‌कारी मिश्रण, प्रबुद्‌बुदी मिश्रण

विद्युतगतिज घटना (स्त्री. अ. व.)

इलेक्ट्रॉन विनिमय राळ

विद्युतस्थितिक अवक्षेपित्र

n. अंतर्गुलिता (स्त्री.)

पायसकारी (पु.), पायसकारी पदार्थ (पु.)

अंतस्त्वचीय आधारद्रव्ये (न.अ.व.)

एन्टोरोवॅक्टर एरोजेनेस संक्रमण

अधिदृढ बधिरीकरण

समतोल द्राव्यता, समतोल द्रावणीयता

लोहितजनक पेशीयुक्त गर्भ कावीळ, लोहितजनक पेशीयुक्त अर्भक कावीळ

नीतिसंहिता (स्त्री.)

n. विकोपन (न.)

adj. अपशल्की

adj. घातांकी

n. निष्कर्षक (पु.)

n.पायस (न.) cf. ointment

n. असंयतमूत्रता (स्त्री.)

(abbr. EOQ) किफायतशीर मागणी परिमाण (किमाप)

प्रबुद्‌बुदी क्षार-सायट्रिक आम्ल किंवा टार्टारिक आम्ल किंवा सोडियम फॉस्फेट आम्ल आणि सोडियम बायकार्बोनेट यांसारख्या औषधी कारकांची भुकटी. त्यात पाणी मिसळताच घटक पदार्थांची अभिक्रिया घडून बुडबुडे येतात आणि कार्बोनेटयुक्त क्षार पेय तयार होते.

विद्युतगतिज विभव, झीटा विभव-द्रावणाने कर्तन तल आणि विद्युत उदासीन क्षेत्र यांमधील विभवातील भेद.

इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शी

विद्युतऊष्मागतिक विभव-कणाचा पृष्ठभाग आणि द्रावणाचे विद्युत उदासीन क्षेत्र यांमधील विभवातील फरक.

आकस्मिक औषध पेटी

adj. पायसकारक

अंतर्जात पदार्थ, अंतजार्त द्रव्य

आंत्र -यकृत अभिसरण

n. कंठच्छद (पु.)

n. समतोल (पु.)

n. लोहितपेशी पार्यता (स्त्री.)

मद्यार्क (पु.), इथिल अल्कोहोल

कठोर चाचणी

n. निःश्वसन (न.)

v.t. प्रकटीकरण करणे

n. अर्क काढणे (न.), निष्कर्षण (न.)

पायस आधारद्रव्य