रसायनशास्त्र परिभाषा कोश

अंधार अनुकूलन अंधःकार अनुकूलन

विअॅसिलित tRNA

डिबाय-हकेल वाहकता सिद्धांत

n. डेसिमीटर (न.)

n. वियुग्मन (न.)

n. वायुनिष्कासन करणे (न.)

दिशानिदेशनांश (पु.)

विहायड्रोजननकारी (पु.)

adj. आर्द्रविद्राव्य

निरायनित पाणी विआयनित पाणी (also deionised water)

adj. घन घट्ट

डिऑक्सिरायबोन्यूविलएज एक

adj. अवनमनकारी

अवरोही विकास

भंजक ऊर्ध्वपातन

n. १ अधिस्फोटक (पु.) २ विस्फोटक (पु.)

(alsoDewar vessel) ड्युआर चंबू ड्युअर पात्र

n. डायअॅसिटिल (न.)

n. डायअमोनिअम (पु.)

n. डायअॅझोएट (न.)

pfx. डायक्लोरो- p, pʹ-Dichloro-2, 2-Diphenyl 1-1, 1, 1-Trichloroethane, (abbr. DDT) डायक्लोरो डायफेनिल ट्रायक्लोरोइथेन

n. १ आहार (पु.) २ पथ्याहार (पु.)

भेददर्शी द्रावक

विसरण विभव

(FH2) डायहायड्रॉक्सि- आम्ल

आकार स्थिरता

n. डायॉक्साइड (न.)

प्रत्यक्ष प्रवहन मापन

विमोच दीप

अपस्कारित रंजक

प्रतियोजन

विचरण स्थिरांक

वितरण नियम

adj. डायव्हिनिल

DNAअवलंबी RNA पॉलिमरेज (DNA अवलंबी RNA बहुवारिकन विकर)

n. १ प्रलेप (पु.) २ मादक द्रव्य (न.) ३ अशुद्ध प्रलेपन (न.)

द्विशलाका अनुदिप्तिमापी

डाऊनचे संलक्षण

n. सूक्ष्म थेंब (पु.)

(abbr. DBD process) शुष्क अर्धपक्वनी शुष्क प्रक्रिया

शुष्कन नलिका

डच पद्धति

n. (alsodystrophia) दुष्पोषण (न.)

(symbol for deuterium the hydrogen isotope of mass 2= H2) D (ड्युटेरिअम) (हायड्रोजनचा वस्तुमानांक ‘2’ असलेला समस्थानिक)

अदीप्त धारा

n. विअॅसिलीकरण (न.) विअॅसिलन (न.)

n. डेकाग्रॅम (न.)

adj. डेसिमोलर

n. १ घट (स्त्री.) २ क्षय (पु.)

n. १ (the existence of two or more synonym codons for a given amino acid) अपजनन (न.) २ (the existence of two or more atomic or molecular levels of equal energy or conformational states of a molecule of equal energy) समऊर्जिता (स्त्री.)

बहुवारिकन कोटि

n. विहायड्रोजनन (न.)

आर्द्रविद्राव्य स्फटिक

n. निरायनित्र (न.)

प्रकाशीयघनता तुलनित्र

(abbr. DNA) डीऑक्सिरायबोन्यूक्लिइक आम्ल

n. १ (as of boiling-point) घट (स्त्री.) २ अवनमन (न.) ३ न्यूनदाब क्षेत्र (न.)

विसंवेदीकरण (न.)

n. विसल्फोनीकरण (न.) विसल्फोनन (न.) विसल्फोनेशन (न.)

n. (alsodetoxification) निर्विषीकरण (न.)

n. दवांक (पु.)

adj. द्विआम्लिक

n. हिरा (पु.)

adj. डायअॅझोनिअम

n. डायक्लोरोइथिलिन (न.)

adj. आहारविषयक

भेददर्शी अनुमापन

विसरण-धारा स्थिरांक

(in comb.) डायहायड्रॉक्सि-

n. द्विवारिक (न.) cf.monomer

n. डायपेप्टाइड (न.)

दिष्ट धारा

रंजक विमोचन

अपस्करण प्रावस्था

विस्थापन वर्णलेखन

n. विरघळणे (न.)

वितरण आकृतिबंध

डायव्हिनिल ईथर

संकरित DNA-RNA

n. डॉप्लर विस्तारण

द्विशलाका अभिलेखी पंक्तिमापी

adj. अधोमुख- अधोमुखी

n. थेंबनळी (स्त्री.)

शुष्क विद्युत घटमाला

(abbr. of differential scanning calorimetry)DSC

n. रंजक (स्त्री.), रंगद्रव्य (न.) cf.colour

(abbr. of dextro-)d-

(a chemical reaction in the absence of light as constrasted with a photochemical reaction) कृष्ण अभिक्रिया

विरामी अंत्य बिंदु

n. अपकॅल्सीकरण (न.)

adj. डेसिनॉर्मल

घट मूल्यमापन पद्धति

v. i. अपजनित होणे adj. १ अपजनित २ ऱ्हासित ३ समऊर्जा-

n. विहॅलोजनीकरण (न.)

विहायड्रोहॅलोजनीकरण अभिक्रिया विहायड्रोहॅलोजनन अभिक्रिया

ग्राही पात्र

n. १ प्रात्यक्षिक (न.) २ प्रयोगनिर्देशन (न.)

n. घनता (स्त्री.)

n. (abbr. DNP) डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रोटीन (न.) डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रथिन (न.)

घट स्थिरांक

n. शुष्कनक (पु.)

विसल्फरीकरण अभिक्रिया

n. ड्युटेरिअम (D) (न.)

n. डेक्स्ट्रान (न.)

adj. निदानोपयोगी

n. पटल (पु.) cf. crust

डायअॅझोनिअम संयुगे (न. अ. व.)

n. १ द्विवर्णता (स्त्री.) २ पराद्विवर्णता (स्त्री.) ध्रुवणद्विवर्णता (स्त्री.) ३ प्रकाशीय विषमदेशिकता (स्त्री.)

पथ्याचा आहार युक्त आहार

n. १ विभेदन (न.) २ Math. विकलन (न.)

n. पाचित्र (न.)

n. डायआयोडोटायरोसिन (न.)

adj. द्विवारिक-

1. 1-Trichloroethene) DDT

(alsosubstantive dye) प्रत्यक्ष रंजक स्वयं रंजक आसक्त रंजक

विप्रभार विभव

n. अपस्कृत

विस्थापन नियम

नमुन्याचे विद्रावण नमुना विद्रावण

वितरण तत्त्व

१ विभाजन (न.) cf.decomposition, २ भाग (पु.) cf.segment

(abbr. of deoxyribounuclease) DNase

डॉप्लर गति

अवकाशगत द्विशलाका पंक्तिअनुदीप्तिमापी

अधोमुख विस्थापन

थेंब बाटली

शुष्क घट

द्विसंसूचक (न.)

n. रंगाई (स्त्री.) रंजन (न.)

d व i समसूत्रता

कृष्ण अभिक्रियाशीलन कृष्ण पुनःसक्रियण

विरामी अनुमापन

n. डेकामीटर (न.)

दशांश प्रसामान्य द्रावण

v.t. तडतडणे

(one of several codons thatcodes for the same amino acid) समसंकेती कोडॉन, अपजनित कोडॉन

विहॅलोजनीकरण अभिक्रिया विहॅलोजनन अभिक्रिया

n. (also called vitamin A2) डीहायड्रोरेटिनॉल (न.)

निकास नळी निकास नलिका

प्रदर्शन दाखवणे

घनता प्रवणता

n. डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओसाइड (न.)

गोठणांक घट

v. t. शुष्क करणे

v.t. &i. विलग करणे विलग होणे cf. segregate

ड्युटेरिअम विमोच दीप

n. डेक्स्ट्रिन (न.)

निदानोपयोगी अभिक्रिया

पटलदाब प्रमापी

n. डायअॅझोक्षार (पु.)

n. डायक्रोमेट (न.)

adj. डायइथिल

विवर्तन (न.)

n. १ पचनक्षमता (स्त्री.) २ पाच्यता (स्त्री.)

adj. डायआयोडो-

n. द्विवारिकन (न.)

n. डायफेनिलअमाइन (न.)

प्रत्यक्ष रंजक, स्वयं रंजक, आसक्त रंजक

१ विमोचन नलिका मोचन नलिका २ विद्युतमोचन नलिका

अपस्कृत अॅझो रंजक (पु. अ. व.)

समतोलाचे विस्थापन

v.t.&i. विरघळणे विरघळवणे

वितरण गुणोत्तर

डिक्सन आलेख

(abbr. of dinitrofluorobenzene) DNFB

n. मात्रा (स्त्री.) डोस (पु.)

द्विबंध प्रतानन कंपन

ड्रेपर प्रभाव

बिंदुस्त्रावी इलेक्ट्रोड थेंबपाती इलेक्ट्रोड

शुष्क ऊर्ध्वपातन

दुहेरी द्विशलाका प्रकाशीय संहति

(alsomethylene blue test of milkor methylene blue dye-reduction test) दुधाची रंगक्षपणाने चाचणी

D व L समसूत्रता

कृष्णक्षेत्री सूक्ष्मदर्शी

रुद्ध काल

v.t. निवळी ओतणे

n. विरंजन (न.)

n. तडतडणे (न.)

(one of the two or more orbitals of equal energy) समऊर्जा कक्षिका

n. (alsodehydratase) डीहायड्रेज (पु.)

demineralisation

निकास एकक

प्रयोग

(alsorate zonal centrifugation) घनता प्रवणता अपकेंद्रण

n. डिऑक्सिरायबोज (न.)

n. अवनमनकारी (पु.)

n. शुष्कन (न.)

n. संसूचकता (स्त्री.)

ड्युटेरिअम विनिमय पद्धति

(in comb.) (abbr. d-) दक्षिण- डेक्स्ट्रो-

निदानोपयोगी चाचणी

n. डायअॅस्टेज (पु.)

n. डायअॅझोसल्फोनेट (न.)

डायक्रोमेट आयन

डायइथिल सल्फोन

विवर्तन कोन

n. पाचन (न.) पचन (न.)

(in comb.) डायकिटो-

n. द्विवारिकता (स्त्री.)

(also called Dische reaction) डायफेनिलअमाइन अभिक्रिया

प्रत्यक्ष विभवमितीय मापन

n. १ विप्रभारण (न.) २ विमोचन (न.)

अपस्कारक (पु.)

विस्थापन अभिक्रिया

adj. विरघळलेला

n. डायसल्फाइड (न.)

n. डायझोयुक्त करणे (न.) डायझोयुक्तन (न.)

१ (abbr. of 2 4-dinitrophenyl hydrazine) DNP २ (abbr. of deoxyribonucleoprotein) DNP ३ (abbr. of 2 4-dinitrophenol) DNP

adj. दुहेरी द्वि- cf.single

द्विनाभीयन वस्तुमान पंक्तिमापी

ड्रेपर नियम

थेंब नरसाळे

(solid carbondioxide) शुष्क बर्फ (घन कार्बनडायॉक्साइड)

double wavelength spectrophotometer

adj. गतिक

‘डी’ रेखा

डार्झेनचे संघनन

रुद्ध आकारमान

n. निवळी ओतणे (न.) निचरण (न.)

विरंजन प्रक्रिया

n. निगमन (न.)

१ अपजनित स्थिति २ (one of the two or more states of equal energy) समउर्जा स्थिति

डीहायड्रेज

demineralised water

n. अस्थानिकीकरण (न.)

प्रात्यक्षिक

घनता प्रवणता अवसादन समतोल

n. पेक्टीनरहित करणे (न.) विपेक्टिनीकरण (न.)

adj. तज्जन्य, साधित, n. १ साधित पदार्थ (पु.), अनुजात पदार्थ (पु.), २ Math. विकलज (पु.), विकलनांक (पु.)

n. शुष्कनपात्र (न.)

n. संसूचन (न.) अभिज्ञान (न.) ओळख (स्त्री.)

ड्युटेरिअम ऑक्साइड

n. दक्षिणघूर्णन (न.)

n. आरेख (पु.) आकृति (स्त्री.)

डायअॅस्टेज सक्रियता

n. डायअॅझोटेट (न.)

n. डायक्रोम (न.)

n. आहारतज्ञ (सा.)

विवर्तन झल्लरी

अवक्षेप स्कंदन

adj. विरलकारक विरलकारी असंहतनकारक असंहतनकारी

(in comb.) डायमेथॉक्सि-

डायफेनिलमिथेन रंजक (पु.अ.व.)

प्रत्यक्ष वाचन पंक्तिलेखी प्रत्यक्ष वाचन स्पेक्ट्रोग्राफ

(also called diphenylamine reaction) डिशे अभिक्रिया

अपस्करण साधन

विस्थापन श्रेणी

v.t.&i. १ ऊर्ध्वपातन करणे ऊर्ध्वपातन होणे २ –चे आसवन करणे -चे आसवन होणे

डायसल्फाइड बंध

dl(डी एल) (दक्षिण व वामध्रुवणी)

(abbr. of deoxycortisterone)DOC

कालबद्ध द्विशलाका पंक्तिमापी

द्वि-दर्शक अनुमापन

adj. जालीम

बिंदुस्त्रावी पारद इलेक्ट्रोड

शुष्क अभिक्रिया

ड्युऑन-हंट समीकरण

(as opposed to static electricity) गतिक विद्युत

n. (a unit of mass: 1/16) of mass of an oxygn atom)डाल्टन (न.) (वजनाचे परिमाण)[ १ डाल्टन =1.65 X 10 raised to -24 gm]

n. pl. १ दत्त (न.) पक्ष (पु.) २ आधारसामग्री (स्त्री.)

(abbr. of O-(diethyl-aminoethyl)-cellulose) DEAE- सेल्युलोज

n. विकार्बनन (न.)

-चे अपघटन करणे, -चे अपघटन होणे

n. डेफिकेशन (न.), मलनिरास (पु.)

(one of the two or more modes of equal energy) समऊर्जा कंपन अवस्था

v.t. & i. निर्जल करणे निर्जल होणे

n. विआयनित्र (न.)

स्थान असीमित बंध

n. प्रयोगनिर्देशक (सा.)

घनता प्रवणता अवसादन वेग

n. (also called biphenyl) डायफेनिल (न.)

विकलज पोलॅरोग्राफी

n. (an anhydrous barium perchlorate) डेसिक्लोरा (पु.) अमोनिआ शुष्कनक (पु.)

अभिज्ञान मर्यादा संसूचक मर्यादा

n. ड्युटेरॉन (न.)

adj. दक्षिणघूर्णी दक्षिणघूर्णनी

adj. अपोहित व्याश्लेषित

अंशप्रतिबिंबी समसूत्री

n. डायअॅझोकरण (न.)

n. (also called Gogli body) जालकाय (पु.) डिक्टिओकाय (पु.)

भेद विवर्धक

विवर्तन जाल

पाचक विकर

adj. v.t. विरल असंहत v.t. विरल करणे असंहत करणे

adj. डायमेथील-

डायफॉस्फोरिब्युलोज कार्बोक्सिलेज

प्रत्यक्ष वाचन पंक्तिअनुदीप्तिमापी

असंतत प्रावस्था

n. अपस्करण (न.)

विस्थापन अनुमापन

n. ऊर्ध्वपतित (न.)

डायसल्फाइड युग्मन डायसल्फाइड सेतु

(abbr. GH) ग्लिसरोफॉस्फेट डीहायड्रोजिनेज

(abbr. of deoxycorticosterone acetate)DOCA

द्विशलाका पंक्तिअनुदीप्तिमापी

द्विसंधी लवण सेतु

कर्ष कक्ष

n. मलफेस (पु.)

शुष्क तंतूकरण

adj. १ तन्य २ तंतुक्षम ३ तारक्षम

गतिक ऊर्जा

डाल्टनचा नियम

दाता-बंध (पु.)

(abbr. of O-(diethyl-aminoethyl)-sephadex) DEAE सेफॅडेक्स

-चे विकार्बनन करणे, विकार्बनित करणे

n. अपघटन

n. दोष (पु.) cf. fault

n. विचयन (न.) २ अवक्रमण (न.)

adj. निर्जलीकृत निर्जलित

n. डिकालिटर (न.)

स्थान असीमित इलेक्ट्रॉन

n. निष्प्रकृतीकारक (पु.)

घनता प्रवणता नलिका

न्यूनता क्षेत्र

विकलज स्पंदी पोलॅरोग्राफी

n. विरजतन (न.)

n. अभिज्ञातक (सा.) अभिज्ञापक (सा.) संसूचक (सा.)

डेवरदाचा संमिश्र

दक्षिणघूर्णी संयुग

n. व्याश्लेषणपात्र (न.) व्याश्लेषक (पु.) अपोहक (पु.)

अंशप्रतिबिंबी समसूत्रता

v.t. डायअॅझोकृत करणे

pfx. डायसायनो-

adj. भेददर्शी, विभेदक, विभेदी, विभेदनी n. विकलक (पु.)

विसरित परावर्तकता

पाचक रस

असंहत आम्ल

डायमेथील सल्फोन

द्विध्रुवीय आयन

प्रत्यक्ष अनुमापन

१ खंडित वर्णपंक्ति २ असंतत वर्णपंक्ति

अपस्करण बले (न. अ. व.)

n. असमान विभाजन (न.) असमरूपांतरण (न.)

n. १ ऊर्ध्वपातन (न.) cf.evaporation २ आसवन (न.)

डायथिओनिक आम्ल

(abbr. of deoxyribonucleic acid) DNA

n. सिद्धांत (पु.)

द्विबंध (पु.)

द्विस्तर विभव

बहुवारिक तानन

ड्रुड समीकरण

निर्द्रव चाचणी

n. १ तारक्षमता (स्त्री.) २ तन्यता (स्त्री.), cf.pliability ३ तंतुक्षमता (स्त्री.), cf.pliability

गतिक समतोल

डाल्टनचा आंशिक दाबाचा नियम

(abbr. of dry balancing dry process)DBDप्रक्रिया

निर्ॲमिनीकारी विकर

n. डीकार्बोक्सिलेज (पु.), विकार्बोक्सिली विकर (पु.)

विघटन

n. (उभी) जाळपळी (स्त्री.), उद्दहन पळी (स्त्री.)

विचयन ऊर्जा

n. निर्जलनपात्र (न.)

n. डिकामीटर (न.)

n. (symbol ∆ or δ) डेल्टा (पु.) (∆किंवा δ)

n. १ निष्प्रकृतीकरण (न.) २ गुणनाशन (न.)

adj. निर्गंधीकारकn. निर्गंधक (पु.)

n. विध्रुवण (न.)

विकलज अनुमापन आलेख

n. कणीय विकर (न.)

n. (alsoabstergent) निर्मलक (पु.) प्रक्षालक (पु.) अपमार्जक (पु.)

v.t.& i. विकास करणे विकास होणे

दक्षिणघूर्णनी पदार्थ

व्याश्लेषक कागद अपोहक कागद

डायटॅमी मृदा आधार

adj. डायअॅझोअॅमिनो

bicyclic

भेददर्शी अवशोषण

n. विसरण (न.)

पाचन संस्था

असंहत द्रावण विरल द्रावण

डायमेथील टेरेफ्थॅलेट

n. द्वि-अग्र (न.) द्विध्रुव (पु.)

प्रत्यक्ष क्ष-किरण पद्धति प्रत्यक्ष एक्स-किरण पद्धति

n. १ विवेचक (पु.) २ विभेदक (पु.)

अपस्करण माध्यम

असमरूपांतरण अभिक्रिया

ऊर्ध्वपातन उपकरण

डायथिझोन ग्राभ

DNA लिगेज (DNA बंधी विकर)

adj. डोडेसिल

अन्योन्य अपघटन

द्विसंस्पंदन एनएमआर पंक्तिदर्शन

तानन प्रक्रिया

n. औषधिद्रव्य (न.)

शुष्क यीस्ट शुष्कन किण्व

वाहिनीहीन ग्रंथि अंतस्त्रावी ग्रंथि

गतिक समतोल

adj. १ ओलसर, २ दमट, सर्द, n. दमटपणा (पु.), v.t. &i.१-चे अवमंदन करणे, अवमंदित करणे, अवमंदित होणे, २ ओलसर करणे

(abbr. of p pʹ-Dichloro-2, 2-Diphenyl 1-1,1, 1-Trichloroethane) DDT

n. निर्ॲमिनीकरण (न.)

n. विकार्बोक्सिलन (न.), विकार्बोक्सिकरण (न.)

विचरण

n. उद्दहन (न.)

विचयन अभिक्रिया

n. निर्जलन (न.)

विलंबी आयन संसूचक

(δ-bond) डेल्टा बंध (δ-बंध)

निष्प्रकृत प्रथिने (न. अ. व.)

n. निर्गंधीकरण (न.)

v.t. विध्रुवण करणे

v.t.&i. १ साधित करणे साधित होणे २ व्युत्पत्ति दाखवणे

n. डेस्मोलेज (पु.)

v.t. निर्धारण करणे, निश्चिती करणे, adj. निर्धारी, निर्धारित, निश्चित

adj. विकसनक्षम

n. डेक्स्ट्रोज (न.)

n. व्याश्लेषण (न.) अपोहन (न.) cf.separation

adj. द्विअण्वीय द्विअणु-

n. डायअॅझोमिथेन (न.)

डिडीमिअम काच

भेददर्शी अवशोषण विश्लेषण

विसरण गुणांक

पचन मार्ग

adj. विरलित असंहत

n. डायमेथील- फॉर्मामाइड (न.)

द्विध्रुव सहचरण

विदेशी परिणाम

n. रोग (पु.) विकार (पु.)

प्रारण अपस्करण

n. विच्छेदन (न.) cf. separation

ऊर्ध्वपातनी स्तंभ

adj. मूत्रल

DNA पॉलिमरेज (DNA बहुवारिकन विकर)

n. डोडेसिल बेन्झिन

अन्योन्य अपघटनी अभिक्रिया

n. (also duplet) द्विक (न.) युग्म (न.)

(plate dressing) भाज्यांचे संसाधन

औषध क्रिया

n. शुष्क भस्मीकरण (न.)

डुलाँग-पेटिटचा नियम

गतिक समसूत्रता

अवमंदित तुला

डी ब्रॉग्ली वस्तु तरंग (पु. अ. व.)

n. विबेन्झिलन (न.)

n. क्षय (पु.), ऱ्हास (पु.), अपक्षय (पु.), v.t. क्षय होणे

विभाजन

n. (alsodeflexion) विक्षेपण (न.) cf. aberration

n. १ प्रमाण (न.) २ अंश (पु.) ३ कोटि (स्त्री.)

निर्जलक (पु.)

n. १ वगळणे (न.) २ लोप (पु.)

(δ-rays) डेल्टा किरण (पु. अ. व.) (δ-किरण)

विप्रकृत स्पिरिट

n. विऑक्सिकरण (न.)

n. विध्रुवक (पु.)

adj. १ तज्जन्य साधित २ अनुजात

n. डेस्मोट्रॉपिझम (न.)

निर्धारित त्रुटि

विकसित रंजक (पु. अ. व.)

डेक्स्ट्रोज सममूल्यांक

adj. प्रतिचुंबकीय

द्विअण्वीय रेणु

adj. द्विप्रोटॉनअंकी द्विआम्लरिअंकी

डिकमन संश्लेषण

भेददर्शी अपकेंद्रण

विसरण स्थिरांक

अंकीय संकलक

n. १ विरलन (न.) २ (state of being diluted) विरलता (स्त्री.) ३ असंहतन (न.)

n डायमेथीलग्लायॉक्झाइम (न.)

द्विध्रुव आकर्षण

n. डायसॅकराइड (न.)

n. जंतुनाशक (पु.)

अपस्करण प्रावस्था

n. अपाकरण (न.) निःसारण (न.)

ऊर्ध्वपातनी चंबू ऊर्ध्वपातनी पात्र

adj. द्विसंयुजी

DNA दुरुस्ती

n. डोलोमाइट (न.)

द्विसर्पिल (न.)

बहुलक

n. (alsodryer) १ शुष्कक (पु.) २ शुष्कन यंत्र (न.)

औषध व्यसन