राज्यशास्त्र परिभाषा कोश

अनुभवपूर्व गृहीतक

adj. अपसामान्य

निरकुंश राजसत्ता, निरंकुश राजेशाही

महालेखापाल (सा.)

n. संपादन (न.)

n. क्रियावाद (पु.)

n. १ (formal document embodying a request) विनंतिपत्र (न.) २ मानपत्र (न.) ३ (a formal speech) अभिभाषण (न.), भाषण (न.) ४ (deportment) चालचर्या (स्त्री.) v. t. १ संबोधणे २-ला उद्देशून लिहिणे ३ अभिभाषण करणे, भाषण करणे

ॲडज्युटंट जनरल

प्रशासकीय निर्णय, प्रशासनिक निर्णय

प्रशासनिक कार्यपद्धति

n. प्रशासक (सा.)

समुपदेशक मतदान

n. १ संलग्नीकरण (न.) २ संबद्धीकरण (न.)

n. आंदोलन (न.), चळवळ (स्त्री.)

n. सहाय्य (न.), मदत (स्त्री.)

अखिल भारतीय सेवा

n. १ विकल्प (पु.) २ पर्याय (पु.)

n. pl. प्रतिपूर्ति (स्त्री.) cf. compensation

n. अराजक (न.), अराजकता (स्त्री.)

n. राजकीय किंवा आर्थिक एकीकरण (न.) (१३ मार्च १९३८ रोजी हिटलरने ऑस्ट्रिया जर्मनीस जोडून घेतला. त्याला २० एप्रिल १९३८ रोजी सार्वमताद्वारे ऑस्ट्रियाच्या मतदारांनी दिलेली मान्यता)

अंझुस करार (ऑस्ट्रेलिया व न्युझीलंड यांच्याशी अमेरिकेने सॅन-फ्रॅन्सिस्को येथे १९५१ मध्ये केलेला परस्पर सुरक्षा करार)

प्रवर्तित होणे

अभियोग्तता चाचणी

शस्त्रास्त्र नियंत्रण

n. अनुच्छेद (पु.)

संमति

महामंडळ, निगम

ॲटलांटिक (राष्ट्र) समुदाय

सज्ञान होणे

v. t. प्राधिकार देणे, प्राधिकृत करणे

n. मतवर्षाव (पु.)

अनुभवपूर्व, प्रागनुभव–

v. t. निरास करणे, नाहीसा करणे cf. cancel

निरपवाद हक्क

n. लेखापाल (सा.)

परिग्रही समाज

n. क्रियावादी (सा.)

n. चिकटून राहणे (न.)

प्रशासन : लोक व निजी, प्रशासन : लोक व खाजगी

प्रशासकीय स्वेच्छानिर्णय, प्रशासकीय स्वविवेक

प्रशासकीय प्रक्रिया संप्रदाय

n. ॲडमिरल (पु.), नौसेनापति (पु.), दर्यासारंग (पु.)

सल्लागार मंडळ

सोयरेसंबंध (पु. अ. व.)

adj. आंदोलनात्मक

n. परिसहायक (सा), ए. डी. सी. (सा.)

स्वैर आश्वासने

n. एकत्रीकरण (न.)

n. pl. सुखसोयी (स्त्री. अ. व.), सुविधा (स्त्री. अ. व.)

पूर्वजपूजा (स्त्री.)

adj. विरोधी

n. वर्णविद्वेष (पु.)

v. t. & i. (as, Acts) प्रयुक्त करणे, प्रयुक्त होणे, (as, rules) लागू करणे, लागू होणे

adj. स्वेच्छानुसारी, मनमानी

शस्त्र अधिरोध

अभिव्यक्त प्रधान आधारविधान

अनुसमर्थन v. t. अनुमती देणे

संघराज्य

अणु बाँब

जागरूक जनता

adj. १ प्राधिकारवादी २ स्वामित्व प्रधान ३ सत्तावादी

वर्जनसंबंध (पु.)

n. परित्याग (पु.)

n. निरास (पु.)

adj. १ (as, a rule) निरपवाद २ (as, a power), निरंकुश ३ (as against relative) निरपेक्ष ४ निर्विवाद ५ संपूर्ण

लेखांकन व लेखापरीक्षा

n. परिग्रहशीलता (स्त्री.)

प्रेयस्करी ईहा

आसंग (पु.)

प्रशासन आणि व्यवस्थापन

प्रशासनिक काटकसर, कार्यक्षमता व सोय

प्रशासनिक प्रक्रिया

नौविधि न्यायालय

आंतर शासकीय संबंध सल्लागार आयोग

n. १ दृढकथन (न.) २ होकार (पु.) ३ प्रतिज्ञाकथन (न.)

n. अज्ञेयवादी (सा.)

n. स्मरण-सहाय्य सूची (स्त्री.)

adj. सर्वसमावेशक

n. हौशी (सा.)

भांडवलशाही व्यवस्था (व्यक्तिगत उपक्रमाला वाव देणारी)

n. अँग्लो इंडियन (सा.)

पूर्ववर्ती प्रसिद्धी व सल्लामसलत

adj. उदासीन

नियुक्ति प्राधिकारी

n. १ लवाद (पु.) २ लवादनिर्णय (पु.)

शस्त्र स्पर्धा, शस्त्रास्त्र स्पर्धा

adj. अभिव्यक्त

n. अनुमति (स्त्री.)

संघटना

अणुमुक्त क्षेत्र

n. क्षीणन (न.)

n. प्राधिकारवाद (पु.)

n वर्जन (न.) (as in : customs of avoidance वर्जनरूढी)

n. पदत्याग (पु.)

n. निरासवाद (पु.), निराकरणवाद (पु.) (अमेरिकेतील निग्रो गुलामगिरी प्रथा नष्ट करण्याचा आग्रह धरण्याविषयीचा सिद्धांत)

सार्वभौमत्वाची निरंकुशता

लेखांकन व्यवस्थापन

v. t. १ दोषमुक्त करणे २ ऋण चुकते करणे, कर्ज फेडणे ३ कामगिरी बजावणे

adj. प्रत्यक्ष

n. तदर्थवाद (पु.)

प्रशासन आणि राजकारण

प्रशासकीय कार्यक्षमता

प्रशासकीय प्रक्रिया चळवळ, प्रशासकीय सुधार आंदोलन

१ नौविधि अधिकारिता २ ॲडमिरलची अधिकारिता

सल्लागार परिषद

आफ्रो-आशियाई गट

n. अज्ञेयवाद (पु.)

वायुसेनापरिषद (स्त्री.)

n. अभिकथन (न.)

कार्यदूत

n. दारूगोळा (पु.)

n. चेतनवाद (पु.)

v. t. पूर्वदिनांकित करणे, मागील तारीख टाकणे

n. उदासीनता (स्त्री.)

१ नियुक्ति शक्ति २ नेमणुकीचे अधिकार

adj. आर्ष

विरामसंधि (पु.)

n. अभिव्यक्तीकरण (न.)

निर्धारित कर

संस्था, मंडळी

अणुऊर्जा आयोग

अभिवृत्ति अनुमापन

प्राधिकार व नेतृत्व

n. अपदारण (न.)

v. t. अपहरण करणे

n. निरासवादी (सा.), निरासक (सा.)

n. १ निरंकुशतावाद (पु.) २ निरपेक्षतावाद (पु.)

लेखा अधिकारी

n. दोषमुक्ति (स्त्री.)

(special pension fund) विमागणितीय निधि, विमागणित निधि

प्रक्रिया विधि

शासनाचे प्रशासन

१ प्रशासकीय कार्यकारिणी २ प्रशासनिक कार्यकारी अधिकारी

प्रशासकीय विनिमय

नौविधि (पु.)

समुपदेशक अधिकारिता

अभिकरण सेवा

कृषि-उद्योग प्रतिरूप

वायुसेना मंत्रालय

v. t. अभिकथन करणे

वाणिज्यदूत

n. सर्वक्षमा (स्त्री.)

n. जीवात्मवाद (पु.)

n. मानवमिति (स्त्री.)

adj. निर्विवाद

n. १ नियुक्ति (स्त्री.), नेमणूक (स्त्री.) २ नियत भेट (स्त्री.)

n. आद्यरूप (न.)

n. शस्त्रे (न. अ. व.)

v. t. अध्यारोप करणे

n. १ आकारणी (स्त्री.) cf. duty २ निर्धारण (न.)

संहति

अणुऊर्जा (स्त्री.), अणुशक्ति (स्त्री.)

n. अभिवृत्ति (स्त्री.)

राज्याच प्राधिकार

n. मातुल वर्चस्व (न.)

n. अपहरण (न.)

n. pl. आदिवासी (सा. अ. व.)

n. १ संक्षेप (पु.) २ गोषवारा (पु.), सार (न.) ३ Admin. (as, a return) विवरण (न.) v. t. १ संक्षिप्त करणे २ गोषवारा काढणे, सार काढणे adj. १ संक्षिप्त, बिनतपशील २ (not concrete) अमूर्त ३ (abstruse) गूढ ४ (as applied to sciences) केवल, शुद्ध

v. t. १ श्रेय देणे २ अधिस्वीकृती देणे

कृपादान (न.)

n. विमागणक (सा.)

v. t. & i. स्थगित करणे, स्थगित होणे

प्रशासन कर्मचारीवर्ग

प्रशासनिक दानत, प्रशासनिक सचोटी

प्रशासकीय प्रतिवेदन

n. ॲडमिरलपद (न.), नौसेनापतिपद (न.)

समुपदेशक मत

n. अभिकरण (न.), एजन्सी (स्त्री.)

कृषिभूमि कायदा, शेतजमीन कायदा

हवाईपत्तन (न.)

n. निष्ठा (स्त्री.)

दूत, प्रतिनिधि

adj. अनियतरूप

adj. जीवात्मवादी

adj. विमानवेधी

n. प्रेषिती (सा.)

v. t. संविभाजन करणे

n. क्षेत्र (न.)

सेना अभियंता दल

adj. सिद्ध

मत्ता व दायित्वे

संघ

अण्वस्त्र विध्वंस

महान्यायवादी (सा.)

n. १ प्राधिकारी (सा.) २ प्राधिकरण (न.) ३ प्राधिकारपत्र (न.) ४ प्राधिकार (पु.)

n. १ निवाडा (पु.) २ पुरस्कार (पु.)

n. अपप्रेरक (सा.)

n. pl. आदिवासी (सा. अ. व.), आदिवासी लोक (पु. अ. व.)

n. अमूर्तीकरण (न.)

n. अधिस्वीकृति (स्त्री.)

संसद अधिनियम

तदर्थ नियुक्ति, तदर्थ नेमणूक

स्थगन प्रस्ताव

n. प्रशासन (न.)

प्रशासकीय अधिकारिता

प्रशासकीय गुप्तता

n. १ दत्तविधान (न.) २ स्वीकृति (स्त्री.) ३ अंगीकार (पु.)

optional referendum

n. pl. कार्यसूची (स्त्री.)

कृषकदल (न.), किसानदल (न.)

हवाई अवकाश अधिकारिता

n. युति (स्त्री.)

उच्च आयुक्त

n. ताईत (पु.)

v. t. १ जोडणे, अनुबद्ध करणे २ (as, province, country) सामील करून घेणे, खालसा करणे

क्षेपणास्त्र प्रतिरोधक पद्धति

अपील समिति

adj. संविभाजित

n. आखाडा (पु.), रिंगण (न.)

व्यापी सेना, ताबा घेणारी सेना

(Association of South-East Asian Nations) असोसिएशन ऑफ साऊथ-ईस्ट एशियन नेशन्स (इंडोनेशिया, मलेशिया, फिलिपिन्स, सिंगापूर, थायलंड यांनी आर्थिक व सामाजिक विकासासाठी १९६७ मध्ये स्थापन केलेली प्रादेशिक संघटना)

n. pl. मत्ता (स्त्री.)

n. १ संघ (पु.) २ साहचर्य (न.)

n. गट भंजनीकरण (न.) व्यक्तीला दुर्बल करून तिची राजसत्तेवरील अवलंबिता वाढवणे)

n. १ मुखत्यार (सा.) २ न्यायवादी (सा.)

n. एकतंत्र पद्धति (स्त्री.)

n. गृहीतक (न.)

शक्तता

राजकारणातीत पवित्रा, राजकारणातीततेचा पवित्रा

विद्याक्षेत्रीय स्वातंत्र्य

adj. अधिस्वीकृत

राज्यसंस्थेची कृति

१ तदर्थ प्राधिकारी २ तदर्थ प्राधिकरण

बेमुदत स्थगन

प्रशासकीय कार्यक्रम, प्रशासनिक क्रियाकलाप

प्रशासकीय न्याय

प्रशासकीय सेवा, प्रशासन सेवा

प्रौढ मताधिकार

महा अधिवक्ता

(provoking agent) प्रक्षोभकर्ता (पु.)

कृषक समाजवाद

आकाशात् आकाश क्षेपणास्त्र

युतिबंध (पु.)

अधिराजदूत

सामाजिकीकरणाची मूलावस्था

n. जोडून घेणे (न.), अनुबंधन (न.)

कॉमिंटर्न विरोधी करार

अपील कार्यपद्धति

n. संविभाजन (न.)

n. १ अभिजातवर्ग (पु.) २ अभिजनसत्ता (स्त्री.)

n. न्यायालयीन समुपस्थापन (न.)

assassinator

n. अभिहस्तांकिती (सा.)

v. t. गृहीत धरणे

अधिहरण करणे, सरकारजमा करणे

n. गुणविशेष (पु.)

n. एकतंत्री (सा.)

n. १ अक्ष (पु.) २ गट्टी राष्ट्र (न.), अक्ष राष्ट्र (न.)

सामर्थ्य

v. t. १ उत्सादन करणे २ निराकरण करणे cf. cancel

n. १ अकादमी (स्त्री.) २ (school or place of training in which some special art is taught) प्रबोधिका (स्त्री.)

n. उपवृद्धि (स्त्री.)

n. अधिनियम (पु.)

तदर्थ अनुदान

n. स्थगत (न.)

प्रशासनिक अभिनिर्णय

प्रशासनिक विधि, प्रशासनिक कायदा

प्रशासकीय अधिकारी महाविद्यालय

n. भेसळ (स्त्री.)

n. अधिवक्ता (सा.)

n. अभिकर्ता (पु.)

कृषिप्रधान समाज, शेतीप्रधान समाज

आकाशात् भूमि क्षेपणाशास्त्र

मित्रदेश (पु. अ. व.)

n. परराष्ट्र वकील (सा.)

adj. सदृश्य

n. जोडपत्र (न.)

adj. लोकशाहीविरोधी

n. अपील (न.)

उपमार्ग (पु.), पोचमार्ग (पु.)

n. अभिजातवर्गीय (सा.)

n. १ थकबाकी (स्त्री.) २ खकित काम (न.)

v. t. हत्या करणे, जिवे मारणे

n. अभिहस्तांकन (न.)

n. गृहीत (न.)

अटकावून ठेवणे

लेखापरीक्षा नियंत्रण

adj. एकतंत्री, एकतंत्र–

n. pl. ‘होय’ पक्षी (सा.)

क्षमता

v. t. अनुपस्थित राहणे, गैरहजर राहणे

n. स्वीकृति (स्त्री.), स्वीकार (पु.) cf.assent

n. उपार्जन (न.)

प्रभारी

Law निरवधि

v. t. अभिनिर्णय करणे

प्रशासनिक क्षेत्रे व क्षेत्रीय सेवा

प्रशासनिक आदेश, प्रशासकीय आदेश

प्रशासकीय राज्य

n. जारकर्म (न.)

हवाई अधिकारक्षेत्र

adj. एकूण

adj. कृषिभूमिविषयक, शेतजमीनविषयक

n. आल्डरमन (पु.)

मित्रराष्ट्र (न.)

n. संदिग्धता (स्त्री.)

n. १ सादृश्य (न.) २ समधर्मता (स्त्री.), समवृत्तिता (स्त्री.)

वार्षिक वित्तीय विवरणपत्र

n. संघराज्यवादविरोधी (सा.)

अनुनय धोरण

n. दृष्टिकोन (पु.)

adj. अभिजात, खानदानी

n. स्वार्थसाधू (सा.) (राजकारणी)

n. (also assassin) हत्यारा (पु.), मारेकरी (पु.)

n. सात्मीकरण (न.)

आश्वासन समिति

अटकावणी लावणे

n. लेखापरीक्षा (स्त्री.)

n. स्वयंचलन (न.)

(Afro-Asian Peoples’ Solidarity Organisation) आफ्रो-आशियाई लोकांची दृढता संघटना

पात्रता

अनुपस्थित मतदार

n. (the act of becoming joined as in a confederation or union) १ सामिलीकरण (न.) २ राज्यारोहण (न.) ३ पदारोहण (न.)

n. अभिसंस्करण (न.)

स्थानापन्न

अंतरिम कालीन

n. अभिनिर्णय (पु.)

प्रशासकीय सहायक

प्रशासकीय संघटना आणि सामाजिक पद्धति

प्रशासनिक संरचना, प्रशासकीय संरचना

v. t.& i. १ झलक दाखविणे २ प्रसादचिन्ह दिसणे n. १ झलक (स्त्री.) २ प्रसादचिन्ह (न.)

हवाई टेहळणी

हितसंबंधांचे समुच्चयन

कृषि प्रशासन

n. अन्यदेशीय (सा.) adj. अन्यदेशीय

वाटप कार्य

adj. संदिग्ध

n. विश्लेषण (न.)

वार्षिक अहवाल, वार्षिक प्रतिवृत्त

n. प्रतिक्षेपणास्त्र (न.) adj. क्षेपणास्त्रविरोधी

अपील अधिकारिता

n. अनुशंसा (स्त्री.), अनुशंसन (न.)

n. आर्मागेडॉन (न.) (अनिष्ट समजल्या जाणाऱ्या शक्तींविरुद्धचे युद्ध उदा : पहिले महायुद्ध)

सत्तामद (पु.)

n. हमला (पु.)

n. सहाय्य (न.)

अपेक्षित विनाश, खात्रीचा विनाश

१ समपहरण करणे २ गमावणे

n. लेखापरीक्षण (न.)

स्वायत्त प्रदेश

तदर्थ समिति

योग्यता

अनुपस्थितांचे मतदान

n. समायोजन (न.)

n.संचयन (न.)

तात्पुरता

मूल्यानुसार शुल्क किंवा कर

n. अभिनिर्णेता (पु.)

प्रशासनिक वर्तन

प्रशासनिक संघटना, प्रशासनिक संघटन

प्रशासनिक व्यवस्था

आगाऊ प्रत

n. विमानतळ (पु.)

n. समुच्चयन (न.)

शेतकरी समाज, कृषक समाज

v. t. दुरावा निर्माण करणे

n. १ वाटप (न.), वाटणी (स्त्री.) २ विल्हेवार वाटप (न.)

उभयपक्षी नाते

विश्लेषणात्मक तपासणी सूची

n. वर्षासन (न.), वार्षिकी (स्त्री.)

n. सहजवैर (न.)

adj. अपिलीय, अपील–

विनियोजन लेखा

सुखासीन राजकारणी, पर्यकी राजकारणी, आरामखुर्चीतील राजकरणी

v. t. अनधिकारतः ग्रहण करणे, अनधिकारतः दावा सांगणे

पारख कार्यालय

n. सहयोगी (सा.)

n. अंतराळवीर (पु.)

अभिग्रहण करणे, जप्त करणे

महालेखापरीक्षक (सा.)

adj. स्वायत्त

सल्लागार समिति

अर्हता

n. १ अनुपस्थिति पद्धति (स्त्री.) २ अन्यत्रवासी पद्धति (स्त्री.)

n. १ साथीदार (सा.) २ सह अपराधी (सा.)

v. t. आरोप ठेवणे cf. charge

अस्थायी

मूल्यानुसार

अभिनिर्णयी कार्यपद्धति

प्रशासनिक वर्ग, प्रशासकीय वर्ग

प्रशासनिक घटना

प्रशासकीय प्रशिक्षण

पूर्वयोजक (पु.)

n. हवाई समार्थ्याधारित राजकारण (न.)

adj. समुच्चयी

कृषि पणन मंडळ, कृषि बाजार मंडळ

n. १ हतात्म श्रम, नष्टस्व श्रम २ हतात्म श्रमिक, नष्टस्व श्रमिक

n. १ नियत रक्कम (स्त्री.) २ नियत वाटप (न.) ३ भाग वाटप (न.)

n. द्विधावृत्ति (स्त्री.)

adj. विश्लेषणात्मक

v. t. विलोपन करणे cf. cancel

n. १ प्राचीनता (स्त्री.) २ प्राचीन काळ (पु.)

n. परिशिष्ट (न.)

विनियोजन अधिनियम

सशस्त्र बल

n. अरॉन्दिस्मा (पु.) (फ्रान्समधील स्थानिक शासनाचे निर्वाचन क्षेत्र किंवा शासनाचा प्रशासनिक घटक)

n. १ सभा (स्त्री.) (as in: Legislative Assembly विधानसभा) २ Law जमाव (पु.) (as in: unlawful assembly बेकायदेशीर जमाव)

मंडळ

n. १ अंतराळ वाहन विज्ञान (न.) २ अंतराळविद्या (स्त्री.)

v. t. & i. १ जप्ती आणणे, टाच आणणे २ संलग्न करणे, संलग्न होणे, जोडणे

n. लेखापरीक्षक (सा.)

n. स्वायत्तता (स्त्री.)

विनियोजन समिति

क्षमता सिद्धांत

केवल न्याय

n. उत्तरदायित्व (न.)

साधित भूमिका, स्वतः साध्य भूमिका

कार्यकारी

n. अनुकूलन (न.)

v. t. समायोजन करणे, जुळवून घेणे, जमवून घेणे

प्रशासनिक संहिता व नियमपुस्तिका, प्रशासनिक संहिता व नियमपुस्तके

प्रशासनिक राजकारण

प्रशासकीय न्यायाधिकरण, प्रशासन न्यायाधिकरण

n. साहसवाद (पु.)

n. १ प्रकरण (न.) २ pl. व्यवहार (पु.) ३ घडामोडी (स्त्री. अ. व.)

छापा

कृषि उत्पन्न बाजार समिति

n. दूरीभाव (पु.), परात्मभाव (पु.)

सार्वहेतुक प्राधिकरण

अधिनियमाची सुधारणा, अधिनियमाचे विशोधन

n. अराज्यवाद (पु.)

adj. असंगत

n. ज्यू विरोधवाद (पु.)

n. उपयोजन (न.)

विनियोजन विधेयक

शस्त्रसज्ज तटस्थता

लोकशाहीचे शस्त्रागार, लोकशाहीचे आयुधभांडार

स्वीकृति, स्वीकार

संस्था, निकाय

n. १ आश्रय (पु.) २ आश्रयस्थान (न.)

संलग्न कार्यालय

n. (national economic self-sufficiency) निरंकुश सत्ता (स्त्री.) (राष्ट्रीय आर्थिक स्वयंपूर्णता)

सहाय्यकारी अभिकरण

सशस्त्र क्रांति

n. समर्थता (स्त्री.)

अबाधित स्वातंत्र्य

adj. उत्तरदायी

n. मूकसंमति (स्त्री.) cf. assent

adj. हंगामी

अनुकूली कार्य

n. समायोजन (न.)

प्रशासनिक कौंटी

प्रशासकीय शक्ति, प्रशासनिक शक्ति

प्रशासनिक एकक

जाहिरात कर

n. भावनिकता (स्त्री.), प्रभावकता (स्त्री.)

n. आक्रमण (न.)

adj. कृषि-औद्योगिक

n. संलग्नता (स्त्री.)

n. मित्रराष्ट्र (न.), दोस्तराष्ट्र (न.)

संविधान विशोधन

n. अराजक माजवणारा (पु.), अराज्यवादी (सा.)

n. असंगति (स्त्री.)

adj. समाजविरोधी

जारी करणे, अंमलात आणणे, प्रवर्तन करणे

n. विनियोजन (न.)

n. शस्त्रसंधि (पु.)

संभाव्यलक्षी कुशलता

मूकसंमति

समिति

n. असममिति (स्त्री.)

n. टाच (स्त्री.), जप्ती (स्त्री.)

v. t. अधिप्रमाणन करणे

सहाय्यकारी विधिविधान

अनुभवोत्तर, अनुभवसापेक्ष

n. शपथपूर्वक त्याग (पु.)

निर्विवाद बहुमत

n. १ लेखाशास्त्र (न.) २ लेखाव्यवहार (पु.)

v. t. संपादन करणे

कृतिप्रवण संशोधन