स्थापत्य अभियांत्रिकी परिभाषा कोश

पश्च पट्टी

adj. प्रतिदिश

n. १ मेढेकोट (पु.) २ विलगक खांब (पु.) ३ विलगक (पु.)

n. १ तुला (स्त्री.), तराजू (पु.) २ संतुलन (न.), समतोलन (न.), तोल (पु.) ३ शेष (पु.)

n. सज्जा cf. gallery

प्रक्षेप दोलक

n. कळक (पु.), बास (पु.), वेळू (पु.)

तटनिक्षेप (पु.)

काटेरी तार

n.हवादाबमापी (पु.), वायुदाबमापी (पु.)

बंधारा

भारकेंद्र तल, भारकेंद्र आधार

तलरेषा (स्त्री.), आधाररेषा (स्त्री.), संदर्भरेषा (स्त्री.)

प्राथमिक अन्वस्त

n. प्रनियामी (पु.)

आघात यंत्र

पुलिन क्षेत्र

दंड कर्कट

धारण प्रतिक्रिया (स्त्री.अ.व.)

तल वस्तु

n.लघुतम मार्ग (पु.)

बेल-सूत्र (न.)

उपतटावरील प्रवाहिनी, उपतटावरील पन्हळ

n. नमन (न.)

कोणाकृति कडा

n. १ वेटोळे (न.) २ उपसागर (पु.)

n. बंधन (न.)

n.१ अणी (स्त्री.) २ खंड (पु.)

(also jaw breaker or jaw crusher) दंतुर दलित्र

n. झोतभट्टी (स्त्री.)

एका बाजूने बंद असलेली गल्ली

खंडकाम (न.)

आरेखन

n. १ (also drove) दगड घडवण्याची रुंद छिन्नी (स्त्री.)

n. झाडाचे खोड (न.)

n. अधिलांभांश (पु.), बोनस (पु.)

विंधण हत्यार

तलदर्शन (न.)

n. सीमा (स्त्री.)

n. बेलननक्षी (स्त्री.)

adj. बंधनित

n. १ पितळ (न.) २ ब्रास (पु.)

सांधमोड (पु.)

वीटतल (पु.)

stop chamfer

n. कुंचा (पु.), कुंचली (स्त्री.), कुंचला (पु.), ब्रश (पु.)

घातसाही रोधक, आघातशोषी रोध

कंदपद (पु.)

अवमल उपचयन

बुनसेन ज्वालक

भाजके मातीचे ठोकळे (पु.अ.व.)

वप्रआधारित धरण

पश्च दाब

backset

उदञ्चदन चाचणी

संतुलित प्रबाहु सेतु

n. (also baldachin or baldaquin) छत्री (स्त्री.)

adj. प्राक्षेपिक, प्रक्षेप–

पट्ट शृंखला

n. १ तट (पु.), किनारा (पु.), थडी (स्त्री.) २ भरावतट (पु.) cf. barrage ३ बांध (पु.)

n.प्रवेश बुरूज (पु.)

हवादाबमापीय अभीक्षण

n.सद्वार बंधारा (पु.)

n.भारकेंद्र (न.), गुरुत्वकेंद्र (न.)

मूल भार

धावपट्टीची प्रमाण लांबी

सामग्रीचा घाणा करणे

n. (also tooling) रेषाघडाई (स्त्री.)

n.पुलिन (न.), पुळण (स्त्री.), सागरतट (पु.)

तुळई जोड

धारक स्तर

तलनक्षी (स्त्री.)

(also monkey or ram or tup) १ निसूत्रक (पु.) २ (drop hammer) संपाती घण (पु.) ३ मेष (पु.)

(also spigot-and-socket joint) निग-खोबण संधि, नर-मादी तोंड सांधा

आडत्या (पु.)

n. (slang for caisson disease) कुसूलव्याधि (स्त्री.)

कोणप्रमापी (पु.)

adj. द्विस्तरीय

n. होकायंत्र पेटी (स्त्री.)

बिटुमेन कोळसा

n. विरंज (पु.)

safety fuse

n. आस्तरण करणे (न.)

n. १ ठोकळा (पु.) २ चिरा (पु.) ३ खंड (पु.) ४ संच (पु.) ५ कक्ष (पु.)

आकृति, चित्र

नौकासेतु (पु.)

बोलेक्शन नक्षी

लेखामूल्य (न.), पुस्तमूल्य (न.)

n. विंधण (न.), वेधन (न.), संछिद्रण (न.)

तळरुंदी (स्त्री.)

बुसिने समीकरण

आयताकार जलसेतु

n.बंधन (न.)

n.कंगणीनक्षी (स्त्री.)

विभंजन भार

एकेरी पहाड, एकेरी पाड

n. शिखर (न.), मनोऱ्याचा कळस (पु.)

n. ब्रशपेटी (स्त्री.)

n. बफर (पु.) adj. घातसाही, आघातशोषी

n. कंद (पु.)

n. उपचयन (न.)

n.प्लाव (पु.), बोया (पु.)

ज्वलनांत वेग, पूर्णज्वलन वेग

n. आधार (पु.), वप्र (पु., न.)

पुच्छ कर्तन-पद्धति

पश्चजल वक्र

n. उदञ्चाक (पु.)

संतुलित बहुप्रावस्था भार

n.क्रूसजंगी (स्त्री.)

तोफगोळा प्राक्षेपिकी

पट्टी लोखंड

n.बँकर (पु.)

बंधनित यारी

हवादाबांक (पु.)

गजांचा दरवाजा

adj.भारकेंद्री, गुरुत्वकेंद्री

हीन धातु

adj.१ आम्लारिधर्मी २ आधार–

प्रनियमन संयंत्र, प्रमाण नियमन संयंत्र

n. (also crenellation) जंगी तट (पु.)

इशाऱ्याची आगटी

तुळईची उंची

धारण शक्ति्

base plate

n.मुद्‌गल (पु.)

n. (also bell gable) घंटानिलंबी (पु.)

स्थिर चिन्ह (न.)

n. पूर्वशुद्धीकरण (न.)

कोणाकृति कडांचा कोनमापक

adj. द्विपार्श्विक, द्विपार्श्वीध, द्विपार्श्व–

बिनीची शेकडेवारी

बिटुमेन स्थिरीकरण

नकली दरवाजा

सुरुंगी जिलेटिन, विस्फोटक जिलेटिन

स्फुटित पलिस्तर

n. (also blocking) कोंडी (स्त्री.), अवरोध (पु.) adj.अवरोधी

आलेख

बांबोट (स्त्री.)

n. नौबंध खुंट (पु.)

n. (of field book) (क्षेत्रवही) नोंदणी (स्त्री.)

उद्ग्रंहण क्षेत्र

n. तळ (पु.)

बुसिने सूत्र

पेटी कुसूल

n. १ कोनी (पु.), काटकोनी (पु.), ब्रॅकेट (पु.), कोनबैठक (स्त्री.), कोनाधार (पु.), वाकडा कंस (पु.)

v.t. पिझाळणे

n.विभंजन (न.)

n. वीट (स्त्री.), इष्टिका (स्त्री.)

१ रुंद स्थिरांतर २ Rly. रुंद गेज

ब्रशधारक भुजा

v.t. बांधणे, उभारणे

कंदाकृति घुमट

स्थूल कण (पु.अ.व.)

n.१ प्लावपद्धति (स्त्री.) २ प्लावशुल्क (न.)

n. १ खंगरी विटा (स्त्री.अ.व.) २ Rly. बर (पु.)

उपमार्ग झडप

(also plus sight) पश्चावलोकन (न.)

पश्चजल रेखा

बेली सेतु

संतुलित धावपट्टी

n. सागरदांडी (स्त्री.)

n. प्राक्षेपिकी (स्त्री.)

बँड कक्ष

n. भराव (पु.) (as in : bed banking गादी भराव)

दंड तक्ता, दंड आलेख

barometrical, adj. हवादाबमापीय

adj.१ उद्रेखित २ अवरेखित ३ गज असलेला

n.भारावरण (न.)

१ पीककाल (पु.), सस्यावधि (पु.) २ आधारकाल (पु.)

n.आम्लारिधर्मिता (स्त्री.)

n.वर्गीकरण (न.)

balk

n. १ Hyd. Eng. (a small tower generally built on a submerged reef to warn shipping of minor shoals) दीपस्तंभ (पु.) २ IIlum. (a light visible at a considerable distance, serving as a guide to travellers or as a warning signal) संकेतदीप (पु.)

गाळा भरण

धारण प्रतिबल

मूल खडक

चापकैची छप्पर

n.घंटामुख (न.)

n. १ मंच (पु.) २ (berm) उपतट (पु.)

n.लाभ (पु.)

कोणाकृति दंतचक्र

घमत पंप, नितल पंप

बिनीचे अपवाह नियम (पु.अ.व.)

n. बिटुमेन (पु.)

(also blind tracery) भित्ति नक्षी

सुरुंगी दारू

पुळीदार पोलाद

n. खंडफलक (पु.)

१ चित्रांकन २ चित्र

ship spikes

n. आधारपट्टी (स्त्री.), बैठक (स्त्री.), टेकण (न.)

n. (any long beam) बहाल (न.)

उद्ग्रहण गर्त

n. अधोजीवा (स्त्री.)

बुसिने प्रभाव अंक, बुसिने प्रभाव गुणक

मंजुषा मोरी

n. (a framework of wooden ribs) जालक (न.)

adj.पिझाळलेला

निष्क्रमण बिंदु, विच्छेद बिंदु

bat

(also stripping knife) निर्लेपनी फाळ

n. ब्रशधारक (पु.)

बांधकाम शिडी, इमारती शिडी

adj. कंदीय, कंदाकृति

गवाक्ष (न.), झरोका (पु.)

n. प्लावकता (स्त्री.)

n.अस्तरनलिका (स्त्री.), बुश (न.)

n. उपमार्ग (पु.)

n. पृष्ठ (न.), पाठ (स्त्री.), पश्चभाग (पु.) adj. पश्च, पृष्ठ

n. पश्चजल (न.)

n. दुर्गप्रांगण (न.)

संतुलित छेद

n. (also baulk) १ मेढ (स्त्री.) २ ताशीव ओंडका (पु.)

अखंड-स्तंभ ढाचा

पट्टा चक्र

n.बाप्तिस्मालय (न.)

(also gable board or verge board or verge rafter) कणेरपान (न.)

barograph

बॅरल बोल्ट, नळी बोल्ट

adj. (also basilar) आधारलग्न, आधारीय, आधार–

(also bed plate) आधारपट (पु.), आधारपट्ट (पु.), तळपाटी (स्त्री.)

basal

n.मज्जपनी (स्त्री.)

n. (also fagot or faggot or kid) लाकडांची मोळी (स्त्री.)

n. संकेतदीप आकार (पु.)

समछेदी तुळई

धारक भिंत

तल नमुना, तल प्रतिदर्श

बेलफास्ट कैची

adj. घंटामुखी

n. टप्पे करणे (न.)

पोखरणी (स्त्री.)

n. कोणाकृति (स्त्री.)

घमत जल

द्विनेत्री दृष्टि

(also, thin surfacing) डांबरी अस्तर

रिक्त भिंत

n. (also shot firing) विस्फोटन (न.), सुरुंग लावणे (न.)

धन सांधण

n. खंडरचना (स्त्री.)

विन्यास, आराखडा, रेखांकन

n. नौका (स्त्री.), नाव (स्त्री.)

कीलपट्टीवाही (पु.)

n. प्रवर्धी (पु.)

n.१ उभार (पु.) २ नक्षेप (पु.)

n. महिला कक्षिका (स्त्री.)

नालनांगर (पु.)

आयताकार गोदी

मचूळ पाणी

n. पिझाळण (न.) (पितळ झाळण), पिझाळणे (न.), पिझाळणकाम cf. welding

जलवेगभंजक टाकी

रोडा क्राँक्रीट

adj. १ रुंद २ विशाल

n. भरडशैली (स्त्री.)

भवन संहिता विनिर्देश

ठोक क्राँक्रीट

n. बुलडोझर (पु.)

प्लव तलाधार

n.बुशेल (न.)

n.गोठा (पु.)

n. (also drag shovel or trench hoe) कर्षणखोरे (न.), चरखनित्र (न.)

n. परस (न.), मागील अंगण (न.)

n. बजरी (स्त्री.), बज्री (स्त्री.)

संतुलित पायरी

बॉल बेअरिंग, गोलक धारवा

कंद पार्श्विका

n. १ पट्ट (पु.) २ पट्टी (स्त्री.), पट्टा (पु.) ३ फीत (स्त्री.)

उद्रे षा (स्त्री.)

चांदई पंक्तिg

n.हवादाबमिति (स्त्री.)

नळी मोरी

n. Geol. बेसाल्ट (पु.)

मूल बिंदु

n.बॅसिलिका (स्त्री.)

n.जलगांभीर्यमापी (पु.)

धनु वातायन, धनु खिडकी, बहिःक्षेपी खिडकी

खाचयुक्तम मणीकाम

एकछेदी तुळई, एकसामर्थ्य तुळई

n. १ वाह (पु.) २ वहन (न.) ३ धारवा (पु.), धारक (पु.), बेअरिंग (न.), आधार (पु.) ४ भारधारण (न.), भारवहन (न.) ५ दिगंश (पु.) adj. धारक, आधारी

तल प्रवणता

n.घंटालय (न.)

n.भाता (पु.)

n. मोड (पु.), वाकण (न.), वळण (न.), बंकन (न.)

n.१ बंकन (न.) २ पुटी (स्त्री.)

(adjustable) कोणाकृति कडांचा गुण्या

n.१ पिंपाचे पोट (न.) २ गलबताचे पोट (न.)

n. जैव आमापन (न.)

काळी माती

नकली खिडकी

n. विरंजक (न.)

उपधान स्तंभशीर्ष, (also cushion capital) उपधान स्तंभशीर्ष

blockade

मानचित्रण, प्रतिचित्रण

n. गोळा (पु.), ओळंबा (पु.)

n. १ बोल्ट (पु.), बंध (पु.) २ दांडा (पु.) ३ खीळ (स्त्री.)

n. कक्षिका (स्त्री.)

adj. उभारित

टोळमाती (स्त्री.), गोलाश्म मृत्तिका, धोंडमाती (स्त्री.)

bay window

पेटी-ढाचा (पु.)

(also nail punch or nail set) टोच्या (पु.), छिद्रणी (स्त्री.)

n. १ भंग (पु.) २ खिंडार (न.)

n. १ जलवेगभंजक २ (of waves) जलोर्मिभंजक (पु.)

(also single scaffold) एकेरी पहाड, एकेरी पाड

रुंद-तल वेदिका

n. (also level tube) पाणसळ (स्त्री.)

भवनसंहिता (स्त्री.)

उपचयन घनता, स्थूल घनता

मोट (स्त्री.)

(also floating foundation or raft foundation) प्लव तलाधार

n.बुशघडाई (स्त्री.)

बिझंटाईन शिल्प

(bio-chemical oxygen demand) जी.ऑ.मा. (जीवाणु ऑक्सिजन मागणी)

पश्चपृष्ठ बिजागरी

जीवाणू पंक

भर्जन ऊष्मा

adj. संतुलित

कंदुक तोटी

n.फुगा (पु.), बलून (पु., न.)

पट्टित स्तंभ

अवरेषा (स्त्री.)

n.पडाव (पु.)

n.१ हवादाबदर्शी (पु.) २ हवादाबबदलमापी (पु.)

नळी बोंडी

(also called balance bridge) बॅस्कूल पूल

(also shoe mould) पाद (पु.)

द्रोणी जलसिंचन

n. जलगांभीर्यमापन (न.)

(also bow window) धनु वातायन, धनु खिडकी, बहिःक्षेपी खिडकी, सज्जा)बारी (स्त्री.)

मणीनक्षी (स्त्री.)

एकसमान सामर्थ्य तुळई

n. १ चोपणी (स्त्री.) २ Rly. ठासणी (स्त्री.)

तल तरंग

बेलजियन कैची

adj.घंटाकृति–

नमन सूत्र

बेंटोनाईट निग, बेंटोनाईट प्लग

कोणाकृति कडांचा वॉशर

द्विरेखीय रूप

जीवाणु ऑक्सिजन मागणी (जी.ऑ.मा.)

ब्लॅक जपान (विशिष्ट काळा रंग)

n. आच्छादन (न.), आवरण (न.)

सामग्रीचे व्यामिश्रण, सामग्रीचे अभिमिश्रण

खंड मृत्तिका

अंत्यस्तर (पु.), दाबस्तर (पु.), अवरोधी स्तर, अंत्यस्तर, दाबस्तर, अवरोधी स्तर

आराखडा

वस्तु बल

बोल्ट सांधा

युगंधर चाचणी

n. दाब देणे (न.)

टोळ (पु.)

n. धनु (न.)

पेटी षटक

n. चौकोनी खिळा (पु.)

विकल खंड

उरोफलक (पु.)

n. वाशांचे वीटकाम (न.)

रुंद-तल मनोरा, विशाल-आधार मनोरा

n. बुदबुदन (न.), उकळी (स्त्री.)

वास्तु परिव्यय निर्देशांक

आयतन प्रत्यास्थता, आयतन स्थितिस्थापकता, स्थूल प्रत्यास्थता, स्थूल स्थितिस्थापकता

चिलखती काच

प्लावक एकक वजन

n.व्यवहार (पु.)

(after Isaac Babbitt, the inventor) बॅबिट धातु

n. पृष्ठप्रवाह (पु.), पश्चजल (न.)

दुर्वाहक (पु.)

n. (also stoving) भर्जन (न.), भाजणे (न.), भाजण (न.)

n. संतोलक (पु.)

गुलिका चक्की

n. (pl. ballies) बल्ली (स्त्री.), गोल्टा (पु.)

n. (also bandelette or bandlet) खांबाची नक्षीदार पट्टी (स्त्री.)

(also steel bender) १ सळई वाकवणारा २ सळई वाकवण्याचे यंत्र

n. Min. (also baryte) बराइट (न.)

adj. हवादाबबदलमापीय

(also tunnel vault or wagon vault) बोगदा चापछत

तलस्तरावरील नक्षीकाम

आधार स्थानक

पात्र प्रवणता

पट्ट्यांचा फळा, पट्ट्यांची फळी

n. १ उपसागर (पु.) २ खण (पु.), गाळा (पु.) ३ खंड (पु.)

मणीकाम रंधा

विषमछेदी तुळई

बूफोर्ट मापनश्रेणी

n.१ तल (पु.) २ पात्र (न.) ३ स्तर (पु.) ४ थर (पु.)

बेलचा बांध

(also ledgement or string course) कंगणी (स्त्री.), कंगणीथर (पु.) (बांधकामातील पुढे आलेला थर), कंगणी थर, कंगणी

नमन आघूर्ण आलेख

n.बेंटोनाईट (न.)

द्विअक्षीय नमन

राशीपत्र (न.)

n.जैव निस्पंदनी (स्त्री.)

काळे शिसे

झोत विक्षेपक

आभासी चाप, दर्शनी चाप

खंड उपकरण

n. उत्थित करणे (न.)

नकाशा

n. १ वस्तु (स्त्री.), पदार्थ (पु.) २ काया (स्त्री.)

n. बोल्टशीर्ष (न.)

बोर्डाचे छिद्रमुख

(also gow caisson) सान कुसूल, स्थूणा कुसूल

n. टोळ (पु.), गंड (पु.) cf. rock

बोचे संकेतन

shear box test

n. (also sprig bit) टोच्या (पु.)

n.रुंदी (स्त्री.)

n. (also bressummer) तुलदंड (पु.), छावणीतुला (स्त्री.)

n. वीटकाम (न.)

रुंदशिखरी लाट

द्रोणीवाही (पु.)

(also frontage line) पुरोभाग रेषा

आकारमान प्रत्यास्थता गुणांक

वक्रकोन वीट

प्लावक भार

n.अर्धप्रतिमा (स्त्री.), अर्धमूर्ति (स्त्री.)

पश्च कल

n. पार्श्वभूमि (स्त्री.)

प्रतितुलन पूल, प्रतितुलन सेतु

(also called, bascule bridge), (also counterpoise bridge) प्रतितुलन पूल, प्रतितुलन सेतु

संतुलन स्तंभ

कंदुक झडप

adj. स्नानगृहविषयक

n.पट्टन (न.)

दंड तक्ता्, दंड आलेख

बेरिअम प्लास्टर

adj.बारोक

n.पिंप (न.)

मूल त्वरण

तल सुरंग

n. (as, of irrigation) पात्र (न.), द्रोणी (स्त्री.), कुंडी (स्त्री.) २ (as, a valley) खोरे (न.) ३ (as, of dock) गोदी ४ आळे (न.)

जोडपट्टी (स्त्री.)

पर्णहार नक्षी

n. १ मणी (पु.) २ (beading) मणीकाम (न.)

विषम सामर्थ्य तुळई

n.नाला (पु.), ओढा (पु.)

bed block

घंटाकृति स्तंभशीर्ष

(सरकवण्याचा) पट्टी द्विशूल

नमन आघूर्ण आवरण

n.स्कंध (पु.)

द्विअक्षीय प्रतिबल

n. १ उठावनक्षी (स्त्री.) २ लगड (स्त्री.)

n. जैव ऊर्णिकायन (न.)

चुना आणि राख यांचा मसाला

झोत पिधान

अंधक्षेत्र (न.) (तळघराभोवतालचे खणलेले क्षेत्र)

(also wiped joint) मार्जित संधि, खंडजोड (पु.), शिशाच्या नळांचा जोड, प्रोच्छ जोड

v.t. फुंकणे

रेखाचित्र

दलदली धातुक

n. बंधन (न.)

सीमेवरची जमीन, शीव (स्त्री.)

सान कुसूल, स्थूणा कुसूल

n. तरुपथ (पु.) cf. road

बोची पद्धति

पेटी स्लीपर

n.गुंफण (न.)

विच्छेद बिंदु अंदाजपत्रक

उरोभित्ति (स्त्री.)

(also standing pier) सेतु प्रस्तंभ

रुंदशिखरी बंधारा

द्रोणी उपसणीयंत्र

(also sheathing paper) कवच कागद

उपचयन गुणांक, आकारमान मापांक

n. गोल– प्रक्षेप (पु.)

n. भार (पु.)

n.ब्यूटेन (पु.)

पश्च दिगंश

n. (as, of a wall) पश्चभाग (पु.), पृष्ठ (न.)