संख्या शास्त्र परिभाषा कोश

यादृच्छिक अंक

यादृच्छिक नमुना

यदृच्छित निर्णय फल

सारणीचा प्रतांक

(also snap reading method) क्षणसापेक्ष निरीक्षण पद्धति [काल नमुनानिवड प्रक्रमाच्या विविध अवस्थांना लागणाऱ्या कालाचे प्रमाण ठरवण्यासाठी टिपेटने सुचवलेली पद्धती.]

n. निष्पत्ति (स्त्री.)

n. पुनरावर्तन (न.)

संक्षेपित चल

n. समाश्रयण (न.)

नियमित स्थिती

सापेक्ष अवगम

नवीकरण प्रमेय

n. प्रतिकृति (स्त्री.)

n. प्रतिसाद (पु.)

व्युत्क्रमण संकल्पन

निबर कसोटी

n. नित्यक्रम (न.)

यादृच्छिक वितरण

यादृच्छिक नमुनानिवड

यदृच्छित आंशिक बहुघटकी संकल्पन

क्रमानुक्रम नमुनाफले

गुणोत्तर आकल

वास्तवमोली

पुनरावर्तन खेळ

आधारसामग्रीचे संक्षेपण

(also coefficient of regression) समाश्रयण गुणांक

(also called orderly stationary point process) नियमित स्थिर बिंदु प्रक्रम

सापेक्ष गुणाकरिता

नवीकरण सिद्धांत

प्रतिकृत नमुनानिवड

प्रतिसाद दोष

व्युत्क्रमण कसोटी

n. निबरपणा (पु.)

मार्गनिवड समस्या

यादृच्छिक परिणाम प्रतिमान

यादृच्छिक नमुनानिवड दोष

यदृच्छित प्रतिमान

प्रतांक कसोटी

गुणोत्तर आकलक

n. फेरपकड (स्त्री.)

पुनरावर्तन विरोधाभास

adj. १ अनावश्यक (as in : redundant relation अनावश्यक संबंध) २ अतिरिक्त (as in : redundant equation अतिरिक्त समीकरण)

समाश्रयण वक्र

त्याज्य प्रतपातळी

सापेक्ष नेमकेपण

पुनर्मागणी पातळी

n. प्रतिकरण (न.)

प्रतिसाद रूपांतरित मूल्य

व्युत्क्रमी संबंध

रूम चौरस

पंक्ति वारंवारता

यादृच्छिक दोष

यादृच्छिक नमुनानिवड आकडे

यदृच्छित प्रतिसाद

n. (as in : conjugate ranking संयुग्मी क्रमांकन)

hyperbolic programming

adj. अप्रभावी

पुनरावर्तन संबंध

अतिरिक्त समीकरण

समाश्रयण अवलंबन

नाकारलेले गठ्ठे

odds ratio

पुनर्मागणी बिंदु

प्रातिनिधिक चौकशी

मात्रा रूपांतरित मूल्य [दिलेल्या चेतकाच्या प्रतिसादाचे रूपांतरित मापन. उदा. जैविक अभ्यासात आकडेमोड व आकृतिरूपण सोपे जावे म्हणून असे रूपांतरण करतात.]

ऱ्होड्‌स वितरण

(मध्याचा) वर्गमूळ आकलक

n. पंक्तितंत्र (न.)

यादृच्छिक घटना

यादृच्छिक निवड

यदृच्छित कसोटी

मध्य क्रमांकन

गुणोत्तर मापनी

उच्चनीचांक कसोट्या [उच्च मूल्यांवर / नीच मूल्यांवर आधारित कालक्रमिकेतील कलांच्या अभ्यासाकरिता वापरण्याच्या वितरणनिरपेक्ष कसोट्या. एखादे निरीक्षण मूल्य., क्रमिकेतील त्याच्या आधीच्या सर्व मूल्यांपेक्षा मोठे / लहान असेल, तर ते उच्च / नीच गणले जाते. फोस्टर व स्टुअर्ट यांनी अशा दोन कसोट्या मांडल्या आहेत.]

पुनरावर्तन काल

अनावश्यक संबंध

समाश्रयण आकल

(also called α error) त्यजन दोष

सापेक्ष प्रवरण

पुनर्मागणी नगसंख्या

प्रातिनिधिक नमुना

प्रतिसाद पृष्ठ

रिकार्डो परिणाम

वर्ग-मध्य मूळ

r वा मध्य

(abbr. of random variable) या.च (यादृच्छिक चल)

यादृच्छिक आवेग प्रक्रम

यादृच्छिक श्रेणी

n. यादृच्छक (पु.)

n. (rank unit) क्रमक (पु.) (क्रम एकक)

परिमेय फल

अवगम प्राप्ति [अपूर्ण खंड संकल्पनांचे प्रयोग विश्लेषण करताना उपचारांची काही माहिती मिळत नाही. ती खंडांच्या बेरजांमधील तुलनेने मिळू शकते.]

पुनरावर्ती घटना

रीड-मुंच पद्धति

समाश्रयण रेषा

त्यजन रेषा

मंद दोलन

पुनर्मागणी काल

n. प्रजननक्षमता (स्त्री.), n. पुनर्निर्मितिक्षमता (स्त्री.)

प्रतिसाद पृष्ठ संकल्पन

कंगोरा समाश्रयण

विचलन वर्ग मध्य मूळ

r-संख्यांक (पु.)

मूल-प्रसामान्य वितरण

यादृच्छिक रेषीय आलेख

यादृच्छिक प्रारंभ

adv. यादृच्छिकतेने, यादृच्छिकतया, यदृच्छेने

क्रमांक यदृच्छीकरण कसोट्या

निर्धारित कल

आंतरखंड अवगम प्राप्ति

पुनरावर्ती मार्कोव्ह मालिका

१ (same as base period) संदर्भ काल २ संदर्भ कालावधि

समाश्रयण पृष्ठ

त्यजन संख्या

n. (as in psychometry) वितंबनीयता (स्त्री.), विश्वसनीयता (स्त्री.)

n. फेर क्रमरचना (स्त्री.)

adj. अवशिष्ट, अवशेष

प्रतिसाद अवधि वितरण

(abbr. of relative identified distribution transformation analysis) साभिरूप विश्लेषण (सापेक्ष अभिज्ञात वितरण रूपांतरण विश्लेषण) [व्यक्तिनिष्ठ (subjective) वर्गीकरण केलेल्या अथवा नीट न नोंदलेल्या सामग्रीचे विश्लेषण करण्यासाठी ब्रॉसने सुचवलेली पद्धती. प्रसामान्य वितरणाऐवजी एकसमान वितरणाचा उपयोग करून नोंदीचे वाटप अभिज्ञात वितरणानुसार केले जाते.]

दोषवर्ग मध्य मूळ

विनाश समस्या

n. अंधारक (पु.)

यादृच्छिक समागम

यादृच्छिक फरसबंदी

n. यादृच्छिकता (स्त्री.)

राव-ब्लॅकवेल प्रमेय

परिमेयामोली

आयताकार साहचर्य मांडणी [वर्तक १९५९] [तीन सहयोगी वर्ग असलेले हे एक अंशतःसंतुलित अपूर्ण गट संकल्पन आहे. पहिल्या दोन सहयोगांमधील संबंधांनुसार त्यांतील उपचारांच्या वर्गीकरणाच्या दोन संरचना एकावर एक ठेवून त्याची आयताकार मांडणी करता येते.]

persistent state

संदर्भ संच

n. समाश्रयी (पु.)

त्यजन क्षेत्र

विसंबनीयता गुणांक

पुनरावृत्त सरासरीकरण

अवशिष्ट वर्गबेरीज

निर्बंधित कायवर्ग (χ2) कसोटी

रीमान वितरण

circular histogram

साताचा नियम

रायकोव प्रमेय

यादृच्छिक सारणी

(abbr. r. v.) (also stochastic variable or called variable or variate) यादृच्छिक चल (या. च.)

यादृच्छिकता कसोटी

राव-कूपर प्रतिमान

कच्च्या मालाचा साठा

आयताकार आकृति

पुनरावर्ती प्रायोजन

परावर्तक अटकाव

n. खंत (स्त्री.)

त्यजनशील नमुनानिवड

स्व-सहसंबंध गुणांक

पुनरावृत्त सर्वेक्षण

अवशिष्ट अवधि

निर्बंधित प्राचल

खरीखोटी बाब पद्धति

रोसेनबाम कसोटी

ठोकताळा (पु.)

inflation factor

यादृच्छिक कुरव

यादृच्छिक भ्रमण

n. कक्षा (स्त्री.) cf. domain

राव प्राप्तांकन कसोटी

crude moment

आयताकार वितरण

सोपान प्रणाली [वोल्डने सुचवलेली, पुढील गुणधर्म असणारी, अर्थमितीमधील समीकरण प्रणाली. (१) (t-1) या क्षणापर्यंतच्या चलांच्या किंमती माहित असल्या तर त्या समीकरणांच्या साह्याने ' t ' या क्षणी त्या चलांच्या किंमती कोणत्याही क्रमाने मिळू शकतात व (२) प्रणालीतील प्रत्येक समीकरण एकतर्फी कारक (unilateral causal) अवलंबन दर्शवते.]

प्रतिबिंब तत्त्व

खंत फल

नमुना संकल्पनाची सापेक्ष कार्यक्षमता

विसंबनीयता फल

पुनरावृत्त प्रयत्न

प्रतीक्षा अवधि [नवीकरण प्रक्रमात कोणत्याही कालबिंदूपासून त्याच्या लगतपूर्वीच्या नवीकरण बिंदूपर्यंतच्या काळास 'अवशिष्ट अवधी' असे म्हणतात. या तीन अवधींतील संबंध खालील समीकरणाने स्पष्ट होतो : (लोटलेला अवधी = अवशिष्ट अवधी + प्रतीक्षा अवधी).]

निर्बंधित यदृच्छीकरण

काटकोनी संकल्पन

गोलपृष्ठी संकल्पन [k-घटक प्रयोगाचे (factor experiment) अपेक्षित उत्पादन जर k-घटक पातळ्यांमध्ये d घाताची बहुघाती राशी असेल आणि जर आकलित प्रतिसादाचे (estimated response) प्रचरण हे त्या संकल्पनाच्या मध्यापासूनच्या अंतराचे फल असेल तर त्या k-घटक संकल्पनाला d वा क्रम असलेले "गोलपृष्ठी संकल्पन' म्हणतात. १९५७ मध्ये बॉक्स आणि हंटर यांनी ही संज्ञा उपयोगात आणली.]

(also length of run) (as, in quality control) मालिका लांबी [या ठिकाणी मालिका लांबी म्हणजे मालिकेतील खुणांची संख्या.]

adj. यादृच्छिक

यादृच्छिक प्रसामान्य प्राप्तांक कसोटी

n. यदृच्छिकरण (न.)

कक्षा आलेख

आगमनांचे प्रमाण

कच्चा प्राप्तांक

आयताकार खेळ

संक्षेपित संकल्पन

नकार प्रमाण

नियमित उत्तम अनंतवर्ती प्रसामान्य आकलक

(also called power efficiency) कसोटीची सापेक्ष कार्यक्षमता

विसंबनीयता प्रतिमान

n. पुनरावृत्ति (स्त्री.)

लोटलेला अवधि

निर्बंधित अनुक्रमिक कार्यपद्धति

दक्षिण पुच्छ संभाव्यता, उजवे पुच्छ संभाव्यता

n. १ परिवलन (न.) (as in : factor rotation घटक परिवलन) २ क्रमव्यापी (पु.) (as in : rotation sampling क्रमव्यापी नमुनानिवड)

मालिका कसोटी

(also called random balance design) यादृच्छिक वाटप संकल्पन

यादृच्छिक क्रम

यदृच्छिकरण तत्त्व

कक्षा अवकाश

घट प्रमाण, क्षय प्रमाण

रॅले वितरण

आयताकार जालक

संक्षेपित समीकरणे

n. पुनर्निर्मिति (स्त्री.)

नियमबद्ध सशर्त वितरण

आकलकाची सापेक्ष कार्यक्षमता

adj. विसंबनीय

पुनरावृत्तक गट नमुनानिवड नियोजन

अवशिष्टोपचार प्रभाव

निर्बंधित चल

काटकोन-त्रिकोणाकृति वितरण

क्रमव्यापी नमुनानिवड [विल्क्सने सुचवलेली व एक्लेअरने सुधारलेली पद्धती. यात एका पाठोपाठ निवडलेल्या नमुन्यांच्या जोड्यांमधील घटक काही (इष्टतम) प्रमाणात सामाईक असतात.]

n. pl. मालिका (स्त्री. अ. व.)

यादृच्छिक आगमने

यादृच्छिक लंब रूपांतरणे

यदृच्छिककरण कसोटी

कक्षा वर्ग गुणोत्तर कसोटी

सेवारोध हानि प्रमाण

रॅले कसोट्या

परिशोधित निर्देशांक

लघुकृत दोष वर्गबेरीज [एखाद्या संख्याशास्त्रीय संकल्पनेत प्रचरणाचे विश्लेषण करताना रेषीय प्रतिमान असे घेतात. यातील केले तर प्रतिमान असे होते. या नव्या प्रतिमानाला लघूकृत प्रतिमान म्हणतात व त्याच्या दोष वर्गबेरजेला 'लघूकृत दोष वर्गबेरीज' म्हणतात. जर मूळ रेषीय प्रतिमान असे n घटकी असेल तर पैकी कोणतीही ४ प्राचले शून्य करून वरीलप्रमाणे लघूकृत प्रतिमान मिळते व त्याच्या दोष वर्गबेरजेस 'लघुकृत दोष वर्गबेरीज' म्हणतात.]

पुनर्निर्मिति घटना

नियमबद्ध सशर्त संभाव्यता

सापेक्ष दोष

n. विसंबन (न.)

n. परत ठेवणे (न.), पुनःस्थापन (न.)

अवशिष्ट प्रचरण

return time

n. जोखीम (स्त्री)

n. द्यूतचक्र (न.)

मध्यकाच्या वरील व खालील मालिका

(also called random allocation design) यादृच्छिक समतोल संकल्पन

यादृच्छिक प्राचल

adj. यदृच्छित, यदृच्छिकृत

n. १ प्रतांक (पु.) २ क्रमांक (पु.)

प्रत्याय प्रमाण

n. R-आलेख (पु.)

परिशोधक परीक्षण

संक्षेपित रूप पद्धति

पुननर्मिति प्रतिमान क्षितिज प्रमेय

नियमित आकलक

सापेक्ष वारंवारता

नवीकरण वितरण

साधनसामग्रीचे प्रतिस्थापन

अवशिष्ट प्रतीक्षा अवधि

परतीच्या स्थिती

जोखीम फल

रॉबिन-चक्री संकल्पन, राऊंड रॉबिन संकल्पन

वर-खाली मालिका

यादृच्छिक द्विशाखन

यादृच्छिक बिंदु निवड पद्धति [क्षेत्रांची नमुनानिवड आकारमानानुसारी संभाव्यता पद्धतीने सुलभपणे करण्यासाठी ही पद्धत आहे. या पद्धतीत नकाशावरील बिंदू यादृच्छिकतेने निवडतात. ते बिंदू ज्या ज्या क्षेत्रात पडतात ती ती क्षेत्रे निवडली जातात.]

१ यदृच्छित गट संकल्पन २ यदृच्छित खंड संकल्पन

क्रमांक सहसंबंध

n. १ पदनिश्चयन (न.) २ निर्धारण (न.)

पूर्वतयारी कसोटी

adj. सरळरेषीय

शिथिल परीक्षण

पुनर्निर्माण प्रक्रम

नियमित गट-विभाज्य अपूर्ण खंड संकल्पन

(abbr. ridit analysis) सापेक्ष अभिज्ञान वितरण रूपांतरण विश्लेषण (साभिरूप विश्लेषण)

नवीकरण फल

पुनःस्थापन प्रक्रम

वियोज्य संतुलित अपूर्ण खंड संकल्पन

(also return period) परतीचा काल

रॉबिन्स-मन्रो प्रक्रम

n. स्थलांकन (न.)

रूदरफोर्ड सांसर्गिक वितरण

यादृच्छिक घटक

stochastic process

१ यदृच्छित गट २ यदृच्छित खंड

प्रतांकी अवयवीकरण

n. गुणोत्तर (न.)

वास्तविक वेतन, खरे वेतन

सरळरेषीय कल

संकुचित नमुना

n. समाश्रित (न.) (समाश्रयण संबंधातील अवलंबी चल)

नियमित मार्कोव्ह नवीकरण प्रक्रम

सापेक्ष निर्देशांक

नवीकरण प्रक्रम

पुनःपूर्ति नियम

मार्कोव्ह प्रक्रमाचा साधक

महसुली परिव्यय

n. निबर (पु.) [संख्याशास्त्रीय कार्यपद्धती ज्या अनेक गृहीतकांवर आधारलेल्या असतात त्यापैकी काही गृहीतकांशी वस्तुस्थिथी जुळणारी नसते असे आढळून येते. गृहीतकांपासून वस्तुस्थिती दूर गेल्याचा ज्या कार्यपद्धतीवर फारसा परिणाम होत नाही, ती कार्यपद्धती निबर आहे असे म्हणतात. गृहीतकांपासून आपण कितपत दूर जाऊ शकतो यावर निबरपणाचे मान अवलंबून असते.]

मार्गी नमुनानिवड [पिकांच्या पाहणीमध्ये, पुरेसे क्षेत्र समाविष्ट करणारा मार्ग निवडून रस्त्याच्या कडेने असणाऱ्या विविध पिकांची नोंदणी केली जाते. अशा रस्त्याच्या जागा यादृच्छिक असणे संभवनीय नाही व म्हणून त्यावर आधारलेले पिकांचे अंदाज पूर्वग्रहयुक्त असण्याचा संभव आहे. पण तोच मार्ग अनेक वर्षे वापरला असता मिळणारे अंदाज हे उपयुक्त ठरू शकतात. क्रमबद्ध नमुनानिवडीचा एक प्रकार म्हणून ही पद्धत पिकांचे अंदाज मिळवण्यासाठी वापरता येईल.]