शिक्षणशास्त्र परिभाषा कोश

सामाजिक परिसर

n. समाज आलेख (पु.)

अवधान विस्तार

n. १ भाषण (न.) २ वाक् (स्त्री.) ३ वाचारंभ (पु.) (as in: delayed speech विलंबित वाचारंभ)

n.१ मानक (न.) २ प्रमाण (न.) ३ ध्वज (पु.) ४ इयत्ता (स्त्री.) ५ प्रमाणक (न.) ६ दर्जा (पु.) adj. प्रमाणभूत

n. १ संख्याशास्त्र (न.), सांख्यिकी (स्त्री.) २ आकडेवारी (स्त्री.)

n. संरचना (स्त्री.)

अध्ययन भार

v.t. प्रतिस्थापन करणे

पर्यवेक्षित अध्ययन

n. प्रतीक (न.)

प्रतिचयन उपपत्ति

n. योजना (स्त्री.)

शालेय शिबिर

n. १ शास्त्र (न.) २ विज्ञान (न.)

n. स्काउटिंग (न.)

वरणात्मक धारणा

n. स्वयंमूल्यमापन (न.), स्वयंमूल्यांकन (न.)

ऐंद्रिय साहित्य, ऐंद्रिय साधन

लैंगिक वर्तन

n. सदृशीकरण (न.), अभिरुपता (स्त्री.)

n. समाजशील (पु.) adj. सामाजिक

१ सामाजिक दाय २ सामाजिक वारसा

सामाजशास्त्रीय ध्येय

१ अवबोध कक्षा २ अवबोध विस्तार

वाक् केंद्र

प्रमाण विचलन, प्रमाणभूत विचलन

n. १ स्थान (न.), स्तर (पु.) २ प्रतिष्ठा (स्त्री.) (as in: teacher professional status शिक्षक पेशा प्रतिष्ठा, शिक्षक व्यवसाय प्रतिष्ठा) ३ दर्जा (पु.)

संरचित प्रश्नावली

गटाचा अभ्यास

प्रतिस्थापित वर्तन

n. पर्यवेक्षण (न.), देखरेख (स्त्री.)

n. प्रतीकत्व (न.), प्रतीकता (स्त्री.)

n. १ मंजुरी (स्त्री.), मान्यता (स्त्री.) २ पाठबळ (न.)

१ समाजभीरु व्यक्तिमत्त्व २ आत्मकेंद्री व्यक्तिमत्त्व

शाळा संहिता

adj. १ शास्त्रीय, शास्त्रोक्त, शास्त्रनिष्ठ २ वैज्ञानिक

n. पट (पु.)

१ वरणात्मक विचार २ वरणात्मक विचारप्रक्रिया

n. आत्माविष्कार (पु.), आत्माभिव्यक्ति (स्त्री.), स्वअभिव्यक्ति (स्त्री.), स्वप्रकटीकरण (न.)

१ ऐंद्रिय शक्तता, ऐंद्रिय कुवत २ ऐंद्रिय धारकता

लिंग भेद

n. प्रसंग (पु.)

सामाजिक क्षमता

सामाजिक इतिहास

शिक्षणाचे समाजशास्त्रीय अधिष्ठान

१ अवकाश कल्पन २ अवकाश कल्पना

वाक्‌दोष निवारण

प्रमाण प्राप्तांक

सांविधिक विद्यापीठ

n. विद्यार्थी (पु.), छात्र (पु.), परीक्षार्थी (सा.) (as in : external student बहि:शाल परीक्षार्थी)

अध्ययन तासिका

प्रतिस्थापन (न.)

n. पर्यवेक्षक (सा.)

n. परिसंवाद (पु.)

n. वाळु (स्त्री.), वालुका (स्त्री.)

n. द्विमनस्कता (स्त्री.)

शाळा संकुल

शास्त्रीय अभिवृत्ति

n. छाननी (स्त्री.)

n. स्वलाघव (न.)

n. आत्मभाव (पु.)

ऐंद्रिय संपर्क (पु.अ.व.), इंद्रिय संपर्क (पु.अ.व.)

n. लिंगवाद (पु.)

प्रसंगनिष्ठ कसोटी, प्रसंगनिष्ठ चाचणी

सामाजिक स्वीकार्यता

१ सामाजिक बुद्धि २ सामाजिक बुद्धिमत्ता

n. समाजशास्त्र (न.)

दिक् अवबोधन चाचणी

वाक् सुधार

n. १ प्रमाणीकरण (न.) २ मानकीकरण (न.)

n. मुख्य विधान (न.), मूळ विधान (न.)

विद्यार्थी लेखा, विद्यार्थी लेखांकन

अध्ययन प्रकल्प

प्रतिस्थापन कसोटी, प्रतिस्थापन चाचणी

पर्यवेक्षी संमेलन

n. १ वाक्यविचार (पु.) २ वाक्यव्यवस्था (स्त्री.)

वाळु खेळ, वालुका क्रीडा

n. १ शिष्यवृत्तिधारी (सा.) २ विद्याव्यासंगी (सा.) ३ अध्येता (पु.), विद्यार्थी (पु.)

शालेय गुणदान

शास्त्रीय अन्वेषण

n. १ लिपि (स्त्री.) २ स्क्रिप्ट (न.)

n. स्वकार्य (न.)

स्वयंपदनिश्चयन श्रेणी

ऐंद्रिय प्रशिक्षण

n. s-घटक (पु.)

adj. १ तिरपा २ विषमतल

सामाजिक कार्यक्रम, सामाजिक उपक्रम

सामाजिक गरजा

समाजमिति कसोटी, समाजमिति चाचणी

विशेष क्षमता

वाक् विकृतिशास्त्र

प्रमाणित कसोटी, प्रमाणित चाचणी

निकृंत प्रतिलिपी यंत्र

विद्यार्थीनिहाय खर्च

n. उपांतराल (न.)

adj. सूचनक्षम

पर्यवेक्षी अवलोकन, पर्यवेक्षी निरीक्षण

n. संश्लेषण (न.)

वालुका टेबल

n. १ छात्रवृत्ति (स्त्री.), शिष्यवृत्ति (स्त्री.) २ विद्याव्यासंग (पु.) ३ ज्ञानवत्ता (स्त्री.)

(also scholastic discipline) शालेय शिस्त

शास्त्रीय पद्धति

n. परिनिरीक्षण (न.)

self-realisation

n. (also self actualisation) स्वसिद्धि (स्त्री.), आत्मसिद्धि (स्त्री.)

n. वाक्य (न.)

n. १ पत्रक (न.) २ प्रपत्र (न.) ३ पत्र (न.)

विषम वक्र

सामाजिक अनुकूलन

सामाजिक उद्दिष्ट

n. समाजमिति (स्त्री.)

विशेष वर्ग

n. १ वर्णक्रम (पु.), स्पेलिंग (न.) २ वर्णलेखन (न.), स्पेलिंग (न.)

n. प्रतिष्ठा (स्त्री.)

चेतक प्रश्न, उद्दीपक प्रश्न

छात्रनिर्मित नाट्य

n. १ विषय (पु.) २ पाठ्यविषय (पु.) (as in: alternation of subjects पाठ्यविषय प्रत्यावर्तन) ३ (in experimental psychology) प्रयोज्य (न.)

n. सूचन (न.), सूचना (स्त्री.)

पुरवणी वाचन

n. पद्धति (स्त्री.)

n. आशावादी (पु.)

adj. १ शालेय २ विद्याविषयक, विद्योचित

शालेय नाट्य

१ शास्त्रीय तत्त्व, शास्त्रोक्त तत्त्व, २ वैज्ञानिक तत्त्व

n. १ आसन (न.) २ जागा (स्त्री.)

स्वयंप्रवर्तित कसोटी, स्वयंप्रवर्तित चाचणी

n. स्वस्थायीभाव (पु.), स्वस्थिरवृत्ति (स्त्री.)

वाक्य वाचन, वाक्य पठन

(also double shift) दुवक्त पद्धति, दुबार पद्धति

n. कौशल्य (न.), नैपुण्य (न.)

सामाजिक वय

१ सामाजिक उद्‌बोधन २ सामाजिक दिशानिदेशन

सॉक्रेटीस पद्धति

विशेष कक्ष

n. अध्यात्मवाद (पु.)

adj. तारांकित

n. चेतन (न.), उद्दीपन (न.)

विद्यार्थी संघटना

विषय उपलब्धि वय

सूचक प्रश्न

n. पुरवठा (पु.)

नियमबद्ध प्रतिचयन

n. संपृक्ति (स्त्री.), संपृक्तता (स्त्री.)

also school discipline, शालेय शिस्त

शालेय सहल

शास्त्रनिष्ठ तर्क

आसनक्षमता (स्त्री.)

n. आत्मविश्लेषण (न.)

स्वपरीक्षण कार्यक्रम, स्वपरीक्षण उपक्रम

n. स्थिरवृत्ति (स्त्री.), स्थायी भाव (पु.)

अल्पकालिक उद्दिष्ट

कौशल्य प्रशिक्षण

सामाजिक ध्येय

सामाजिक तत्त्वज्ञान

दंडरहित अध्यापनशास्त्र, शिक्षारहित अध्यापनशास्त्र

विशेष शिक्षण

खंडितार्ध (पु.)

प्रारंभिक वेतन, प्रारंभिक पगार

n. चेतक (पु.), उद्दीपक (पु.)

प्रशिक्षणार्थी शिक्षक, छात्र अध्यापक

adj. आत्मनिष्ठ, व्यक्तिनिष्ठ

वासंतिक पूरक वर्ग

n. दमन (न.)

सिस्टिम्स् विश्लेषण

सुरक्षितता परिषद

n. १ श्रेणी (स्त्री.) २ मापन प्रमाण (न.) ३ प्रमाण (न.) ४ मापनी (स्त्री.) ५ मान (न.)

विद्याविषयक अभिप्रेरण, विद्याविषयक प्रेरणा

शालेय निधी

१ शास्त्रशुद्ध विचार २ शास्त्रशुद्ध विचारप्रक्रिया

adj. १ माध्यमिक २ दुय्यम, गौण

n. स्वाग्रह (पु.)

also semantics, n. शब्दार्थमीमांसा (स्त्री.)

अभिवृत्ति

also sight-conserving, adj. दृष्टिसंरक्षक

n. (पुस्तक) चाळुन पाहणे (न.)

समाज मान्यता, सामाजिक मान्यता

सामाजिक मनोविज्ञान, सामाजिक मानसशास्त्र

घन भूमिति

विशेष शिक्षण सहाय्य, विशेष शिक्षण साहित्य

adj. स्वयंस्फूर्त

शासकीय संस्था

चेतन पद्धति, उद्दीपन पद्धति

practice teaching

n. आत्मनिष्ठता (स्त्री.), व्यक्तिनिष्ठता (स्त्री.)

वासंतिक वर्ग

जामीन खत, जामीन बंधपत्र

सुरक्षितता पथक

१ प्रमाण चित्रण २ प्रमाण चित्रकला

(also academic test) विद्योचित कसोटी, विद्योचित चाचणी

शालेय इतिवृत्त प्रपत्र

n. अंकनक्षमता (स्त्री.)

गौण कार्य

adj. आत्मकेंद्रित, स्वकेंद्रित, स्वकेंद्री

n. षाण्मासिक सत्र (न.)

भावना

n. अर्थपूर्णता (स्त्री.)

n. सरकचित्र (न.) स्लाईड (स्त्री.)

सामाजिक अभियोग्यता

सामाजिक पुनर्रचना

n. १ निरसन (न.) २ उकलन (न.) (as in: problem solving ability समस्या उकलन क्षमता)

विशेष अनुदान

स्वयंस्फूर्त कृति

राज्य संस्था

n. विद्यावेतन (न.)

विद्यार्थी संघ

n. विषयवस्तु (स्त्री.), विषय (पु.)

परम श्रेयस

आकस्मिक निरीक्षण

n. वेतन (न.), पगार (पु.)

श्रेणीगत बिंदु

n. १ शाला (स्त्री.), शाळा (स्त्री.), विद्यालय (न.) २ प्रशाळा (स्त्री.) (as in: continuation school उत्तर पाठ्यक्रम प्रशाळा) ३ संप्रदाय (पु.), प्रणाली (स्त्री.), विचारप्रवाह (पु.) ४ निकेतन (न.) (as in:public school विद्यानिकेतन)

शालान्त वय

n. १ गुण (पु.), गुणसंख्या (स्त्री.) २ अंक (पु.) ३ प्राप्तांक (पु.), स्कोअर (पु.) (as in: T score T प्राप्तांक, T स्कोअर)

माध्यमिक शाळा

adj. स्वजाणीवयुक्त

सत्रश्रेय तासिका

भाव

adj. अर्थपूर्ण

सरकफलक, सरकफळा

सामाजिक वर्तन

सामाजिक शास्त्रे (न.अ.व.)

n. १ आधार (पु.) २ उगम (पु.), मूळ (न.) adj. आद्य

n. १ विशेषीकरण (न.) २ विशेषज्ञता (स्त्री.)

n. pl. खेळ (पु.अ.व.)

राज्यनिर्दिष्ट किमान वेतन, राज्यनिर्दिष्ट किमान पगार

adj. विद्यावेतनधारी

n. १ अभ्यास (पु.), अध्ययन (न.) २ स्वाध्याय (पु.) (as in: study club स्वाध्याय मंडळ) ३ व्यासंग (पु.)

n. उन्नयन (न.), उदात्तीकरण (न.)

n. परमअहं (पु.)

n. १ सर्वेक्षण (न.), पाहणी (स्त्री.) २ भूमापन (न.)

वेतनवाढ (स्त्री.), पगारवाढ (स्त्री.)

श्रेणी मुल्य

विद्यालय समायोजन

शालेय ऋणे (न.अ.व.), शालेय दायित्वे (न.अ.व.)

n. प्राप्तांक पत्र (न.)

दुय्यम आधार

n. आत्मसंयम (पु.)

प्रतिसप्ताह तासिका

n. अनुक्रम (पु.)

adj. १ मूक २ अबोल ३ स्तब्ध, शांत, नि:शब्द

adj. मंद, हळूहळू

सामाजिक क्षमता

सामाजिक अभ्यास

साधनसामग्री (स्त्री.)

विशिष्ट ध्येय

n. खेळांच्या स्पर्धा (स्त्री.अ.व.), क्रीडास्पर्धा (स्त्री.अ.व.)

सरकारी शिक्षक प्रशिक्षण संस्था

n. कथा (स्त्री.)

अध्ययन क्षेत्र

n. १ अधीनता (स्त्री.), शरणागति (स्त्री.) २ सादर निवेदन (न.) ३ सादर करणे (न.)

n. अध्यारोपण (न.)

१ सर्वेक्षण अहवाल, सर्वेक्षण प्रतिवेदन २ भूमापन प्रतिवेदन

वेतन गुणोत्तर सूत्र, पगार गुणोत्तर सूत्र

n. पदमापन (न.)

शालेय वय

शालेय ऐक्यभाव, शालेय एकात्मता

n. गुणांकन (न.)

adj. धर्मनिरपेक्ष

n. स्वसहसंबंध (पु.)

n.चर्चासत्र (न.)

अनुक्रमित प्रतिचयन

१ मूक वाचन २ मनोगत वाचन

n. मंदशिक्या (पु.)

सामाजिक जाणीव

सामाजिक विशेषक

n. १ अवकाश (पु.) २ पैस (पु.)

विशिष्ट घटक

n. स्थैर्य (न.), स्थिरता (स्त्री.)

शासकीय शाळा प्रशासन

१ स्तरित नमुना २ स्तरित प्रतिचय

स्वाध्याय मंडळ

v.t.& i. १ सादर करणे २ शरण जाणे, नमणे , अधीन होणे

n. अधीक्षक (सा.)

निलंबन लेखा

वेतन अनुसूची

प्रसार आलेख

शालेय वास्तुशिल्पी

शालेय संयोजन

अंकन सूत्र

n. निवड (स्त्री.), वरण (न.)

स्वसंरक्षणात्मक कार्यक्रम, स्वसंरक्षणात्मक उपक्रम

n. १ संवेदन (न.) २ संवेदना (स्त्री.)

n. sing, and pl. मालिका (स्त्री.)

मूक वाचनक्षमता

मंद छात्र

समाजाभिमुख अभ्यासक्रम

n. १ समाजीकरण (न.) २ सामाजिकीकरण (न.)

अवकाश अवबोध

विशिष्ट उद्दिष्ट

n. अवस्था (स्त्री.)

n. १ विवरणपत्र (न.) २ कथन (न.) ३ विधान (न.)

n. १ ताण (पु.) २ स्वराघात (पु.) ३ दडपण (न.)

अभ्यास गट, अध्ययन गट

adj. अवसामान्य

adj. १ वरिष्ठ २ श्रेष्ठ n. वरिष्ठ (सा.)

n. निलंबन (न.)

n. १ नमुना (पु.) २ प्रतिचय (पु.) ३ प्रतिदर्श (पु.)

n. १ अनुसूची (स्त्री.) २ यादी (स्त्री.)

शालेय लेखापरीक्षा

शालेय संयंत्र

१ गुणांकन निदेशिका २ गुणांकन सूची

adj. चयनात्मक, वरणात्मक

n. आत्मनिषेध (पु.)

n. ज्ञानेंद्रिये (न.अ.व.)

n सेवा (स्त्री.)

adj. १ सामान्य, साधारण २ साधा,सरळ, सरल, गुंतागुंत नसलेला ३ भोळसट, बावळट ४ केवल

मंदवाचक वर्ग, मंदवाचक कक्ष

सामाजिक विकास मापनी

समाज उपेक्षित, सामाजिकदृष्ट्या उपेक्षित

अवकाश भौतिकशास्त्र

विशिष्ट संक्रामण

n. कुंठितता (स्त्री.)

सांख्यिकीय विश्लेषण, सांख्यिकी विश्लेषण

ताण व तणाव

अभ्यास सवय, अध्ययन सवय

adj. १ मूळ २ कायम ३ मुख्य

श्रेष्ठ बालक

n. शब्दांश (पु.), शब्दघटक (पु.), शब्दावयव (पु.)

n. प्रतिचयन (न.), प्रतिचय (पु.)

n. १ मनोबंध २ स्थूल चित्रण (न.)

शाळा मंडळ

शाळा नियमावली

गुणांकन यंत्र

चयनात्मक घटक

स्वयंशिस्त

n. १ संवेदनशीलता (स्त्री.) २ संवेद्यता (स्त्री.)

n. १ अधिवेशन (न.) २ शैक्षणिक वर्ष (न.) ३ सत्र (न.)

सामान्य संभाव्यता, साधारण संभवनीयता

मंदगति छायाचित्रण

सामाजिक अंतर

n. १ समाज (पु.) २ संस्था (स्त्री.) ३ सहवास (पु.) ४ मंडळ (न.)

n. १ कक्षा (स्त्री.) २ विस्तार (पु.) ३ परिसीमा (स्त्री.)

n. विनिर्देश (पु.)

n. pl. (treated as sing.) दम (पु.)

सांख्यिकी अभ्यास, सांख्यिकीय अध्ययन

रचना विश्लेषण, घटना विश्लेषण

अध्ययन साधन पेटिका

कायम नियुक्ति

पर्यवेक्षित मेलक कार्यक्रम, पर्यवेक्षित मेलक उपक्रम

n. पाठ्यक्रम (पु.)

प्रतिचय क्षेत्र

१ आयोजन चित्रण २ आयोजन चित्रकला

शालेय ध्वनिक्षेपण

शालांत वय

n. बालवीर (पु.), स्काउट (पु.)

चयनात्मक अवबोध

n. स्वयंशिक्षण (न.)

n. संवेदनक्षमता (स्त्री.)

n. लिंग (न.)

सरल प्रत्यावहन प्रश्न

n. समाजशीलता (स्त्री.)

समाज शिक्षण