भूशास्त्र परिभाषा कोश

सुरक्षित उपलब्धि

खाजण (न.)

प्रतिदर्श कालमापी

वाळू खडक

मृदावरण (न.), प्रावार खडक (पु.)

n. सॅक्सनाइट (पु.), हार्झबर्गाइट (पु.)

n. Min. शीलाइट (न.)

n. Min. स्कोलेसाइट (न.)

n. समुद्र (पु.), सागर (पु.)

दुय्यम घनन

n. सेडॅरेनाइट (पु.)

n. अवसादशास्त्र (न.)

भूकर्ण (पु.)

n. भूकंपमापी (पु.)

n. किनार (स्त्री.)

n. (pl.septaria) सेप्टॅरिअम (न.), खण (पु.)

अधोगमन वेग

कातर भ्रंश, सरक भ्रंश

अश्मपत्र संधि

n. शोल (पु.), उथळ भाग (पु.)

स्फोट क्षण

n. Min. सिडराइट (न.)

सिलिका अवमूल्य

n. सिलिकोन (न.)

एक बाजू मांडणी

कंकाल स्फट, सांगाडी स्फट

n. pl. भ्रंशखाचा (स्त्री. अ. व.) २ भ्रंशखाची पृष्ठ

सरक स्तर

बसकण संस्तरण

हिमगोल गार्नेट

मृदा सरपटण

adj. १ घन २ सांद्र

n. साँड (पु.)

आंबट वायु गंधकी वायु

n. अंतरण (न.)

वर्णक्रमी परावर्तकता

n. Min. स्पर्जेनाइट (न.)

n. कणा (पु.)

विभाजनी लगदी प्रवाह

विखुरलेला नफा

n. स्टॅलॅक्टाइट (न.)

अचल क्षेत्र

n. स्टेप्टो (पु.)

त्रिमिति जोडी

शिराजाल (न.)

अश्मी उल्का

n. सामुद्रधुनी (स्त्री.) cf. creek

n. स्तारिकी तज्ञ (पु.)

स्तरित ज्वालामुखी

उद्‌बल भेद

नतिलंब सरक भ्रंश

संरचनी तलन

n. कंटिकाश्म (स्त्री.)

नमवणी क्षेत्र

n. सबफायलॅरेनाइट (पु.)

प्रतिस्थापनी सांद्र विलयन

n. संप (पु.)

अध्यारोपित नदी

पृष्ठ भूविवरण, पृष्ठ भूशास्त्र

अधिभौम जल

प्रतीक (न.), चिन्ह (न.), संज्ञा (स्त्री.)

n. अभिनति (स्त्री.) cf. pitch

adj. सहअवसादी

संधी समूह

n. झोल (पु.)

मिठागर (न.)

संयुजानुसार प्रतिदर्श महत्त्वगुणन

वाळू-शेल गुणोत्तर

n. सॅप्रोपेल (न.)

adj. अदिश

n. शिलरन (न.)

n. खंगार (पु.) cf. cinder

सागरी कमान

द्वितीयक दलित्र

adj. १ अनूढ (as in : sedentary soil अनूढ मृदा) २ स्थानबद्ध

n. बीजन (न.)

भूकंपी खंडत्व

n. भूकंपमिति (स्त्री.)

n. अर्धॲन्थ्रासाइट (पु.), सेमिॲन्थ्रासाइट (पु.)

स्तरक्रम (पु.), स्तरानुक्रम (पु.)

n. छाया (स्त्री.)

कातर वलि

पत्री संरचना

n. शोलन (न.)

स्फोट संदर्भ तल, स्फोट संदर्भरेषा

(in comb.) लोह-

सिलिका वाळू

n. सिल (स्त्री.), शिलापट्ट (पु.)

एकभिंगी कॅमेरा

स्केचमास्टर (सा.)

v.i. घसरणे cf. creep n. (slide of rock) घसरण (स्त्री.), घसर (स्त्री.) (as in : rock slide खडक घसर)

सरक पृष्ठ

बसकण कडा

n. सोपस्टोन (पु.), संगजिरा (पु.)

मृदा संस्तर

घन कोन

ध्वनि-क्रमलेख (पु.)

गंधकी तेल

v.t.&i. पापुद्रे पडणे, पापुद्रे काढणे

n. वर्णक्रमलेखी (पु.)

n. Min. स्पेसार्टाइट (न.)

n. Min. स्पायनेल (न.)

n. Min. स्पॉड्युमीन (न.)

(of a paint) पसरणशक्ती (स्त्री.)

n. स्टॅलॅग्माइट (न.)

अचल तरंग

त्रिमित संदर्भरेषा

त्रिमितिदर्शीय परासर

n. स्टॉकलाइट (न.)

v. t. निखनन करणे n. १ निखनन (न.), निखनि (स्त्री.) २ स्टोप

n. वेलापट्टी (स्त्री.)

adj. स्तारिक

n. स्तर (पु.) संस्तर (पु.) cf. crust

उद्‌बल विवृत्तज, ताण विवृत्तज

नतिलंब-सरक भ्रंश

संरचनी समोच्च रेखा

adj. उपअधिसिलिक

n. उपवीण (स्त्री.)

adj. अंशगोलित

n. अधः स्तर (पु.)

शुष्कन तडा

n. अधिस्थापन (न.)

पृष्ठ व्यतिकरण

पंकिल प्रवाह

adj. सममित

n. समभिनति (स्त्री.)

सहअवसादी भ्रंश

n .वर्गीकरण पद्धति (स्त्री.)

झोल कासार

सॉल्टपिटर (न.)

n. प्रतिदर्शचयन (न.), प्रतिदर्शन (न.)

वालुका स्तर

adj. सॅप्रोपेली

n. १ प्रमाण (न.), श्रेणी (स्त्री.), मापन श्रेणी (स्त्री.) २ शुल्क (पु.), खवला (पु.) cf. tablet

n. शिस्ट (पु.), सुभाज्य अश्म (पु.)

n. Min स्कोरोडाइट (न.)

खारा वारा

द्वितीयक परिवर्धन

n. अवसाद (पु.), गाळ (पु.)

n. पाझर (पु.) v.i. पाझरणे

भूकंपी विद्युत परिणाम

भूकंपविवर्तनिक रेषा

adj. अर्धशुष्क

सेरॅक्स (पु.)

छाया प्रदेश

कातर भंजन

adj. पत्रित

वादीसम वाळू

स्फोट भूकर्ण आकृतिबंध

n. लोहउल्काश्म (पु.)

n. सिलिकॅरेनाइट (पु.)

n. Min. सिलिमनाइट (न.)

एकरुळी दलित्र

adj. विषम तल

घसर चिन्हे

सरक टेक्टोनाइट

बसकण संरचना

n. ढेकूळ (न.)

मृद्‌यांत्रिकी (स्त्री.)

घन विसरण

n. Min. काजळी चॅल्कोसाइट (न.)

n. उगम (पु.)

n. स्पार (न.) (as in : Iceland spar आइसलँड स्पार)

वर्णक्रमलेखी विश्लेषण

n. Min. स्फॅलेराइट (न.), झिंक ब्लेंड (न.)

n. १ (volcanology) वातरंध्र (न.) २ (palaecontology) श्वासरंध्र (न.)

n. टाकावा (पु.)

n. झरा (पु.) (as in: mineral spring खनिज झरा)

कुटण गिरणी

सांख्यिकी एकजिनसीपणा

त्रिमित टेंप्लेट

त्रिमिति समोच्च रेखन

स्टॉइकिओमितीय संतुलन

n.१ निखनन (न.) (as in: magmatic stoping मॅग्मी निखनन) २ खनन (न.) (as in: overhand stoping उर्ध्व खनन)

n. वेलामैदान (न.)

स्तारिक वर्गीकरण

n. रेखा (स्त्री.)

उद्‌बल क्षेत्र

n. शिरिका (स्त्री.)

संरचनात्मक नियंत्रण

निम्नवात प्लावित्र

n. उपसमजक (न.)

adj. परवर्ती cf. consequent

n. अधः पृष्ठ (न.). adj. अधः पृष्ठी

ज्योतिर्मय ओपल

n. अधिकवची (पु.)

विकृतिशून्य पृष्ठ

n. शिवण (स्त्री.)

सममित पट्टण

n. बृहत्‌ वेदी द्रोणी (स्त्री.)

adj. अक्षकेंद्री

व्यवस्थित संधि

n. झोल (पु.)

लवण घुमट

n. वाळू (स्त्री.), वालुका (स्त्री.) cf. boulder

वाळू दांडी

n. Min. सार्डोनिक्स (न.)

प्रमाणाकृति (स्त्री.)

n. शिस्टॅरेनाइट (पु.)

n. अभिघर्षण (न.), धूप (स्त्री.), v.i. अभिघर्षण होणे, धुपणे

समुद्र सपाटी

पश्चात संवृद्धि

अवसाद संहति

n. पाझर (पु.)

भूकंप (पु.), भूकंपी घटना

n. निवड (स्त्री.) (as in: natural selection नैसर्गिक निवड)

adj. अर्धबिट्युमेनी , सेमिबिट्युमिनस

adj. श्रेणीबद्ध

n. कूपक (न.), शाफ्ट (पु.)

कातर संधि

पत्रित शीर

n. शाँकिनाइट (पु.)

छर्ऱ्याची वेधनी

n. सिडरोमेलेन (पु.)

n. सिलिकेट (न.)

n. रेव (स्त्री.) cf. boulder

वाम भ्रंश, वाम पार्श्व भ्रंश

n. विषमतलता (स्त्री.)

घसरण पृष्ठ

घसरणी

n. बसकण (स्त्री.)

n. Min. सोडा फेल्डस्पार (न.)

मृदा ओलावा स्थिरांक

सांद्र विलयन

n. सोरोसिलिकेट (न.)

(of oil) उगम संस्तर

n. स्पॅरॅग्माइट (पु.)

n. स्पेक्ट्रॉमीटर (न.), वर्णक्रममापी (पु.)

n. Min. स्फीन (न.)

adj. सर्पिल

टाकाव्याचा ढीग

उधाण (न.)

n. प्रमाण (न.)

n. Min. स्टॉरोलाइट (न.)

n. त्रिमिततुलनित्र (न.)

त्रिमिति दृष्टि

स्टॉइकिओमितीय खनिज

निखनन भूमि

n. वेलारेषा (स्त्री.)

स्तारिक नियंत्रण

रेखा पट्टी

उद्‌बल खनिज

डिकोलमेंट (पु.)

संरचनात्मक स्फटिकशास्त्र

adj. भूपृष्ठीय जमिनीवरील

adj. अधोहिम

गिरिजननोत्तर पातालिक

अधः पृष्ठी उन्नयन

n. Min. सूर्यकांत मणी (पु.)

अधितटीय प्रदेश

पृष्ठ पोत

SV तरंग

सममित संस्तरण

n. समनुनिक्षेपण (न.)

अक्षकेंद्री परिवृद्धि

n. उभार (पु.), उभारा (पु.)

लवण-प्रेअरी (पु.)

वाळू तट, भाटी (स्त्री.)

वाळूचे वादळ

n. उपग्रह (पु.), n. Met. स्टेलाइट (पु.)

काठिण्यश्रेणी (स्त्री.) (as in : Moh’s scale of hardness मोहची काठिण्यश्रेणी)

adj. सुभाज्य

धूप आणि भरण

लाख (स्त्री.)

द्वितीयक खनिजे

अवसाद स्थानक

सीगर शंकु

भूकंप गाळणी

निवडक रूपांतरण

adj. अंशस्फटिकी

श्रेणीबद्ध पोत

कंपी संहनित्र

कातर वलिकापट्‌ट

पत्रित प्रदेश

n. प्ररोह (पु.), शुंडिका (स्त्री.) v.t. स्फोट करणे

स्फोटाची उंची

n. लोहउल्कास्थ (पु.) cf. atmophile

सिलिकेट वर्गीकरण

n. सिल्टस्टोन (पु.), रेवाश्म (पु.)

वाम वलि

विषमतलता गुणांक

n. घसरणी (स्त्री.), घसरण (स्त्री.)

n. उतार (पु.) (as in : continental slope भूखंड उतार)

लघु वृत्त

n. Min. सोडालाइट (न.)

मृदा भौतिकशास्त्र, मृदा भौतिकी

घनन टप्पा

जालक भूमि

उगम संस्तर कल्पना

n. स्पॅस्टोलिथ (पु.)

n. स्पेक्ट्रोफोटोमीटर (न.), वर्णक्रमदीप्तिमापी (पु.)

n. गोलक (पु.)

सर्पिल वर्गित्र, सर्पिल वर्गीकरण यंत्र

n. स्पंज (पु.)

n. बाहु (पु.)

प्रमाण विचलन

स्थिराकृति स्थिति

adj. घनज

n. त्रिमितीय गोलक (पु.)

n. स्टॉइकिओमिति (स्त्री.)

n. वादळ (न.)

वेलारेषा दिशा

स्तारिक समजक

adj. विरेखित

ताण घसर

n. पट्ट (पु.)

संरचनी वीण

n. उपयुग (न.)

अधोहिम हिमोढ

परवर्ती नदी

अधः पृष्ठी भूविवरण, अधः पृष्ठी भूशास्त्र

अधिअँथ्रासाइट (पु.)

n. अधिसंरचना (स्त्री.)

पृष्ठ प्रणोद

विलयन विवर

सममित वलि

adj. समनुनिक्षेपी

n. (as of mountains) अक्षकेंद्रण (न.)

n. लवण पटल (न.)

लवण घुमट

वाळू दांडा

वालु वाह

उप प्रतिमा

n. विषमपृष्ठक (पु.), स्केलिनोहेड्रॉन (पु.)

n. सुभाज्यता (स्त्री.)

धूप खळगा

n. थर (पु.)

द्वितीयक गिरिजनन

adj. अवसादी गाळाचा

v.t.&i. विलग्न होणे, विलग्न करणे

भूकंप तीव्रता

निवडक प्रतिस्थापन

adj. अर्धदैनिक

n. Min. सेरिसाइट (न.)

कंपी टेबल

कातर विकृति

n. अश्मपत्र- संधीयन (न.) cf. cleavage

धातुक प्ररोह

स्फोट छिद्र

लोहउल्कास्थ मूलद्रव्ये

adj. सिलिकामय cf. calcareous

adj. सायल्युरिअन

निमज्जी प्लावी

n. भूतशिला (स्त्री.)

n. राड (स्त्री.)

उताराची पीछेहाट

n.Min. स्माल्टाइट (न.)

adj. मऊ नरम कच्चा

मृदाछेद

n. वितळण पथ (पु.)

बहुकोन भूमि

आकर खडक, उगम खडक

त्रिमितीय प्रतिमा

n. वर्णक्रमदर्शी (पु.)

n. गोलाकारता (स्त्री.), गोलकाई (स्त्री.)

सर्पिल संहनित्र

स्वविभव (पु.) s. p (न.)

n. संकोचज (न.)

प्रमाण खनिज

स्थिरावस्था स्थिति

n. त्रिमितिलेख (पु.)

त्रिमितिरचना समोच्च रेखा

पोटगोटा (पु.)

वादळ बोधयंत्र

युद्धोपयोगी खनिजे, सामरिक खनिजे

स्तारिक कालस्तर

n.धार (स्त्री.), वाह (पु.), नाला (पु.), नदी (स्त्री.) cf. current

ताण प्रणोद

पट्टित भूमि

संरचना भूशास्त्र

adj. उपअल्कली

उपग्रेवॅकी (पु.)

परवर्ती दरी

n. भूजल (न.)

अकेशिकीय पोकळी

अधितनु वलि

पृष्ठ वेग

n. दलदल (स्त्री.)

n. सममिति (स्त्री.)

n. Chem. सोत्सर्ग आकुंचन (न.)

n. समअक्षता (स्त्री.)

S तरंग

n. लवण पटल (न.)

n. (in sediments) उत्प्लवन (न.)

वाळू झोत

सँडस्टोन (पु.), वालुकाश्म (पु.)

मृदावरण (न.), प्रावार खडक (पु.)

n. पन्हळी (स्त्री.)

n. pl. श्लिरेन (न. अ. व.)

धातूची मोड

n. सागरी पठार (न.), गेयो (पु.)

द्वितीयक उपलब्धि

अवसाद द्रोणी

n. विलग्नन (न.)

भूकंपन पद्धति

निवडक बंधन

adj. अर्धपार्य

n. सेरिसायटन (न.)

n. शेल (पु.) (as in: oil shale तेल शेल)

कातर सामर्थ्य

n. मंच (पु.) (as in : continental shelf भूखंड मंच)

n. स्फोटन (न.)

स्फोट छिद्र श्रांति

n. सीफ (पु.)

सिलिकामय सिंधुपंक

n. चांदी (स्त्री.), रुपे (न.)

विलयन विवर

पृष्ठ परिणाम

v.i. घसरणे cf. creep, n. सरक (स्त्री.)

उतार वाह

n. Min. स्मेक्टाइट (न.)

कठीण, टणक

मृदा पट्ट

n. मृदाप्रवहण (न.)

n. विल्हेवारी (स्त्री.)

n. दक्षिण (स्त्री.)

लाव्हा शंकु

n. वर्णक्रम (पु.)

n.गोलकाभ (पु.)

सर्पिल गार्नेट

उत्स्फूर्त विभव पद्धति

n. SS-पृष्ठ (न.)

adj. कथिलयुक्त

n. Min. स्टिएटाइट (न.)

त्रिमिति प्रक्षेपण

n.स्टिरिओटोप (पु.), त्रिमितिदर्शी (पु.)

n. दगड (पु.)

वादळी लाट

n. स्तरण (न.) cf. cleavage

स्तारिक पुराजीवशास्त्र

नदी अपहार

n. ताणणे (न.), ताण (पु.)

अनावृत मैदान

संरचनी उच्च

adj. अंशकोनित

adj. अंशपृष्ठीय cf. anhedral

v. i. खचणे cf. creep

n. उपसमूह (पु.), उपप्रणाली (स्त्री.)

n. अधिसंपीड्याता (स्त्री.)

adj. सुप्रीम सर्वोच्च

पृष्ठ तरंग

दलदली पूरमैदान

हालचालीची सममिति

adj. अधोरूपी

adj. संमॅग्मी

s. p. (न.) स्वविभव (पु.)

लवणयुक्त मृदा

n. लवणन (न.)

वाळू स्फटिक

वालुकाश्मी भित्ति

n. Min. सॅटिन स्पार

तक्षित संरचना

श्मिट जालक

n. टॅलस (न.)

n. मोसम (पु.), ऋतु (पु.), हंगाम (पु.)

द्वितीयक परावर्तने

अवसाद स्पर्शपृष्ठ

विलग्नी पट्‌टण

भूकंपी दोलनलेखी

n. Chem. सेलेनेट (न.)

उपरत्न (न.)

n. १ माला (स्त्री.) cf. group २ श्रेणी (स्त्री.)

शेल-तेल (न.)

कातर उद्‌बल

मंच हिम

n. वेला (स्त्री.), किनारा (पु.)

स्फोट क्षण

n. सिएन्ना (पु.), पिवडी (स्त्री.)

सिलिकामय अवशेष

n. सायमा (न.)