स्थापत्य अभियांत्रिकी परिभाषा कोश

bat

(also stripping knife) निर्लेपनी फाळ

n. ब्रशधारक (पु.)

बांधकाम शिडी, इमारती शिडी

adj. कंदीय, कंदाकृति

गवाक्ष (न.), झरोका (पु.)

n. प्लावकता (स्त्री.)

n.अस्तरनलिका (स्त्री.), बुश (न.)

n. उपमार्ग (पु.)

(also plus sight) पश्चावलोकन (न.)

पश्चजल रेखा

बेली सेतु

संतुलित धावपट्टी

n. सागरदांडी (स्त्री.)

n. प्राक्षेपिकी (स्त्री.)

बँड कक्ष

n. भराव (पु.) (as in : bed banking गादी भराव)

दंड तक्ता, दंड आलेख

barometrical, adj. हवादाबमापीय

adj.१ उद्रेखित २ अवरेखित ३ गज असलेला

n.भारावरण (न.)

१ पीककाल (पु.), सस्यावधि (पु.) २ आधारकाल (पु.)

n.आम्लारिधर्मिता (स्त्री.)

n.वर्गीकरण (न.)

balk

n. १ Hyd. Eng. (a small tower generally built on a submerged reef to warn shipping of minor shoals) दीपस्तंभ (पु.) २ IIlum. (a light visible at a considerable distance, serving as a guide to travellers or as a warning signal) संकेतदीप (पु.)

गाळा भरण

धारण प्रतिबल

मूल खडक

चापकैची छप्पर

n.घंटामुख (न.)

n. १ मंच (पु.) २ (berm) उपतट (पु.)

n.लाभ (पु.)

कोणाकृति दंतचक्र

घमत पंप, नितल पंप

बिनीचे अपवाह नियम (पु.अ.व.)

n. बिटुमेन (पु.)

(also blind tracery) भित्ति नक्षी

सुरुंगी दारू

पुळीदार पोलाद

n. खंडफलक (पु.)

१ चित्रांकन २ चित्र

ship spikes

n. आधारपट्टी (स्त्री.), बैठक (स्त्री.), टेकण (न.)

n. (any long beam) बहाल (न.)

उद्ग्रहण गर्त

n. अधोजीवा (स्त्री.)

बुसिने प्रभाव अंक, बुसिने प्रभाव गुणक

मंजुषा मोरी

n. (a framework of wooden ribs) जालक (न.)

adj.पिझाळलेला

निष्क्रमण बिंदु, विच्छेद बिंदु

रोडा क्राँक्रीट

adj. १ रुंद २ विशाल

n. भरडशैली (स्त्री.)

भवन संहिता विनिर्देश

ठोक क्राँक्रीट

n. बुलडोझर (पु.)

प्लव तलाधार

n.बुशेल (न.)

n.गोठा (पु.)

n. पृष्ठ (न.), पाठ (स्त्री.), पश्चभाग (पु.) adj. पश्च, पृष्ठ

n. पश्चजल (न.)

n. दुर्गप्रांगण (न.)

संतुलित छेद

n. (also baulk) १ मेढ (स्त्री.) २ ताशीव ओंडका (पु.)

अखंड-स्तंभ ढाचा

पट्टा चक्र

n.बाप्तिस्मालय (न.)

(also gable board or verge board or verge rafter) कणेरपान (न.)

barograph

बॅरल बोल्ट, नळी बोल्ट

adj. (also basilar) आधारलग्न, आधारीय, आधार–

(also bed plate) आधारपट (पु.), आधारपट्ट (पु.), तळपाटी (स्त्री.)

basal

n.मज्जपनी (स्त्री.)

n. (also fagot or faggot or kid) लाकडांची मोळी (स्त्री.)

n. संकेतदीप आकार (पु.)

समछेदी तुळई

धारक भिंत

तल नमुना, तल प्रतिदर्श

बेलफास्ट कैची

adj. घंटामुखी

n. टप्पे करणे (न.)

पोखरणी (स्त्री.)

n. कोणाकृति (स्त्री.)

घमत जल

द्विनेत्री दृष्टि

(also, thin surfacing) डांबरी अस्तर

रिक्त भिंत

n. (also shot firing) विस्फोटन (न.), सुरुंग लावणे (न.)

धन सांधण

n. खंडरचना (स्त्री.)

विन्यास, आराखडा, रेखांकन

n. नौका (स्त्री.), नाव (स्त्री.)

कीलपट्टीवाही (पु.)

n. प्रवर्धी (पु.)

n.१ उभार (पु.) २ नक्षेप (पु.)

n. महिला कक्षिका (स्त्री.)

नालनांगर (पु.)

आयताकार गोदी

मचूळ पाणी

n. पिझाळण (न.) (पितळ झाळण), पिझाळणे (न.), पिझाळणकाम cf. welding

जलवेगभंजक टाकी

(also single scaffold) एकेरी पहाड, एकेरी पाड

रुंद-तल वेदिका

n. (also level tube) पाणसळ (स्त्री.)

भवनसंहिता (स्त्री.)

उपचयन घनता, स्थूल घनता

मोट (स्त्री.)

(also floating foundation or raft foundation) प्लव तलाधार

n.बुशघडाई (स्त्री.)

बिझंटाईन शिल्प

n. (also drag shovel or trench hoe) कर्षणखोरे (न.), चरखनित्र (न.)

n. परस (न.), मागील अंगण (न.)

n. बजरी (स्त्री.), बज्री (स्त्री.)

संतुलित पायरी

बॉल बेअरिंग, गोलक धारवा

कंद पार्श्विका

n. १ पट्ट (पु.) २ पट्टी (स्त्री.), पट्टा (पु.) ३ फीत (स्त्री.)

उद्रे षा (स्त्री.)

चांदई पंक्तिg

n.हवादाबमिति (स्त्री.)

नळी मोरी

n. Geol. बेसाल्ट (पु.)

मूल बिंदु

n.बॅसिलिका (स्त्री.)

n.जलगांभीर्यमापी (पु.)

धनु वातायन, धनु खिडकी, बहिःक्षेपी खिडकी

खाचयुक्तम मणीकाम

एकछेदी तुळई, एकसामर्थ्य तुळई

n. १ वाह (पु.) २ वहन (न.) ३ धारवा (पु.), धारक (पु.), बेअरिंग (न.), आधार (पु.) ४ भारधारण (न.), भारवहन (न.) ५ दिगंश (पु.) adj. धारक, आधारी

तल प्रवणता

n.घंटालय (न.)

n.भाता (पु.)

n. मोड (पु.), वाकण (न.), वळण (न.), बंकन (न.)

n.१ बंकन (न.) २ पुटी (स्त्री.)

(adjustable) कोणाकृति कडांचा गुण्या

n.१ पिंपाचे पोट (न.) २ गलबताचे पोट (न.)

n. जैव आमापन (न.)

काळी माती

नकली खिडकी

n. विरंजक (न.)

उपधान स्तंभशीर्ष, (also cushion capital) उपधान स्तंभशीर्ष

blockade

मानचित्रण, प्रतिचित्रण

n. गोळा (पु.), ओळंबा (पु.)

n. १ बोल्ट (पु.), बंध (पु.) २ दांडा (पु.) ३ खीळ (स्त्री.)

n. कक्षिका (स्त्री.)

adj. उभारित

टोळमाती (स्त्री.), गोलाश्म मृत्तिका, धोंडमाती (स्त्री.)

bay window

पेटी-ढाचा (पु.)

(also nail punch or nail set) टोच्या (पु.), छिद्रणी (स्त्री.)

n. १ भंग (पु.) २ खिंडार (न.)

n. १ जलवेगभंजक २ (of waves) जलोर्मिभंजक (पु.)

n. वाशांचे वीटकाम (न.)

रुंद-तल मनोरा, विशाल-आधार मनोरा

n. बुदबुदन (न.), उकळी (स्त्री.)

वास्तु परिव्यय निर्देशांक

आयतन प्रत्यास्थता, आयतन स्थितिस्थापकता, स्थूल प्रत्यास्थता, स्थूल स्थितिस्थापकता

चिलखती काच

प्लावक एकक वजन

n.व्यवहार (पु.)

(bio-chemical oxygen demand) जी.ऑ.मा. (जीवाणु ऑक्सिजन मागणी)

पश्चपृष्ठ बिजागरी

जीवाणू पंक

भर्जन ऊष्मा

adj. संतुलित

कंदुक तोटी

n.फुगा (पु.), बलून (पु., न.)

पट्टित स्तंभ

अवरेषा (स्त्री.)

n.पडाव (पु.)

n.१ हवादाबदर्शी (पु.) २ हवादाबबदलमापी (पु.)

नळी बोंडी

(also called balance bridge) बॅस्कूल पूल

(also shoe mould) पाद (पु.)

द्रोणी जलसिंचन

n. जलगांभीर्यमापन (न.)

(also bow window) धनु वातायन, धनु खिडकी, बहिःक्षेपी खिडकी, सज्जा)बारी (स्त्री.)

मणीनक्षी (स्त्री.)

एकसमान सामर्थ्य तुळई

n. १ चोपणी (स्त्री.) २ Rly. ठासणी (स्त्री.)

तल तरंग

बेलजियन कैची

adj.घंटाकृति–

नमन सूत्र

बेंटोनाईट निग, बेंटोनाईट प्लग

कोणाकृति कडांचा वॉशर

द्विरेखीय रूप

जीवाणु ऑक्सिजन मागणी (जी.ऑ.मा.)

ब्लॅक जपान (विशिष्ट काळा रंग)

n. आच्छादन (न.), आवरण (न.)

सामग्रीचे व्यामिश्रण, सामग्रीचे अभिमिश्रण

खंड मृत्तिका

अंत्यस्तर (पु.), दाबस्तर (पु.), अवरोधी स्तर, अंत्यस्तर, दाबस्तर, अवरोधी स्तर

आराखडा

वस्तु बल

बोल्ट सांधा

युगंधर चाचणी

n. दाब देणे (न.)

टोळ (पु.)

n. धनु (न.)

पेटी षटक

n. चौकोनी खिळा (पु.)

विकल खंड

उरोफलक (पु.)

n. वीटकाम (न.)

रुंदशिखरी लाट

द्रोणीवाही (पु.)

(also frontage line) पुरोभाग रेषा

आकारमान प्रत्यास्थता गुणांक

वक्रकोन वीट

प्लावक भार

n.अर्धप्रतिमा (स्त्री.), अर्धमूर्ति (स्त्री.)

(after Isaac Babbitt, the inventor) बॅबिट धातु

n. पृष्ठप्रवाह (पु.), पश्चजल (न.)

दुर्वाहक (पु.)

n. (also stoving) भर्जन (न.), भाजणे (न.), भाजण (न.)

n. संतोलक (पु.)

गुलिका चक्की

n. (pl. ballies) बल्ली (स्त्री.), गोल्टा (पु.)

n. (also bandelette or bandlet) खांबाची नक्षीदार पट्टी (स्त्री.)

(also steel bender) १ सळई वाकवणारा २ सळई वाकवण्याचे यंत्र

n. Min. (also baryte) बराइट (न.)

adj. हवादाबबदलमापीय

(also tunnel vault or wagon vault) बोगदा चापछत

तलस्तरावरील नक्षीकाम

आधार स्थानक

पात्र प्रवणता

पट्ट्यांचा फळा, पट्ट्यांची फळी

n. १ उपसागर (पु.) २ खण (पु.), गाळा (पु.) ३ खंड (पु.)

मणीकाम रंधा

विषमछेदी तुळई

बूफोर्ट मापनश्रेणी

n.१ तल (पु.) २ पात्र (न.) ३ स्तर (पु.) ४ थर (पु.)

बेलचा बांध

(also ledgement or string course) कंगणी (स्त्री.), कंगणीथर (पु.) (बांधकामातील पुढे आलेला थर), कंगणी थर, कंगणी

नमन आघूर्ण आलेख

n.बेंटोनाईट (न.)

द्विअक्षीय नमन

राशीपत्र (न.)

n.जैव निस्पंदनी (स्त्री.)

काळे शिसे

झोत विक्षेपक

आभासी चाप, दर्शनी चाप

खंड उपकरण

n. उत्थित करणे (न.)

नकाशा

n. १ वस्तु (स्त्री.), पदार्थ (पु.) २ काया (स्त्री.)

n. बोल्टशीर्ष (न.)

बोर्डाचे छिद्रमुख

(also gow caisson) सान कुसूल, स्थूणा कुसूल

n. टोळ (पु.), गंड (पु.) cf. rock

बोचे संकेतन

shear box test

n. (also sprig bit) टोच्या (पु.)

n.रुंदी (स्त्री.)

n. (also bressummer) तुलदंड (पु.), छावणीतुला (स्त्री.)

(also standing pier) सेतु प्रस्तंभ

रुंदशिखरी बंधारा

द्रोणी उपसणीयंत्र

(also sheathing paper) कवच कागद

उपचयन गुणांक, आकारमान मापांक

n. गोल– प्रक्षेप (पु.)

n. भार (पु.)

n.ब्यूटेन (पु.)

पश्च कल

n. पार्श्वभूमि (स्त्री.)

प्रतितुलन पूल, प्रतितुलन सेतु

(also called, bascule bridge), (also counterpoise bridge) प्रतितुलन पूल, प्रतितुलन सेतु

संतुलन स्तंभ

कंदुक झडप

adj. स्नानगृहविषयक

n.पट्टन (न.)

दंड तक्ता्, दंड आलेख

बेरिअम प्लास्टर

adj.बारोक

n.पिंप (न.)

मूल त्वरण

तल सुरंग

n. (as, of irrigation) पात्र (न.), द्रोणी (स्त्री.), कुंडी (स्त्री.) २ (as, a valley) खोरे (न.) ३ (as, of dock) गोदी ४ आळे (न.)

जोडपट्टी (स्त्री.)

पर्णहार नक्षी

n. १ मणी (पु.) २ (beading) मणीकाम (न.)

विषम सामर्थ्य तुळई

n.नाला (पु.), ओढा (पु.)

bed block

घंटाकृति स्तंभशीर्ष

(सरकवण्याचा) पट्टी द्विशूल

नमन आघूर्ण आवरण

n.स्कंध (पु.)

द्विअक्षीय प्रतिबल

n. १ उठावनक्षी (स्त्री.) २ लगड (स्त्री.)

n. जैव ऊर्णिकायन (न.)

चुना आणि राख यांचा मसाला

झोत पिधान

अंधक्षेत्र (न.) (तळघराभोवतालचे खणलेले क्षेत्र)

(also wiped joint) मार्जित संधि, खंडजोड (पु.), शिशाच्या नळांचा जोड, प्रोच्छ जोड

v.t. फुंकणे

रेखाचित्र

दलदली धातुक

n. बंधन (न.)

सीमेवरची जमीन, शीव (स्त्री.)

सान कुसूल, स्थूणा कुसूल

n. तरुपथ (पु.) cf. road

बोची पद्धति

पेटी स्लीपर

n.गुंफण (न.)

विच्छेद बिंदु अंदाजपत्रक

उरोभित्ति (स्त्री.)

n. पूल (पु.), सेतु (पु.)

adj. रुंदशिखरी

n. द्रोणी (स्त्री.), बादली (स्त्री.)

इमारत विनिमय, भवन विनिमय

स्थूल घनफळ

n. तटबंदी (स्त्री.)

n. काष्ठग्रंथि (स्त्री.)

बिजागरी (स्त्री.)

पश्च दिगंश

n. (as, of a wall) पश्चभाग (पु.), पृष्ठ (न.)

बाधिका प्रस्तंभ (पु.अ.व.)

संतुलन गोदी

संतुलन यंत्र

n. बॉल (पु.), गोलक (पु.)

नक्षी स्तंभिका सोपान

bandelet

दंड चुंबक

n.बेरिअम (न.)

n. बराक (स्त्री.)

n.नलिकाकार देणे (न.)

तळकोन, आधार कोन, तळकोन (पु.), आधार कोन

n.१ तळ (पु.) २ आधार (पु.) ३ पाया (पु.) adj. मूल–, तल–

n. आधार (पु.)

n.रीप (स्त्री.), पट्टी (स्त्री.)

बेझिनचे सूत्र

पकडपट्टी दरवाजा

n. १ तुळई (स्त्री.), गर्डर (पु.) २ शलाका (स्त्री.) ३ दांडी (स्त्री.), दंड (पु.), पर्शुका (स्त्री.) ४ तुला (स्त्री.)

गादी भराव (कालव्याच्या संदर्भात)

(ओतकामातील) प्राथमिक स्तर, (ओतकामातील) प्राथमिक अस्तर

घंटाकृति डॉलफिन, घंटा डॉलफिन

पट्टा घर्षण

नमन आघूर्ण

बरनोलीचा सिद्धांत

(also sink bib) सांडवणी तोटी

द्विधातुक पट्टी

n, जैवशोषण (न.)

कृण्णिका प्रारण

सुरुंग नलिका

अंधाक्ष (पु.)

खंड पद्धति

झोत पद्धति

अनुरेखन

n. दलदल (स्त्री.)

n. बाँब (पु.)

n. १ किनारा (पु.) २ सीमा (स्त्री.)

n. झोपडे (न.)

सीमा वर्गीकरण

n. १ (also called bow anchor) नालनांगर (पु.) २ (also called bowery) लतामंडप (पु.)

n.१ पेटी (स्त्री.), मंजुषा (स्त्री.) २ कोष्ठ (पु.) ३ आयताकार (पु.)

रोधक यान

विच्छेद बिंदु क्लोरिनीकरण

वायुछिद्र (न.)

n. इष्टका (स्त्री.), ब्रिकेट (स्त्री.)

n. टोचा (पु.)

बकिंगहॅम पाय सिद्धांत

बांधकामाचा दगड

व्यवधान भिंत

गुच्छित केबल (स्त्री. अ.व.)

बर्मिस्टर विश्लेषण

(also square joint) संमुख सांधा, अग्रजोड (पु.)

परसदार (न.), मागीलदार (न.)

n. विगति (स्त्री.)

बाधिका पत्रा

तुलाद्वार (न.)

संतुलन आघूर्ण

भरताड गाडी

n. (also ballister or banister) नक्षीस्तंभिका (स्त्री.)

n.पट्टीकरवत (स्त्री.)

कॅप्स्टनचा दांडा

n.बल्क (न.), साल (स्त्री.)

बंधारा, अॅनिकट

adj.नलिकाकार

तललेप (पु.), अस्तर (न.)

तलआच्छादी नमदा

लंबवर्तुळ कमान, (also called anse de panier) लंबवर्तुळ कमान

पुस्तीवान रीपांचा दरवाजा

पुलिन उपवृद्धि

n. मणीकाम (न.)

धारक पट्टी

(also bedding block) स्थंडिल (न.), आधारखंड (पु.)

तल्प स्तर

bellcote

n.पट्टा (पु.)

तुळई नमन

n. १ Navigation धक्का (पु.) २ Rly. शायिका (स्त्री.) v.t. जहाज धक्क्या ला लावणे

n.बिबकॉक (पु.)

v.t. बांधणे

n. काळा अभ्रक (पु.), बायोटाइट (न.)

कृष्ण-पृष्ठ (न.)

n. १ स्फोट (पु.) २ झोत (पु.), वायुझोत (पु.) cf. cyclone

(also rubble drain or spall drain or stone drain) अदृश्य नाली, अंधनाली (स्त्री.), दगडी निस्सार

चिरेबंद फरशी

धूलक्षेपी सांधा

n. नीलप्रत (स्त्री.)

n.दलदलीचा प्रदेश (पु.)

n. १ बंध (पु.), बंधन (न.) २ रचना (स्त्री.) ३ सांधण (न.)

n. १ संछिद्रण (न.) २ संछिद्र (न.) ३ लाटभिंत (स्त्री.)

(also dark green) गर्द हिरवा

सीमा शर्त

n. बोपेन (न.), चापलेखणी (स्त्री.)

n. Rly. (of ballast) खडीभराई (स्त्री.)

n.आरोधी (पु.)

Rly. बिघाड गाडी, अपघात सहाय्य रेल्वेगाडी

n.संकोणाश्म (पु.), ब्रेशिआ (पु.)

n. (also sunshade) सायबान (न.)

पृष्ठ मोड

v.i. पिचकण

n. १ इमारत (स्त्री.), भवन (न.) २ बांधकाम (न.)

n. आकारमान (न.), राशी (स्त्री.) adj. ठोक, स्थूल

n. बांध (पु.) cf. barrage

भाजक्या अंबरचा रंग

अग्र वितळजोड

पश्च दर्शन, पश्च उन्नति

n. (also backwash) उलटा प्रवाह (पु.)

बाधिका तलदंड

तोल रेषा

(also balancing tank) संतुलन जलाशय, उपतटाक (पु.)

n. १ भरताड (न.) २ स्थैर्यभार (पु.) ३ Rly. खडी (स्त्री.), गिट्टी (स्त्री.)

n.१ स्तंभिकावली (स्त्री.) २ स्तंभिका कठडा (पु.)

n. बँडस्थान (न.)

अडसर (पु.)

धान्यकोठार आवार

भरावतट

adj.ओसाड

तलस्तर (पु.), तळाचा थर

मूळ प्रवाह पृथक्करण, मूळ प्रवाह वियोजन, मूळ प्रवाह पृथग्‌भवन

खांडकीचे चिरेबंदी काम

रीपांचा दरवाजा, पट्ट्यांचा दरवाजा

पुलिनाक्रमी लाट

bickiron

वहन क्षमता, धारण क्षमता

तलकील (पु.)

तळ पाट

घंटापात्र (न.)

पट्टाचालित यंत्र

नमन अनुसूची

जहाज धक्क्या शी लावताना बसणारा धक्का

n. (also beak iron) ऐरणीचा खुंटा, दोन शिंगांची ऐरण

संधायक मृदा

विहंगमावलोकन (न.)

n. काळ्या अक्रोडाचे लाकूड (न.)

सुरुंगी खडी

अर्धविंधी (न.)

खंड नकाशा, ब्लॉक नकाशा

n. उद्‌गिरण (न.)

n. १ फलक (पु.) २ पटल (न.) ३ तक्ता (पु.) ४ फळा (पु.), फळी (स्त्री.) ५ पट्टी (स्त्री.) ६ कट्टा (पु.)

n. Rly.चक्रढांचा (पु.)

१ बंधन क्रिया २ सांधण क्रिया

adj. संछिद्रित, वेधित

कुपी ग्रीवा

सीमा स्तर

n.चापकरवत (स्त्री.)

n. (also pew) चर्च-बाक (न.)

उपकालवा (पु.)

n. विभंग (पु.)

काकपद नळी

ब्रिटिश मानक

भूपृष्ठ मोड