शिक्षणशास्त्र परिभाषा कोश

अभ्यासक्रम व मूल्यमापन विभाग

विकास केंद्र

n. d- घटक (पु.)

उपदेशात्मक अभ्यासक्रम, बोधपर अभ्यासक्रम

अंक वर्ण प्रतिस्थापन

निदेशित अवलोकन, निदेशित निरीक्षण

१ चर्चा पाठ २ विवेचन पाठ

n. विशेष प्रावीण्य (न.)

अभिरूचि सिद्धांत

n. शयनशाला (स्त्री.)

n. १ पाठांतर (न.), घोकंपट्टी (स्त्री.), संथा (स्त्री.) २ कवायत (स्त्री.)

n. १ कार्य (न.) (as in: home duty गृहकार्य) २ कर्तव्य (न.)

अन्याय्य पदच्युति नुकसानभरपाई

निगमन पाठ

विलंबित वाचारंभ

विभागीय संमेलन

विकास प्रमाणक

n. निदान (न.)

n. नीतिशिक्षण (न.)

१ अंक पुनरुच्चारण २ अंक पुनरावृत्ति ३ अंक पुनरुक्ति

निदेशित अभ्यास, निदेशित अध्ययन

चर्चा तास, चर्चा तासिका

plausible wrong answer

मन:शक्ति सिद्धांत

n. बिंदु (पु.)

संथा उपागम

adj. गतिमान, गतिशील

n. नृत्य (न.)

अवगामी पद्धति, निगमन पद्धति

n. १ अपचार (पु.), कदाचार (पु.) २ मानसिक विकृति (स्त्री.) ३ गुन्हेगारी (स्त्री.) (as in: juvenile delinquency १ बाल अपचार २ बाल गुन्हेगारी)

n. विभागीकरण (न.)

adj. १ विकासात्मक, विकसनात्मक, विकासलक्षी, विकास- २ विचारप्रेरक (as in: developmental question १ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न)

adj. नैदानिक

बोधात्मक उपकरण

अंक कक्षा चाचणी

निदेशित अध्ययन तासिका

n. रोग (पु.)

n. विकर्षणक्षमता (स्त्री.), विकर्षणशीलता (स्त्री.)

जन्मजात सौजन्यवाद

बिंदु नकाशा

आवृत्तिका (स्त्री.), आवृत्तिपाठ (पु.), दृढीकरणात्मक पाठ, संथा पाठ

गतिशील समूह

n. धोका (पु.)

n. दोष (पु.), व्यंग (न.)

अपचारी बालक

n. परावलंबित्व (न.), पराधीनता (स्त्री.)

विकासात्मक कार्यक्रम, विकासात्मक उपक्रम

नैदानिक पडताळा सूची

n. भेद (पु.), अंतर (न.), फरक (पु.), भिन्नत्व (न.)

n. शृंगापत्ति (स्त्री.)

१ निदेशित विचार २ निदेशित विचारप्रक्रिया

स्थानभ्रंश (पु.)

n. विकर्षण (न.)

n. १ लेख (पु.) २ दस्तऐवज (पु.)

जोड तासिका

आवृत्ति प्रश्न

गतिशील प्रक्रिया

n. pl. (sing. datum) दत्तसामग्री (स्त्री.), आधारसामग्री (स्त्री.)

श्रुतिदोष (पु.)

n. भ्रम (पु.), भ्रांति (स्त्री.)

पर चल

१ विकसनात्मक अध्यापनपद्धति २ विकसनात्मक उपागम

नैदानिक वाचन कसोटी, नैदानिक वाचन चाचणी

भेददर्शी मानसशास्त्र

n. परिश्रमशीलता (स्त्री.)

n. १ संचालक (सा.) २ संयोजक (सा.) (as in: production director शालेय नाट्य कार्यक्रम संयोजक)

n. पदच्युति (स्त्री.)

अवधान विकर्षण

दस्तऐवजी पुरावा, लेखी पुरावा

१ दुहेरी वर्गोन्नति २ दुहेरी बढती

n. प्रेरणा (स्त्री.)

n. गतिकी (स्त्री.)

आधारसामग्री संचयन अनुसूची, आधारसामग्री संग्रहण अनुसूची

लयदोष (पु.)

n. लोकशाही (स्त्री.)

n. मूल्यऱ्हास (पु.), घसारा (पु.)

विकास प्रकल्प

नैदानिक मापनी

व्यक्तिविशिष्ट पाठ्यक्रम योजना

adj. परिश्रमशील, साक्षेपी

n. अक्षमता (स्त्री.), असमर्थता (स्त्री.)

पदच्युति दोषारोप

plausible wrong answer

१ वार्तापट (पु.),२ अनुबोधपट (पु.) ३ माहितीपट (पु.)

दुहेरी प्रतिचयन

ऊर्मि

दत्तसामग्री पत्र

दृष्टिदोष (पु.)

लोकशाहीसाठी शिक्षण

n. विमनस्कता (स्त्री.), विषण्णता (स्त्री.), खिन्नता (स्त्री.)

विकासात्मक मनोविज्ञान, विकासात्मक मानसशास्त्र

निदान तंत्र, नैदानिक तंत्र

अवकलित बहुविध अभ्यासक्रम

n. १ (व्यक्तिमत्त्वाचे) पैलू (पु.अ.व.) २ विस्तार (पु.) ३ कक्षा (स्त्री.)

n. शिष्य (सा.)

पदच्युतिपूर्व सुनावणी

n. वितरण (न.), वाटणी (स्त्री.), वाटप (न.), विभाजन (न.), विस्तरण (न.) (as in: bimodal distribution द्विबहुलक विस्तरण, द्विबहुलक वितरण)

n. प्रलेख पुस्ती (स्त्री.), संदर्भ पुस्ती (स्त्री.), लेख पुरावा (पु.)

दुबार सत्र, दुवक्त सत्र

सहजप्रवृत्ति

वासंतिक शिबिर

संरक्षण यंत्रणा, आत्मरक्षक प्रतिक्रिया

गणतंत्री सांघिक वातावरण, लोकशाही सांघिक वातावरण

मनोगाहन मानसशास्त्र

१ विकासलक्षी प्रश्न २ विचारप्रेरक प्रश्न

निदान कसोटी, निदान चाचणी, नैदानिक कसोटी, नैदानिक चाचणी

व्यक्तिविशिष्ट पाठ्यवस्तु नियोजन

n. १ पदविका (स्त्री.), डिप्लोमा (पु.) २ पदवीपत्र (न.)

n. १ शिस्त (स्त्री.), अनुशासन (न.) २ दर्शन (न.) ३ नियमन (मानसशास्त्रीय) (न.) [as in: formal discipline आकारित नियमन (मानसशास्त्रीय)] ४ ज्ञानशाखा (स्त्री.) v.t. शिस्त लावणे

छात्र पदच्युति

विभाजन प्रतिचयन

n. मताभिनिवेश (पु.), आग्रही मत (न.), मताग्रह (पु.)

shift system

हेतु

अनिवासी विद्यार्थी

संरक्षण प्रतिक्षेप

n. लोकशाहीकरण (न.)

साधित प्राप्तांक, परिणत प्राप्तांक

१ विकास अंक २ विकास लब्धि

n. आलेख (पु.)

n. काठिण्य (न.) (as in: index of difficulty काठिण्य सूचकांक), अडचण (न.)

प्रत्यक्ष पद्धति

discrete scale

अध्यापक पदच्युति, शिक्षक पदच्युति

१ वितरणशील चल २ वितरणशील अपस्कारी

adj. मताग्रही, मताभिनिवेशी

n. आद्यपुरस्कर्ता (पु.)

गरज

n. करपल्लवीविद्या (स्त्री.)

अनिवासी शाळा

स्थगित ध्येय

शिक्षणाचे लोकशाहीकरण

n. स्थूल आराखडा (पु.), संकल्पचित्र (न.)

विकासात्मक वाचन, विकासात्मक पठन

n. बोली (स्त्री.), पोटभाषा (स्त्री.)

काठिण्य सूची

सरळ विचरण

adj. विविक्त, पृथक खंडित

n. १ अव्यवस्था (स्त्री.) २ विकृति (स्त्री.) (as in: functional disorder क्रियागत विकृति)

विक्षोभित बालक

n. क्षेत्र (न.)

n. नाट्य (न.)

n. गळती (स्त्री.)

n. दैमिक (न.) adj. दैनिक, दैनंदिन

n. दिवा-शिबिर (न.)

आस्थगित खर्च

n. लोकसंख्याशास्त्र (न.)

v.t. रोखणे

१ विकासात्मक श्रेणी २ विकासात्मक मापनी

n. (also dialectics) द्वंद्वात्मक वादविवाद (पु.) adj. द्वंद्वात्मक

काठिण्य पातळी

adj. निदेशित, दिग्दर्शित

(also discontinuous scale) खंडित मापनी

n. १ विकीरण (न.) २ विक्षेपण (न.)

नानाविध कार्यक्रम

१ घरगुती काटकसर २ घरगुती अर्थव्यवस्था

n. नाट्यशास्त्र (न.)

दुहेरी व्यक्तिमत्त्व

दैनंदिन पाठ योजना पुस्तक, दैनिक पाठ योजना पुस्तक

n. दिवास्वप्न (न.)

n. व्याख्या (स्त्री.)

n. १ निर्देशन (न.) २ प्रात्यक्षिक (न.) ३ निदर्शन (न.)

n. रोखणूक (स्त्री.), रोधन (न.)

विकसनानुसारी अध्यापनक्रम

द्वंद्वात्मक पद्धति

प्रश्न काठिण्य

निदेशित क्रिया, दिग्दर्शित क्रिया

मंडळाचे स्वेच्छानिर्णयी कार्य

n. मनोवृत्ति (स्त्री.)

n. अपवाहन (न.)

n. अधिवास (पु.)

n. नाट्यीकरण (न.), नाटकीकरण (न.)

द्विदल प्रशासन

दैनंदिन भार, दैनिक भार

n. अधिष्ठाता (पु.)

n. शारीरिक विरूपता (स्त्री.), व्यंग (न.), विद्रूपता (स्त्री.), विकृति (स्त्री.)

निर्देशन वर्ग, निर्देशन कक्ष

१ रोधन तासिका २ रोधन काल, रोखणूक समय

v.t.& i. विचलित करणे, विचलित होणे

dialectic

१ काठिण्य श्रेणी २ काठिण्य मापनी

१ निदेशित चर्चा २ निदेशित विवेचन

n. १ भेदभाव (पु.) २ तारतम्य (न.) ३ भेदन (न.), विभेदन (न.) ४ भेदमूल्य (न.) (as in: index of discrimination भेदमूल्य सूचकांक)

n. भिन्नमत (न.)

n. १ विभाग (पु.) २ विभाजन (न.)

adj. प्रभावी

n. १ चित्रण (न.) २ चित्रकला (स्त्री.)

n. वाहिनी (स्त्री.)

दैनिक समयसारणी, दैनंदिन वेळापत्रक

v.t. मनाई करणे

n. १ पदवी (स्त्री.), अपाधि (स्त्री.), डिग्री (स्त्री.) २ अंश (पु.)

निर्देशन पाठ

विकसित राष्ट्र

n. विचलन (न.)

n. बोलीविज्ञान (न.)

काठिण्य मूल्य

निदेशित मुलाखत

भेदनशक्ति (स्त्री.)

n. संशोध निबंध (पु.)

१ प्रशासन विभाग २ प्रशासन विभाजन

प्रभावी गुणधर्म

n. स्वप्न (न.)

वाहिनी ग्रंथि

दिनचर्या (स्त्री.)

n. वादविवाद (पु.) v.t.& i. वादविवाद करणे

विलंबित प्रतिक्रिया

१ निर्देशन शाळा २ प्रात्यक्षिक शाळा

विकसनशील राष्ट्र

n. १ साधन (न.) c.f. apparatus २ क्लृप्ति (स्त्री.)

दैनंदिनी पद्धति

n. १ सार (न.) २ सारसंग्रह (पु.)

निदेशित अध्ययन

n. १ चर्चा (स्त्री.) २ विवेचन (न.)

n. १ अंतर (न.) २ दूरता (स्त्री.)

अवधान विभाजन

प्रभावी घटक

स्वप्नार्थबोधन (न.)

adj. वाहिनीरहित

दिनचर्या (स्त्री.), दिनक्रम (पु.)

विकेंद्रित प्रशासन

विलंबित प्रत्यावहन, विलंबित प्रत्यास्मरण

n. कक्षावनति (स्त्री.)

n. विकास (पु.) (as in: development centre विकास केंद्र)

n. कौशल्य (न.) (as in: finger dexterity अंगुलि कौशल्य)

n. शब्दकोश (पु.)

n. अंक (पु.)

१ चिन्हांकित अंक २ दिशांकित अंक

चर्चात्मक क्रिया

दूरतेचा नियम

n. वाद (पु.), सिद्धांत (पु.)

अधिसत्तात्मक वर्तन

प्रसाधन कक्ष, नेपथ्य कक्ष

n. (machine) प्रतिलिपि यंत्र (न.)

डाल्टन योजना, डाल्टन प्रणाली, डाल्टन स्वाध्याय पद्धति

n. अवगमन (न.), निगमन (न.)

विलंबित प्रतिक्षेप

n. विभाग (पु.)