रसायनशास्त्र परिभाषा कोश

डाल्टनचा आंशिक दाबाचा नियम

(abbr. of dry balancing dry process)DBDप्रक्रिया

निर्ॲमिनीकारी विकर

n. डीकार्बोक्सिलेज (पु.), विकार्बोक्सिली विकर (पु.)

विघटन

n. (उभी) जाळपळी (स्त्री.), उद्दहन पळी (स्त्री.)

विचयन ऊर्जा

n. निर्जलनपात्र (न.)

n. डिकामीटर (न.)

n. (symbol ∆ or δ) डेल्टा (पु.) (∆किंवा δ)

n. १ निष्प्रकृतीकरण (न.) २ गुणनाशन (न.)

adj. निर्गंधीकारकn. निर्गंधक (पु.)

n. विध्रुवण (न.)

विकलज अनुमापन आलेख

n. कणीय विकर (न.)

n. (alsoabstergent) निर्मलक (पु.) प्रक्षालक (पु.) अपमार्जक (पु.)

v.t.& i. विकास करणे विकास होणे

दक्षिणघूर्णनी पदार्थ

व्याश्लेषक कागद अपोहक कागद

डायटॅमी मृदा आधार

adj. डायअॅझोअॅमिनो

bicyclic

भेददर्शी अवशोषण

n. विसरण (न.)

पाचन संस्था

असंहत द्रावण विरल द्रावण

डायमेथील टेरेफ्थॅलेट

n. द्वि-अग्र (न.) द्विध्रुव (पु.)

प्रत्यक्ष क्ष-किरण पद्धति प्रत्यक्ष एक्स-किरण पद्धति

n. १ विवेचक (पु.) २ विभेदक (पु.)

अपस्करण माध्यम

असमरूपांतरण अभिक्रिया

ऊर्ध्वपातन उपकरण

डायथिझोन ग्राभ

DNA लिगेज (DNA बंधी विकर)

adj. डोडेसिल

अन्योन्य अपघटन

द्विसंस्पंदन एनएमआर पंक्तिदर्शन

तानन प्रक्रिया

n. औषधिद्रव्य (न.)

शुष्क यीस्ट शुष्कन किण्व

वाहिनीहीन ग्रंथि अंतस्त्रावी ग्रंथि

गतिक समतोल

adj. १ ओलसर, २ दमट, सर्द, n. दमटपणा (पु.), v.t. &i.१-चे अवमंदन करणे, अवमंदित करणे, अवमंदित होणे, २ ओलसर करणे

(abbr. of p pʹ-Dichloro-2, 2-Diphenyl 1-1,1, 1-Trichloroethane) DDT

n. निर्ॲमिनीकरण (न.)

n. विकार्बोक्सिलन (न.), विकार्बोक्सिकरण (न.)

विचरण

n. उद्दहन (न.)

विचयन अभिक्रिया

n. निर्जलन (न.)

विलंबी आयन संसूचक

(δ-bond) डेल्टा बंध (δ-बंध)

निष्प्रकृत प्रथिने (न. अ. व.)

n. निर्गंधीकरण (न.)

v.t. विध्रुवण करणे

v.t.&i. १ साधित करणे साधित होणे २ व्युत्पत्ति दाखवणे

n. डेस्मोलेज (पु.)

v.t. निर्धारण करणे, निश्चिती करणे, adj. निर्धारी, निर्धारित, निश्चित

adj. विकसनक्षम

n. डेक्स्ट्रोज (न.)

n. व्याश्लेषण (न.) अपोहन (न.) cf.separation

adj. द्विअण्वीय द्विअणु-

n. डायअॅझोमिथेन (न.)

डिडीमिअम काच

भेददर्शी अवशोषण विश्लेषण

विसरण गुणांक

पचन मार्ग

adj. विरलित असंहत

n. डायमेथील- फॉर्मामाइड (न.)

द्विध्रुव सहचरण

विदेशी परिणाम

n. रोग (पु.) विकार (पु.)

प्रारण अपस्करण

n. विच्छेदन (न.) cf. separation

ऊर्ध्वपातनी स्तंभ

adj. मूत्रल

DNA पॉलिमरेज (DNA बहुवारिकन विकर)

n. डोडेसिल बेन्झिन

अन्योन्य अपघटनी अभिक्रिया

n. (also duplet) द्विक (न.) युग्म (न.)

(plate dressing) भाज्यांचे संसाधन

औषध क्रिया

n. शुष्क भस्मीकरण (न.)

डुलाँग-पेटिटचा नियम

गतिक समसूत्रता

अवमंदित तुला

डी ब्रॉग्ली वस्तु तरंग (पु. अ. व.)

n. विबेन्झिलन (न.)

n. क्षय (पु.), ऱ्हास (पु.), अपक्षय (पु.), v.t. क्षय होणे

विभाजन

n. (alsodeflexion) विक्षेपण (न.) cf. aberration

n. १ प्रमाण (न.) २ अंश (पु.) ३ कोटि (स्त्री.)

निर्जलक (पु.)

n. १ वगळणे (न.) २ लोप (पु.)

(δ-rays) डेल्टा किरण (पु. अ. व.) (δ-किरण)

विप्रकृत स्पिरिट

n. विऑक्सिकरण (न.)

n. विध्रुवक (पु.)

adj. १ तज्जन्य साधित २ अनुजात

n. डेस्मोट्रॉपिझम (न.)

निर्धारित त्रुटि

विकसित रंजक (पु. अ. व.)

डेक्स्ट्रोज सममूल्यांक

adj. प्रतिचुंबकीय

द्विअण्वीय रेणु

adj. द्विप्रोटॉनअंकी द्विआम्लरिअंकी

डिकमन संश्लेषण

भेददर्शी अपकेंद्रण

विसरण स्थिरांक

अंकीय संकलक

n. १ विरलन (न.) २ (state of being diluted) विरलता (स्त्री.) ३ असंहतन (न.)

n डायमेथीलग्लायॉक्झाइम (न.)

द्विध्रुव आकर्षण

n. डायसॅकराइड (न.)

n. जंतुनाशक (पु.)

अपस्करण प्रावस्था

n. अपाकरण (न.) निःसारण (न.)

ऊर्ध्वपातनी चंबू ऊर्ध्वपातनी पात्र

adj. द्विसंयुजी

DNA दुरुस्ती

n. डोलोमाइट (न.)

द्विसर्पिल (न.)

बहुलक

n. (alsodryer) १ शुष्कक (पु.) २ शुष्कन यंत्र (न.)

औषध व्यसन

शुष्कताआधारी निष्कर्षण

ड्युमास बल्ब

गतिक अवस्था

n. अवमंदन (न.)

डी ब्रॉग्ली तरंग समीकरण

n. शाखाछेदी विकर, शाखाछेदी एन्झाइम, निःशाखाकारी विकर, निःशाखाकारी एन्झाइम, विशाखन विकर

क्षय वक्र

विभक्तीकरण, विलग्नन

n. अनूर्णन (न.)

विचरणांश (पु.)

adj. डीहायड्रो- निर्जलित-

लोप परिकल्पना

डेल्टा (δ) मापन श्रेणी

n. (as in crystallography) वृक्षिका स्फटिक (न.)

n. विऑक्सिकारक (पु.)

विध्रुवीकरण गुणोत्तर

साधित प्रथिन साधित प्रोटीन

n. विशोषण (न.) cf. sorption

n. निर्धारण (न.) निश्चितीकरण (न.)

n. विकासक (पु.)

n. (also called levulose)D-फ्रुक्टोज (न.)

प्रतिचुंबकीय परिरक्षण

n. द्विअणुता (स्त्री.)

द्विप्रोटॉनदायी संयुग द्विप्रोटॉनअंकी संयुग

adj. पराविद्युत- n. पराविद्युत (पु.)

भेददर्शी गणन

विसरण धारा

n. डिजिटोनिन (न.)

असंहतन दुरुस्ती

n. द्विरूपता (स्त्री.) cf.polymorphism

द्विध्रुव आघूर्ण

n. विवरण (न.)

n. विघटन (न.) cf. decomposition

अपस्करण बहुवारिकन

ऊर्जा अपाकरण

adj. ऊर्ध्वपातित

adj. द्विचल

DNA प्रतिकृतिकरण

१ अधिक्षेत्र (न.) २ सत्तासट (पु.) cf.region

द्विवार एकवर्णीकरण

त्रिक

n. (anhydrous calcium sulphate) ड्रायराइट (पु.) (निर्जल कॅल्शिअम सल्फेट)

औषधिद्रव्य चयापचयी विकर

drier

ड्युमासची पद्धती

n. डायनामाइट (न.)

तुला अवमंदन

n. विअॅसिटिलीकरण (न.)

डिबाय तापमान

अपक्षय काल

मूलकाचे अपघटन

फेसहारक (पु.)

मुक्ततेचे प्रमाण

n. शुष्कानोत्तर गोठवण (न.)

लोप निर्देशन

n. चमकहारी (पु.)

n. डेनिअर (न.) (तंतु सूक्ष्मता गणनांक)

n. डिऑक्सिअॅडेनोसिन (न.)

n. विबहुवारिकन (न.)

१ तज्जन्य एकक साधित एकक २ अनुजात एकक

pfx.डिसॉक्सि- adj. डिसॉक्सि

v.t.& i. १ विस्फोटसाधक होणे विस्फोट करणे विस्फोट होणे २ अधिस्फोट करणे

n. १ विकसन (न.) २ विकास (पु.)

(alsobi-) (in comb.) द्वि- cf. mono-

n. प्रतिचुंबकत्व (न.)

n. डायअॅझीन (न.)

pfx. डायब्रोमो-

पराविद्युत स्थिरांक

भेददर्शी संसूचक पद्धत

विसरण समृद्धन

द्वितल कोन

असंहतन नियम

adj. द्विरूप-

n. तृष्णा (स्त्री.)

n. (alsodisk) १ चकती (स्त्री.) तबकडी (स्त्री.) २ बिंब (न.)

n. विसंधीयन (न.) cf. separation

अपस्करण शक्ति

-चे विचरण करणे, -चे विचरण होणे

ऊर्ध्वपातित पाणी

n. अपसरण (न.)cf. aberration

DNA निर्बंधन विकर

डोनन समतोल

द्वि-अपवर्तन (न.)

(also dual wavelength spectrophotometer) द्वि-तरंगलांबी पंक्तिअनुदीप्तिमापी दुहेरी तरंगलांबी पंक्तिअनुदीप्तिमापी

n. अपवहन (न.)

औषधक्रियारोध (पु.)

n. शुष्कन (न.)

doublet

n. (cgs unit of force) डाईन (न.), cf.diene

डॅनिअल घट (डॅनिअल विद्युत घट)

n. निराम्लीकरण (न.)

डिबाय एकक

क्षय पद्धति

अपघटन विभव

n. विरूपणक्षमता (स्त्री.)

पाण्याचा दुष्फेनांक

n. डीहायड्रोजिनेज (विहायड्रोजनकारी विकर) (पु.)

लोप पद्धति

n. विचुंबकीकरण (न.) विचुंबकन (न.)

डेनिगचा अभिकारक

n. (abbr. DOC) डिऑक्सिकॉर्टिकोस्टेरोन (न.)

विबहुवारिकन अभिक्रिया

n. विक्षारण (न.)

डिसॉक्सि संयुग

adj. १ विस्फोटसाधक २ अधिस्फोटक ३ विस्फोटी

n. विचलन (न.) cf. aberration

n. मधुमेह (पु.)

n. व्यास (पु.)

pfx. डायअॅझो-

डायकार्बोक्सिलिक आम्ल द्विकार्बोक्सिलिक आम्ल

पराविद्युत गुणधर्म (पु. अ. व.)

विभेदी विद्रावण-उष्मा विकलक विद्रावण-उष्मा

विसरण नियम

n. डायहायड्रेट (न.)

असंहतन शमन

(in comb) डायनायट्रो-

n. तृष्णाविकार (पु.)

तळी चूर्णिका

disc

n. विस्थापन (न.)

n. विचरण (न.) cf. decomposition

n. आसवनी (स्त्री.)

अपसारी किरण (पु. अ. व.)

DNAपेड

डोनन विभव

अन्योन्य प्रतिस्थापन

डोनट प्रतिकृति (मेदुवडाआकारी प्रतिकृति)

चालन शक्ति

औषध अतिसंवेदन

शुष्कक (पु.) निर्जलक (पु.)

n. १ भुकटी (स्त्री.) २ धूळ (स्त्री.) रज (पु.) cf.cutting

n. धारावर्धक (पु.)

डॅनिअली-डॅव्हसन-रॉबर्टसन प्रतिकृति

n. निस्सक्रियण (न.)

डिबाय-हकेल-समीकरण

n. डेसिग्रॅम (पु.)

अपघटन व्होल्टता

विरूपण कंपन अवस्था

जलीय अपघटन अंश

डीहायड्रोजिनेजसदृश कार्यतंत्र

v.t. (to dissolve and become liquid after absorbing moisture) आर्द्रविद्राव्य होणे

निर्मेथिलीकरण अभिक्रिया निर्मेथिलन अभिक्रिया

n. विनायट्रीयन (न.)

(abbr. DOCA) डिऑक्सिकॉर्टिकोस्टेरोन अॅनसिटेट

n. निक्षेप (पु.) भर (स्त्री.) साका (पु.) cf. precipitate अवक्षेप

अवरोही सीमा

डिसॉक्सिरायबोन्यूक्लिइक आम्ल

अधिस्फोटके (न. अ. व.)

n. साधन (न.) cf. apparatus

उदकमेह (पु.) बहुमूत्रता (स्त्री.) बहुमूत्रमेह (पु.)

n. डायअॅमाइड (न.)

डायअॅझो रंजक (पु. अ. व.)

द्विवर्णदर्शी आरसा

डीलस-आल्डर अभिक्रिया

विभेदीस्पंद व्होल्टतामिति

विसरण स्तर

adj. डायहायड्रिक

असंहतन मूल्य

n. (abbr. DNFB)डायनायट्रोफ्लुरोबेन्झीन (न.)

adj. १ सरळ सरल थेट २ प्रत्यक्ष ३ दिष्ट

चकती तंत्र तबकडी तंत्र

n. १ विस्थानन (न.) cf. separation, (as in solid state chemistry) रेखीय विस्थानन (न.)

विस्थापन घट

विचरण स्थिरांक

n. वितरण (न.)

भिन्न आयनी परिणाम

DNAट्रान्सक्रिप्टेज (DNA संकेतअनुलेखी विकर)

n. दाता (पु.)

द्विक्षार (पु.)

डाऊ प्रक्रिया

थेंब विलगन

औषध संवेदिता

अवक्षेपाचे ताप शुष्कन

धूलिकक्ष (पु.)

n. अग्निमांद्य (न.) दुष्पचन (न.)

n. डॅन्सिलन (न.) डॅन्सिलीकरण (न.)

n. डीअॅसिलेज (न.)

डिबाय-हकेल- सिद्धांत

n. डेसिलिटर (न.)

अपघटन अभिक्रिया

n. फेनहारक (पु.)

आयननाचा अंश

v.t.& i. विहायड्रोजन करणे विहायड्रोजन होणे

n. आर्द्रविद्राव्यता (स्त्री.)

n. निरायनीकरण (न.) विआयनीकरण (न.) (also deionisation)

विनायट्रीकारी जीवाणू

n. (abbr. DNase) डिऑक्सिरायबोन्यूविलएज (पु.)

n. निक्षेपण (न.) भर (स्त्री.)

अवरोही वर्णलेखन

adj. भंजक विनाशी

n. १ अधिस्फोट (पु.) २ विस्फोट (पु.) cf. explosion ३ विस्फोटन (न.)

n. दव (न.)

मधुमेह (पु.) प्रमेह (पु.) डायबिटिस (पु.)

n. डायअमाइन (न.)

डायअॅझो अभिक्रिया

n. डायक्लोराइड (न.)

n. (a compound containing two double bonds) डाइन (न.) cf.dyne

(abbr. DSC)भेददर्शी क्रमवीक्षण कॅलरीमिति

वायूंचे विसरण

adj. डायहायड्रो-

n. १ परिणाम (न.) २ घात (पु.) ३ मिति (स्त्री.) cf. magnitude

n. डायोड (पु.)

प्रत्यक्ष अॅझो रंजक (पु.अ.व.)

n. १ विप्रभार (पु.) विमोच (पु.) २(of gases etc.)विसर्जन (न.), v.t.&i. विप्रभारित करणे, विप्रभारित होणे

v.t.&i. अपस्करण करणे अपस्कृत होणे

प्रतिस्थापन

विचरण दाब

वितरण सहगुणांक

v.t. विभाजन करणेcf. segregate

(also called transcriptase) DNAअवलंबी RNA पॉलिमरेज (DNA अवलंबी RNA बहुवारिकन विकर)

(abbr. of 3 4-dihydroxyphenyla-lanine)DOPA

दुहेरी तोलन

डाऊनचा घट

थेंबचाचणी कागद (alsospottestpaper)

adj. शुष्क

शुष्कन तेल सुकणारे तेल (रंग लवकर सुकावा म्हणून त्यात शुष्कन तेल वापरतात)

धूलि अवक्षेपित्र

n. डिस्प्रोसिअम (Dy) (न.)

अंधार अनुकूलन अंधःकार अनुकूलन

विअॅसिलित tRNA

डिबाय-हकेल वाहकता सिद्धांत

n. डेसिमीटर (न.)

n. वियुग्मन (न.)

n. वायुनिष्कासन करणे (न.)

दिशानिदेशनांश (पु.)

विहायड्रोजननकारी (पु.)

adj. आर्द्रविद्राव्य

निरायनित पाणी विआयनित पाणी (also deionised water)

adj. घन घट्ट

डिऑक्सिरायबोन्यूविलएज एक

adj. अवनमनकारी

अवरोही विकास

भंजक ऊर्ध्वपातन

n. १ अधिस्फोटक (पु.) २ विस्फोटक (पु.)

(alsoDewar vessel) ड्युआर चंबू ड्युअर पात्र

n. डायअॅसिटिल (न.)

n. डायअमोनिअम (पु.)

n. डायअॅझोएट (न.)

pfx. डायक्लोरो- p, pʹ-Dichloro-2, 2-Diphenyl 1-1, 1, 1-Trichloroethane, (abbr. DDT) डायक्लोरो डायफेनिल ट्रायक्लोरोइथेन

n. १ आहार (पु.) २ पथ्याहार (पु.)

भेददर्शी द्रावक

विसरण विभव

(FH2) डायहायड्रॉक्सि- आम्ल

आकार स्थिरता

n. डायॉक्साइड (न.)

प्रत्यक्ष प्रवहन मापन

विमोच दीप

अपस्कारित रंजक

प्रतियोजन

विचरण स्थिरांक

वितरण नियम

adj. डायव्हिनिल

DNAअवलंबी RNA पॉलिमरेज (DNA अवलंबी RNA बहुवारिकन विकर)

n. १ प्रलेप (पु.) २ मादक द्रव्य (न.) ३ अशुद्ध प्रलेपन (न.)

द्विशलाका अनुदिप्तिमापी

डाऊनचे संलक्षण

n. सूक्ष्म थेंब (पु.)

(abbr. DBD process) शुष्क अर्धपक्वनी शुष्क प्रक्रिया

शुष्कन नलिका

डच पद्धति

n. (alsodystrophia) दुष्पोषण (न.)

(symbol for deuterium the hydrogen isotope of mass 2= H2) D (ड्युटेरिअम) (हायड्रोजनचा वस्तुमानांक ‘2’ असलेला समस्थानिक)

अदीप्त धारा

n. विअॅसिलीकरण (न.) विअॅसिलन (न.)

n. डेकाग्रॅम (न.)

adj. डेसिमोलर

n. १ घट (स्त्री.) २ क्षय (पु.)

n. १ (the existence of two or more synonym codons for a given amino acid) अपजनन (न.) २ (the existence of two or more atomic or molecular levels of equal energy or conformational states of a molecule of equal energy) समऊर्जिता (स्त्री.)

बहुवारिकन कोटि

n. विहायड्रोजनन (न.)

आर्द्रविद्राव्य स्फटिक

n. निरायनित्र (न.)

प्रकाशीयघनता तुलनित्र

(abbr. DNA) डीऑक्सिरायबोन्यूक्लिइक आम्ल

n. १ (as of boiling-point) घट (स्त्री.) २ अवनमन (न.) ३ न्यूनदाब क्षेत्र (न.)

विसंवेदीकरण (न.)

n. विसल्फोनीकरण (न.) विसल्फोनन (न.) विसल्फोनेशन (न.)

n. (alsodetoxification) निर्विषीकरण (न.)

n. दवांक (पु.)

adj. द्विआम्लिक

n. हिरा (पु.)

adj. डायअॅझोनिअम

n. डायक्लोरोइथिलिन (न.)

adj. आहारविषयक

भेददर्शी अनुमापन

विसरण-धारा स्थिरांक

(in comb.) डायहायड्रॉक्सि-

n. द्विवारिक (न.) cf.monomer

n. डायपेप्टाइड (न.)

दिष्ट धारा

रंजक विमोचन

अपस्करण प्रावस्था

विस्थापन वर्णलेखन

n. विरघळणे (न.)

वितरण आकृतिबंध

डायव्हिनिल ईथर

संकरित DNA-RNA

n. डॉप्लर विस्तारण

द्विशलाका अभिलेखी पंक्तिमापी

adj. अधोमुख- अधोमुखी

n. थेंबनळी (स्त्री.)

शुष्क विद्युत घटमाला

(abbr. of differential scanning calorimetry)DSC

n. रंजक (स्त्री.), रंगद्रव्य (न.) cf.colour

(abbr. of dextro-)d-

(a chemical reaction in the absence of light as constrasted with a photochemical reaction) कृष्ण अभिक्रिया

विरामी अंत्य बिंदु

n. अपकॅल्सीकरण (न.)

adj. डेसिनॉर्मल

घट मूल्यमापन पद्धति

v. i. अपजनित होणे adj. १ अपजनित २ ऱ्हासित ३ समऊर्जा-

n. विहॅलोजनीकरण (न.)

विहायड्रोहॅलोजनीकरण अभिक्रिया विहायड्रोहॅलोजनन अभिक्रिया

ग्राही पात्र

n. १ प्रात्यक्षिक (न.) २ प्रयोगनिर्देशन (न.)

n. घनता (स्त्री.)

n. (abbr. DNP) डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रोटीन (न.) डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रथिन (न.)

घट स्थिरांक

n. शुष्कनक (पु.)

विसल्फरीकरण अभिक्रिया

n. ड्युटेरिअम (D) (न.)

n. डेक्स्ट्रान (न.)

adj. निदानोपयोगी

n. पटल (पु.) cf. crust

डायअॅझोनिअम संयुगे (न. अ. व.)

n. १ द्विवर्णता (स्त्री.) २ पराद्विवर्णता (स्त्री.) ध्रुवणद्विवर्णता (स्त्री.) ३ प्रकाशीय विषमदेशिकता (स्त्री.)

पथ्याचा आहार युक्त आहार

n. १ विभेदन (न.) २ Math. विकलन (न.)

n. पाचित्र (न.)

n. डायआयोडोटायरोसिन (न.)

adj. द्विवारिक-

1. 1-Trichloroethene) DDT

(alsosubstantive dye) प्रत्यक्ष रंजक स्वयं रंजक आसक्त रंजक

विप्रभार विभव

n. अपस्कृत

विस्थापन नियम

नमुन्याचे विद्रावण नमुना विद्रावण

वितरण तत्त्व

१ विभाजन (न.) cf.decomposition, २ भाग (पु.) cf.segment

(abbr. of deoxyribounuclease) DNase

डॉप्लर गति

अवकाशगत द्विशलाका पंक्तिअनुदीप्तिमापी

अधोमुख विस्थापन

थेंब बाटली